İran’da irşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Mahsa Amini’nin ölümünün ardından ülke genelinde başlayan protestolar dördüncü haftasına girdi. İran hükümeti protestoları bastırmaya çalışırken, insan hakları grupları ve bağımsız medya kuruluşları, İran’daki tutuklamaları ve fiziksel şiddeti çok zor şartlar altında rapor ediyor.
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) tarafından hazırlanan bir rapora göre, İran’da en az 40 gazeteci tutuklandı. Öte yandan raporda, gazetecilerin evlerinde tutuklandığı ve cihazlarına el konulduğu belirtildi.
Mahsa Amini’nin ebeveynlerini fotoğraflayan gazeteci tutuklandı
İranlı gazeteci Niloofar Hamedi, 22 Eylül’de Mahsa Amini’nin ebeveynlerinin Amini’nin öldüğü gün Tahran’daki bir hastanede birbirlerine sarılarak çekilmiş fotoğrafını yayınladıktan sonra tutuklandı. Hamedi’nin avukatı Mohammad Ali Kamfirouzi, müvekkilinin tutuklandığı haberini doğrularken Hamedi’nin Evin Cezaevi’nde hücre hapsinde olduğunu söyledi.
Rapor, başka tutuklamalara da dikkat çekiyor
CPJ ayrıca, fotomuhabiri Yalda Moaiery’nin yaşadıklarına da dikkat çekti. Moaiery, 19 Eylül’de Tahran’daki protestoları görüntülemeye çalışırken güvenlik güçleri tarafından dövüldükten sonra tutuklandı. Bağımsız haber sitesi IranWire, Moaiery’nin Tahran’ın güneydoğusundaki Qarchak kadın cezaevinde kaldığını açıkladı. IranWire, Moaiery’nin cezaevinin koşullarını “korkunç” olarak nitelendirdiğini belirtirken, cezaevinde 100’den fazla kadının da dar bir alanda tutulduğunu bildirdi.
Tahran’daki muhabir Aferin*, iki hafta önce evinin yetkililer tarafından basıldığını söyledi. Aferin, “Amini ölümünü duyduğumuzdan beri ne protesto ettim ne de sosyal medyamda bir gönderi paylaştım. Beni uzaklaştırmalarının tek nedeni Twitter’daki bazı paylaşımları beğenmem” dedi. Aferin, sözlerine şöyle devam etti:
“Editörüm beni uyardıktan sonra korkudan sosyal medya hesabımı bile sildim. Ancak 29 Eylül’de sivil giyimli bir grup polis benim ve meslektaşımın evine baskın yaptı. Basın kartlarımızı ve dizüstü bilgisayarlarımızı aldılar. Karalanmış notlardan başka bir şey olmayan bir sürü kağıt aldılar. Bana vurmadılar ama coplarla zorla içeri girdiler. Haftalardır dışarı adım atmadım.”
Aferin, rejim yanlısı meslektaşlarının yetkililere protestoları destekleyen kişileri ihbar ettiğine inanıyor.
Gazeteciler, işlerinden kovuluyor
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Tahran’ın kuzeybatısındaki Karaj’da yaşayan bir gazeteci Rıza*, sosyal medyada bir gönderi paylaştığı için tutuklandı:
“Pazartesi günü kovuldum ve eve gönderildim. Editörüm bana bu kararı rejimi karaladığım için aldıklarını bildirdi. Uzun bir tartışmadan sonra beni görevime iade ettiler ancak bir sonraki talimata kadar evde kalıp çalışmam bekleniyor. Bu bir tür ev hapsi. Şu an benden yazmamı istediklerini yazıyorum. Protestolarla ilgili tüm haberlerin nasıl doğru olmadığına dair hikayeler yaymaya çalışıyorlar.”
Rıza, protestoların başladığı ilk zamanlarda güvenlik güçleri tarafından basın kimlik kartına el konulduğunu da belirtti.
Protestoların başlamasından bu yana 23’ü çocuk olmak üzere 201 kişi öldürüldü
İran İnsan Hakları Örgütü’nden alınan son rakamlara göre protestolarda 23’ü çocuk olmak üzere en az 201 kişi öldürüldü. Tahran hükümetinin sivil ölümlerinin araştırıldığını açıklamasına rağmen insan hakları grupları, siviller üzerindeki baskıların daha da arttığını söylüyor.
İran International, hükümetin geçen hafta çocukları tutukladığını ve “antisosyal karakterler” haline gelmelerini önlemek için “psikolojik merkezlere” gönderdiğini bildirdi.
* Konuşulan kişilerin isimleri, güvenlikleri nedeniyle değiştirilmiştir.
Kaynak: Guardian
Derleyen: Burak Siperli
