Türkiye’nin ilk kadın ticaret ve sanayi odası başkanı Esin Güral Argat: “Kadın olmadan kalkınma olmaz, müreffeh bir toplum inşa edilemez”

Esin Güral Argat, Türkiye tarihinin ilk kadın ticaret ve sanayi odası başkanı seçildi. Argat, dört yıl boyunca Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası (KUTSO) Başkanlığı görevini yürütecek. Mazbatasını Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanı Hâkim Besime Umay Kökten’den alan Argat, Medyascope’un sorularını yanıtladı.  Argat, “Karar mekanizmalarında daha fazla yer almalarının kadınların her alanda güçlendirilmesi çalışmalarında kilit önemde olduğuna inanıyoruz” dedi.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) bağlı oda ve borsalarda yapılan seçimlerde bu yıl bir ilke imza atıldı. Gürok Grup Başkanvekili Esin Güral Argat, Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası’nda (KÜTSO) başkanlık koltuğuna oturdu. Dört yıl boyunca KUTSO Başkanlığı’nı yürütecek olan Argat, yol haritasını ve hedeflerini anlattı.

Esin Güral Argat kimdir?

“İş yaşamında kadının güçlenmesi ve desteklenmesi için çalışmalara katıldım“

1992 yılında kendi girişimim olan Güven Çini ve Seramik şirketiyle başladığım çalışma hayatıma 1998 yılında, Gürok Grup’ta LAV’ın tüm süreçlerine liderlik ederek sürdürdüm. 2009 yılından bu yana, LAV, GCA, Gürok Kiremit, Ali Bey Hotels & Resorts, JOALI Maldives, JOALI BEING ve Lapis Yapı gibi Türkiye’nin önde gelen sanayi, turizm ve yapı markalarını bünyesinde bulunduran Gürok Grup şirketlerinin Yönetim Kurulu Başkanvekili olarak görev yapıyorum.

Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’nde (TÜSİAD) Türkiye İş Kadınları Derneği’nin (TİKAD) Yönetim Kurulu’nda ve Girişimcilik Vakfı’nın (GİRVAK) Mütevelli Heyeti’nde, Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu’nda, Global İlişkiler Forumu’nda görev aldım. İş yaşamı dışında spora ve Fenerbahçe’ye de gönül veren biriyim. Fenerbahçe Spor Kulübü Yönetim Kurulu üyeliği ve kulübün iştiraklerinden Fenerium’un Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini üstlendim. İş yaşamında kadının güçlenmesi ve desteklenmesi için pek çok görevimde çalışmalara katıldım. Son olarak G20’nin açılım gruplarından biri olan Women20 (W20) delegasyon başkanlığını, bu yılki Türkiye temsilcisi olan TİKAD adına yürütüyorum.

Türkiye’de ticaret ve sanayi odası başkanı seçilen ilk kadın oldunuz, ne hissediyorsunuz?

Bu göreve gelen ilk kadın olmak ayrı bir gurur kaynağı. 96 yıllık KUTSO tarihinin ve Türkiye’nin ilk kadın TSO başkanı olarak göreve layık görüldüm. Sevgili yol arkadaşlarımla beraber olmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Tüm komitemizin büyük bir gayretle çalıştığı güzel bir seçim dönemi geçirdik. Tek liste olarak seçime girdiğimiz için büyük bir sürpriz olmadı diyebilirim. Ancak tüm ekibimiz buna rağmen çok titiz ve özenli bir şekilde çalıştı. Bu sorumlulukları aldıkları ve bana verdikleri destekten dolayı herkese çok teşekkür ederim. Hem kendi adıma hem de kadınların yönetici konumda yer almalarının çok önemli olduğunu düşündüğüm sektörümüz adına bu göreve gelmenin anlamı büyük.

Kadınların iş hayatında etkin bir rol aldığını düşünüyor musunuz?

Türkiye nüfusunun neredeyse yarısını oluşturan kadınlar, işgücüne katılımda maalesef erkeklerin çok gerisinde kalıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre (Temmuz 2019) işgücüne katılım oranı erkekler için yüzde 71,8 iken kadınlar için bu oran maalesef yüzde 34,5. Bu durum bana TÜSİAD’ın yıllar öncesindeki mottosunun önemli bir tespitini hatırlatıyor; tek kanatla uçulmaz… İş ve özel yaşam arasında dengeyi kurmaları için kadınlara destek olacak çalışmalara ihtiyaç var. Kadınların istihdamı konusunda öncelikli olarak; iş ve aile sorumluluklarını dengelemelerine destek olacak kreş ve bakımevi gibi kurumsal mekanizmalarının yaygınlaştırılması gerekiyor.

