AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün (13 Mayıs) İstanbul’daki Vahdettin Köşkü’nde Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamed es Sani ile bir araya geldi. Batı ve Rusya gibi küresel aktörlerle ilişkilerinin inişli çıkışlı sürdüğü Türk dış politikasında Katar, istikrarlı bir dostluğun devam ettiği sayılı ülkeler arasında yer alıyor. Doğalgaz zengini Körfez ülkesi, özellikle Türkiye’nin Batı sermayesini elinden kaçırmaya başladığı 2013 yılından bu yana Erdoğan yönetimi için önemini giderek artırıyor. Peki Türkiye ve Katar’ın hikayesi nasıl başladı?
İlişkilerin kronolojisi
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı görevlerinde bulunduğu sırada Katar Emiri olan Şeyh Hamid, ardından Şeyh Tamim ile 2008’den bugüne kadar 30 yüz yüze görüştü. Erdoğan bu süre zarfında ayrıca Katar Başbakanı ve Katar Savunma Bakanı’nı da çok kez Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde ağırladı.
13 Nisan 2008: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Katar’ın başkenti Doha’ya iki günlük bir ziyarette bulundu. Bu, Erdoğan’ın başbakanlığı sırasında Katar’a ilk gidişiydi.
29 Nisan 2008: Başbakan Erdoğan, Katar ve Türkiye arasındaki ekonomik ilişkileri eleştirenlere “Soruyorlar ya “Neden gittin?” diye, anlatayım: Katar’la 26 milyon dolar olan ticaretimizi 480 milyon dolara çıkardık. O ülkeye yatırım yapma, yeşil, ona yapma siyah. Buna renk alerjisi diyorlar galiba” sözleriyle yanıt verdi.
11 Haziran 2008: Aynı yıl Katar’ı yöneten Sani hanedanına mensup Başbakan Hamed bin Casim es-Sani, Türkiye’yi ziyaret etti. Başbakan Erdoğan, Feriye Restoran’da Başbakan Sani onuruna yemek verdi.
5 Ağustos 2008: 2007 yılında imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti Arasında Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İş Birliği Anlaşması” dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylandı.
15 Şubat 2009: Başbakan Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Katar Emiresi Şeyha Moza’nın en sevdiği Türk dizisi “Gümüş”ün başrol oyuncusu Songül Öden ile birlikte “kadın ve kalkınma” konulu Türk-Katar Çalıştayı’na katılmak üzere Doha’ya gitti.
2 Şubat 2010: “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Temsil Edilen Türkiye Cumhuriyeti ile Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığınca Temsil Edilen Katar Devleti Arasında 1 Nisan 1986 Tarihinde İmzalanan İşgücü İstihdamının Tanzimine Dair Anlaşmaya Ek Protokol”, dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi.
13 Şubat 2010: Başbakan Erdoğan, Katar Başbakanı Sani’nin daveti üzerine Türk iş insanlarının da bulunduğu geniş bir heyet ile Doha’yı ziyaret etti. Erdoğan ayrıca “ABD – İslam Dünyası Forumu”na ana konuşmacı olarak katıldı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
2 Nisan 2010: Emine Erdoğan, özel davetli olarak Katar Emiri Şeyh Hamid bin Halife es Sani’nin kızının düğününe katıldı. Başbakan Erdoğan yoğun programı nedeniyle davete icabet edemedi.
4 Nisan 2010: Dönemin Katar Veliaht Prensi Şeyh Tamim bin Hamad es-Sani, Türkiye’yi ziyaret etti. İki lider İstanbul-Beşiktaş’ta bulunan Başbakanlık Çalışma Ofisi’nde görüştü.
28 Mayıs 2010: Başbakan Erdoğan, bir etkinlik için bulunduğu Brezilya’da Katar Emiresi Şeyh Moza ile 25 dakikalık bir görüşme yaptı.
12 Ocak 2011: Başbakan Erdoğan önce Körfez ülkesi Kuveyt’i, ardından Katar’ı ziyaret etti.
2 Şubat 2011: Başbakan Erdoğan, 25 Ocak’ta Mısır’da başlayan Hüsnü Mübarek karşıtı geniş çaplı protestoları istişare etmek amacıyla Katar Emiri ile telefonda görüştü.
31 Ağustos 2011: Katar Emiri Hamad bin Halife es Sani İstanbul’u ziyaret etti. Başbakan Erdoğan ve Emir Sani Adile Sultan Kasrı’nda bir buçuk saat süren bir görüşmede bulundu.
7 Aralık 2011: Türkiye İnovasyon Konferansı’na katılan Katar Emiri ve eşi Şeyha Moza, ameliyat olduğu için Katar ziyaretini iptal etmek zorunda kalan Başbakan Erdoğan’ı Üsküdar-Kısıklı’daki evinde ziyaret etti ve geçmiş olsun dileklerini iletti. Bu görüşme 80 dakika sürdü.
