Mahfi Eğilmez, kişisel blogundaki yazısında yapısal reformlarla hukukun üstünlüğü arasındaki ilişkiyi Babil krallığının hükümdarı II. Nebukadnezar üzerinden anlattı. Eğilmez’in yazısını kendisinin onayıyla yayımlıyoruz.
Küçük bir kent devleti olan Babil’in Mezopotamya’da büyük bir krallık haline gelişi ünlü yasa koyucu kral Hammurabi (M.Ö. 1793 – 1750) zamanında oldu. Hammurabi öteki kentlerle yaptığı savaşları kazanarak hepsine egemen oldu ve Babil krallığını kurdu. Babil krallığının ortadoğuda bir süper güç olarak çıkışı ise kral II. Nebukadnezar (M.Ö. 605 – 562) zamanında oldu. II. Nebukadnezar, Med kralının kızı Prenses Amytis ile evlenerek Med krallığının gücünü de arkasına aldı ve rakiplerini dize getirerek Babil’i Mezopotamya’ya egemen kıldı. Med ülkesi yeşil, engebeli ve dağlıktı. Mezopotamya’nın dümdüz ve sıcak ortamı Amytis’i bunalıma sokunca Nebukadnezar, karısının sıla hasreti çekmemesi için Babil’in başkenti Ninova’da yapay dağlardan ve suların akacağı büyük teraslardan oluşan ve dünyanın yedi harikasından birisi olarak nitelenen Babil’in asma bahçelerini yaptırdı. Yunan coğrafyacı Strabon’un tanımlamasına göre bahçeler birbiri üzerinde yükselen kübik direklerden oluşuyordu. Bunların içleri çukurdu ve büyük bitkilerin ve ağaçların yetişebilmesi için toprakla doldurulmuştu. Kubbeler, sütunlar ve taraçalar pişmiş tuğla ve asfalttan yapılmıştı. Yüksekteki bahçeleri sulamak için Fırat nehrinden su doldurulan kovalar zincirlerle yukarılara çıkarılıyor, bahçeler sulanıyor, tekrar aşağıya sarkıtılıyordu. Bu şekilde en üstteki bahçelere kadar ulaşan suyla bahçeler sulanıyor ve suyun fazlası teraslardan aşağıya doğru akarak alttaki bahçeleri de suluyordu.
Gecenin birinde Nebukadnezar rüyasında, kentin ortasında yükselen altın, gümüş, bakır ve demirden yapılmış görkemli bir heykel gördü. Bu görkemli heykelin kaidesi demir ve kil karışımından yapılmıştı. Nebukadnezar hiçbir anlam veremediği bu rüyanın ne anlama geldiğini öğrenmek için kâhinlere danıştı ama hiçbirinden anlamlı bir yanıt alamadı. Sonunda kâhin Daniel, krala rüyasının anlamını yorumladı: Nebukadnezar Babil’i çok güçlü kılacak ama ondan sonra Babil yakılıp yıkılacaktı. Tam olarak doğrulanmamış bir görüşe göre Nebukadnezar bir süre sonra gördüğü bu rüyanın da etkisiyle depresyona girdi, sonunda aklını oynattı ve sarayın bahçesinde hayvanlar gibi otlamaya başladı.
Nebukadnezar’ın ölümünden bir süre sonra Persler Babil’e girdiler, başkent Ninova ve Babil’in asma bahçeleri de dâhil olmak üzere ülkeyi yakıp yıktılar. Kâhin Daniel’in yorumu doğru çıkmıştı.
Nebukadnezar’ın yaşamının bir bölümü ünlü İtalyan besteci Guiseppe Verdi’nin Nabucco operasının konusunu oluşturuyor. Nabucco, Nebukadnezar’ın kısaltılmış halidir. Saddam Hüseyin Irak ordusunun vurucu gücüne Nebukadnezar adını vermişti. Ortadoğu’nun doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştıracak olan doğal gaz projesi de Nabucco adını taşıyordu. Matrix film üçlemesinin Reloaded bölümünde Morpheus’un gemisinin adı da Nebukadnezar’dı.
Ülkeler, Nebukadnezar’ın rüyasında gördüğü heykele benzer. Heykelin kaidesi hukuk sistemidir. Yönetim sistemi, ekonomi sistemi, eğitim sistemi hepsi heykelin üst bölümleridir. Kaide sağlamsa yukarılar altın, gümüş, demir gibi metallerden oluşur ve sorun olmaz. Ama eğer kaide sağlam değilse sistemi taşıyamaz. Onun için yapısal reformlara görünüşte değil gerçekten hukukun üstünlüğünü sağlayarak başlamak gerekir.
Martin Luther King Jr. Diyor ki: “Hitler’in Almanya’da yaptığı her şeyin yasalara uygun olduğunu asla unutma.”
Yazıyı buradan okuyabilirsiniz.
