Türkiye’de 18 limanın işletme hakkını devralan ve aralarında Katarlı QTerminals’in de bulunduğu şirketlerin işletme sürelerinin yeni bir ihaleye çıkılmadan ya da pazarlık yapılmadan 49 yıla uzatılmasına neden olan yasa geçtiğimiz yıl kabul edilmişti. Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP milletvekillerinin başvurusu üzerine yasal düzenlemeyi iptal etti. Karar, bugün (2 Ağustos) Resmi Gazete’de yayımlandı.
Türkiye’deki 18 limanın işletme hakkını devralan ve aralarında Katarlı QTerminals’in de bulunduğu şirketlerin 30, 36 ve 39 yıl olan işletme sürelerinin yeni bir ihaleye çıkılmadan ya da pazarlık yapılmadan 49 yıla uzatılmasını öngören yasa teklifi 20 Aralık 2021’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilmişti. CHP Grup Başkanvekilleri Engin Altay, Özgür Özel ve Engin Özkoç ile 133 milletvekili, Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi (TDİ) ve Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne (TCDD) ait, özelleştirilen bazı limanların işletme sürelerinin ihalesiz 49 yıla uzatılmasına ilişkin düzenlemenin iptali için AYM’ye başvurmuştu.
Oybirliğiyle “Anayasa’ya aykırı” kararı
AYM, mevcut özelleştirme sözleşmesinin tarafları dışında ihaleye katılma imkânının engellenmesinin, serbest rekabet ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmadığına ve limanların gerçek özelleştirme değerlerine ulaşılmasını engelleyebileceği yönünde görüş bildirdi. Mahkeme kararında 7350 sayılı yasayla 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’a eklenen geçici 30. maddenin bahse konu düzenlemeleri içeren 1. 2. ve 3. fıkralarının anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline oybirliğiyle karar verdi. İptal talebinin gerekçesi şöyle açıklandı:
“Kesinleşmiş yargı kararıyla iptal edilen sözleşmelerin sürelerinin uzatılması yoluyla bu sözleşmelere yasal geçerlilik sağlandığı, yeni ihaleler yapılmaksızın sözleşme sürelerinin uzatılmasının devleti zarara uğratacağı, sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararının gözetilmesi yükümlülüğünün ihlal edildiği, sözleşme özgürlüğünün kullanılması bakımından eşitsizliğe yol açtığı, sözleşme tarafı olmayan kişilerin ihaleye katılma imkanından mahrum bırakıldığı ileri sürülmüştür.”
Kanunda değişiklik teklifine CHP şerh düşmüştü
TDİ tarafından 17 liman ve TCDD tarafından beş liman işletme hakkı devri yöntemiyle özelleştirilmişti. CHP grubu, kanun teklifi görüşülürken, “Dünyada ticaret savaşlarının en önemli silahları olan limanlar yabancıların eline geçecek ve tek bir kurşun atılmadan Türk sanayisi ve ticareti teslim alınacaktır” sözleriyle şerh düşmüştü.