20 Nisan 2012: Başbakan Erdoğan, eşi Emine Erdoğan, kızı Sümeyye Erdoğan, çeşitli bakanlar ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan ile Katar’a üç günlük bir ziyaret düzenledi.
18 Mayıs 2012: Bulgaristan’ın Varna kentinde bir araya gelen dönemin Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov, Katar Başbakanı Hamed bin Casim es Sani ve Başbakan Erdoğan, bölgesel altyapı projelerini ele aldı.
18 Aralık 2012: Mısır’a diplomatik bir ziyarette bulunan Başbakan Erdoğan, kaldığı Four Seasons Hotel’de Katar Emiri ile basına kapalı bir toplantıda Gazze ve Suriye konularını konuştu.
30 Ocak 2013: Katar Rallisi’ni izlemek için Doha’ya seyahat eden Başbakan Erdoğan, Katar Emiri ile bir görüşme yaptı.
27 Şubat 2013: Beşincisi Viyana’da düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Medeniyetler İttifakı Forumu’nun açılışında konuşan Erdoğan, salonda Katar Emiri ve eşi ile yan yana oturdu.
9 Ağustos 2013: İstanbul-Beyrut seferini yapan Katar Havayolları uçağının “İmam Rıza’nın Ziyaretçileri” isimli bir grup tarafından kaçırılması üzerine dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, yolcuların ve Türk pilotların kurtarılmasındaki büyük çabası için Katar Dışişleri Bakanı’na teşekkür etti.
Dönemin Avrupa Birliği (AB) Bakanı Egemen Bağış ise sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Katar Emiri ile Başbakan Erdoğan’ın fotoğraflarını yayınlayarak, “Türkiye-Katar işbirliği ve dayanışmasının önemini anlayamayanlar da sağ olsun” ifadelerinde bulundu.
4 Aralık 2013: Başbakan Erdoğan, Doha’daki temasları kapsamında Katar’ın yeni emiri Şeyh Tamim bin Hamad es Sani ile görüştü.
14 Şubat 2014: Türkiye’yi ziyaret eden Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad es Sani, Ankara’da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, İstanbul’da ise Başbakan Erdoğan ile görüştü.
17 Temmuz 2014: Temaslarda bulunmak için Türkiye’yi ziyaret eden Katar Emiri ve Başbakan Erdoğan, Başbakanlık Resmi Konutu’nda gece yarısı iki buçuk saat süren bir görüşmede bulundu.
14 Eylül 2014: Ağustos ayında cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan, Doha’yı ziyaret ederek Şeyh Tamim ile görüştü. İki lider Doha’da inşa edilecek Türk çarşısının temelini attı.
20 Ekim 2014: Katar Savunma Bakanı Ali el Atiyye, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü. Ertesi gün ise Emine Erdoğan ve Katar Emiri’nin annesi Şeyha Moza Nizip’te Suriyeli mültecileri ziyaret etti.
19 Aralık 2014: Katar Emiri Şeyh Tamim, Ankara’yı ziyaret ederek Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Erdoğan ile görüştü. İki lider “Ortak Yüksek Stratejik Komite” kurmak için bir anlaşma imzaladı. Ayrıca Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Katar’da bir askeri üs bulundurması kararlaştırıldı.
12 Mart 2015: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’ye bir çalışma ziyaretinde bulunan Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad es Sani’yi resmî törenle karşıladı.
23 Nisan 2015: Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad es Sani bir ay sonra tekrar Türkiye’yi ziyaret ederek İstanbul’da bulunan Mabeyn Köşkü’nde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü.
18 Haziran 2015: Katar Dışişleri Bakanı el Atiyye, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Erdoğan ile görüştü.
13 Temmuz 2015: Cumhurbaşkanı Erdoğan, daveti üzerine Türkiye’ye ziyarete gelen Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamed es Sani ile İstanbul’da bulunan Huber Köşkü’nde görüştü.
25 Eylül 2015: Tarabya Köşkü’nde çalışma kahvaltısında aynı ay içinde ikinci kez bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Katar Emiri Şeyh Tamim, ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel ve uluslararası meselelere ilişkin görüş alışverişinde bulundu.
2 Aralık 2015: Cumhurbaşkanı Erdoğan resmi bir ziyarette bulunmak için Katar’a giderek Katar Emiri ile görüştü. Ziyarette iki ülke arasında vizelerin kaldırılması da dahil olmak üzere ticari, askeri ve eğitimle alakalı 15 farklı işbirliği anlaşması imzalandı.
8 Şubat 2016: Katar Savunma Bakanı el Atiyye, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Erdoğan’ı ziyaret etti.
12 Şubat 2016: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyareti vesilesiyle İstanbul’da bulunan Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad es Sani ile çalışma yemeğinde bir araya geldi.
19 Haziran 2016: Tarabya Köşkü’nde sanat ve spor dünyasının önde gelen isimleri ile birlikte Katar Emiri Şeyh Tamim’i de iftar sofrasında misafir eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, iftar programının ardından Şeyh Tamim ile baş başa bir görüşme gerçekleştirdi.
19 Eylül 2016: Birleşmiş Milletler’in (BM) 71. Genel Kurul görüşmelerine katılmak üzere Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) New York kentine bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Tamim ile bir araya geldi.
18 Aralık 2016: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite İkinci Toplantısına katılmak üzere Trabzon’a gelen Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamed el Sani’yi, Trabzon Havalimanı’nda karşıladı. Karşılamada yerel kıyafet giymiş çocuklarla fotoğraf çektiren Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Katar Emiri, daha sonra helikopterle Trabzon üzerinde bir inceleme gezisi gerçekleştirdi.
14 Şubat 2017: Diplomatik temaslarda bulunmak için Körfez ülkeleri turuna çıkan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Doha’yı ziyaret etti ve Katar Emiri ile görüştü.
24 Temmuz 2017: Cumhurbaşkanı Erdoğan, eşi Emine Erdoğan ve çeşitli kabine üyeleriyle beraber Doha’yı ziyaret etti. Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Tamim ile Emirlik Divanı’nda görüştü.
14 Ağustos 2017: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamad es Sani ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde bir araya geldi.
15 Kasım 2017: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar’da bulunan TSK Kara Unsur Komutanlığı’nı ziyaret etti ve Katar Emiri ile görüştü.
15 Ağustos 2018: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Tamim ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki çalışma yemeğinde bir araya geldi. Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile Katar Maliye Bakanı Ali Şerif el İmadi’nin hazır bulunduğu görüşmede, Katar Emiri Şeyh Tamim, Katar olarak Türkiye’ye 15 milyar dolarlık yatırım paketini hızlıca hayata geçireceklerini ifade etti.
26 Kasım 2018: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite 4. Toplantısı’na katılmak üzere Türkiye’ye gelen Katar Emiri Şeyh Tamim’i toplantının yapılacağı Vahdettin Köşkü önünde karşıladı.
25 Kasım 2019: Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite 5. Toplantısı’na katılmak üzere Katar’ın başkenti Doha’da bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamed es Sani ile bir araya geldi. “Türk Lirası-Katar Riyali İkili Para Swap Düzenlemesine ilişkin Değişiklik Anlaşması”, Türkiye Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal ve Katar Merkez Bankası Başkanı Şeyh Abdullah bin Suud es-Sani tarafından imzalandı. Swap anlaşmasının yanı sıra ticaret ve sanayi alanında da çeşitli işbirliği anlaşmaları ilgili bakanlarca imzalandı.
2 Temmuz 2020: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar’ın başkenti Doha’ya gerçekleştirdiği günübirlik çalışma ziyareti kapsamında Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamed es Sani ile İnci Sarayı’nda bir araya geldi.
7 Ağustos 2020: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Katar’ın başkenti Doha’ya gerçekleştirdiği günübirlik ziyareti kapsamında Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamed es Sani ile Deniz Sarayı’nda bir araya geldi.
26 Kasım 2020: Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Katar Emiri Şeyh Tamim, Ankara’da baş başa görüşmenin ardından Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite 6. Toplantısı’na başkanlık etti. İki ülke arasında “İstinye Park Hisselerinin Devrine Dair Anlaşma”, “İstanbul Haliç Altın Boynuz Projesi’ne Yapılacak Potansiyel Ortak Yatırıma İlişkin Mutabakat Zaptı”, “İstanbul Menkul Kıymetler Borsasından Hisse Senedi Alımına Dair Mutabakat” gibi anlaşmaların yanı sıra çeşitli bakanlıklar arasında da işbirliği anlaşmaları imzalandı.
7 Aralık 2021: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-Katar 7. Yüksek Stratejik Komite Toplantısı’na katılmak üzere gittiği Katar’da Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamed es Sani ile Emirlik Divanı’nda bir araya geldi. İki ülkenin çeşitli kamu kurumları arasında işbirliği anlaşmaları imzalandı.
Ekonomik ilişkilerin boyutu
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’nin verilerine göre Türkiye ve Katar arasındaki ticaret hacmi 2019’un dördüncü çeyreği ile 2020’nin üçüncü çeyreği arasında 2 milyar dolara ulaştı. Bu değer, iki ülkenin 2013 yılındaki ticaret hacminin iki buçuk katına tekabül ediyor.
Yine Türkiye Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’ne göre Katar’ın Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırım (FDI) büyüklüğü Aralık 2019 itibariyle 22 milyar doları buluyor.
Yıllar içerisinde ticaret ve doğrudan yabancı yatırımın artışıyla beraber iki ülke arasında seyahat eden turistler, Türk Hava Yolları (THY) ve Katar Hava Yolları’nın günlük direkt sefer sayısı gibi göstergelerde de yukarı yönlü bir hareket gözlemlendi.