“Kadının toplumsal yaşamda güçlendirilmesine yönelik çalışmalara destek olmak için çalışıyoruz“

Kız çocuklarının eğitimde fırsat eşitliğine sahip olmasına, meslek seçimlerinde hayallerinden başka hiçbir kıstasın olmayacağı bir toplum anlayışına ulaşmak için topyekûn bir seferberliğe ihtiyaç var. Burada kamu, özel sektör ve üniversite, STK’lar gibi kurum ve kuruluşların işbirliğiyle çalışmasını çok kıymetli buluyorum. Şahsen yıllardır erkek egemen olarak ifade edebileceğimiz sektörlerde yöneticilik yapmış biri olarak özellikle karar mekanizmalarında yer alan kadınların sayısının artmasının, kadınların her alanda güçlendirilmesi çalışmalarında fark yaratacağına inanıyorum. Gürok Grubu olarak işe önce kendimizden başlamamız gerektiğine inanıyoruz. Çocuklar ve gençler için STEM eğitimlerini yaygınlaştırmak ve kadının güçlenerek iş hayatına katılımını sağlamak amacıyla birçok çalışmayı destekliyor ve yürütüyoruz. Kişisel olarak da hem TÜSİAD ve TİKAD hem farklı kuruluşlar bünyesinde kendi deneyimlerimi de paylaşarak, dijital dönüşüm, eğitim ve kadının toplumsal yaşamda güçlendirilmesine yönelik çalışmalara destek olmak için çalışıyoruz.

96 yıl boyunca kadınların bu kadar etkin bir şekilde TSO’larda rol alamamasının sebepleri nelerdir?

“Kadın olmadan kalkınma olmaz, müreffeh bir toplum inşa edilemez“

Bu konuyu aslında toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadının toplumsal düzlemdeki yerinden bağımsız olarak tartışmak mümkün değil. Önümüzdeki yıl cumhuriyetimizin 100’üncü yılını idrak edeceğiz. Ülkemizde ilk kadın ticaret ve sanayi odası başkanı oluyor olmam hem gurur verici hem de düşündürücü. Kadının eşit birey olarak algılanmasında çok ciddi sorunlarımız var. 2021 TÜİK verisine göre ülkemiz genelinde toplumun yarısı “Aile geçimi için zorunlu değilse kadın çalışmamalıdır” diyor. Bu anlayışı değiştirmemiz şart. Kadın olmadan kalkınma olmaz, müreffeh bir toplum inşa edilemez. Umuyorum ki önümüzdeki yıllarda artan oranda, iş yaşamı ve sanayide kadınlarımız görev alacak ve kalkınmanın taşıyıcı gücü olacaktır.

Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) hazırladığı Küresel Cinsiyet Eşitsizliği 2022 raporuna göre Türkiye olarak 146 ülke arasından 124’üncü sırada yer alıyoruz. Bu raporun sonuçları aslında toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda ne kadar geride kaldığımızı gösteriyor. Burada artık herkesin elini taşın altına koyması gerektiğine inanıyor ve bu sorumlulukla çalışmalarımıza devam ediyoruz. Öncelikle kendi evimizin önünden başlamalıyız. Her seviyede, her alanda istihdamda kadınlar için hedeflerle ilerlemeliyiz.

Kadının iş yaşamında güçlendirilmesi, fırsat eşitliği konusunda Türkiye’de neler yapılabilir? Neler yapmayı planlıyorsunuz?

“Erkek işi olarak görülen birçok pozisyonda kadın çalışanlarımız var“

Kadınların karar mekanizmalarında daha fazla yer almasının kadınların her alanda güçlendirilmesi çalışmalarında kilit önemde olduğuna inanıyoruz. Bu alanda hem grubumuz hem de Kütahya TSO’da önemli çalışmalar gerçekleştiriliyor.

Gürok, 2015 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Kadının Güçlendirilmesi İlkeleri’nin (UN WEPs) imzacısı. Şu anda dünyanın en büyük beşinci cam üreticisi konumunda olan LAV markamızda kadın çalışanlarımızın oranı yaklaşık yüzde 50’ye ulaştı. Her kademede kadınların yer almasını teşvik ediyoruz.

Grup olarak kadın çalışan sayımızı artırmak, karar verici pozisyonlarda kadın istihdamına öncelik vermek başat hedeflerimizden. Bu konuda grubumuzda yönetici pozisyonundaki kadın çalışan oranımızın yüzde 32 olduğunu söylemek isterim. Erkek işi olarak görülen birçok pozisyonda kadın çalışanlarımız var. GCA tarafında kadın operatörlerimiz var. Kiremit sektöründe çalışan kadın çalışanlarımız mevcut. Alışılmamış sektörlerde yöneticilerimiz kadın. Yapı firmamızın genel müdürü kadın, otellerimizden birine de kadın genel müdürümüz liderlik yapıyor.

Bu bakış açısının tüm Türkiye’ye yayılmasını arzu ediyoruz. Bunun için de “Sanayide Kadın Eli” projesini iyi bir araç olarak görüyoruz. Kütahya’da pilot olarak başlayan TOBB tarafından yürütülen “Sanayide Kadın Eli” projesi ile sanayide kadın istihdamını artırmak amaçlanıyor. Proje ile mesleğin cinsiyeti olmadığını, kadınların fırsat eşitliği verildiğinde çalışma hayatının her alanında başarıyla var olabileceğini göstermek hedefleniyor. Önümüzdeki dönemde bu ve benzeri projelere desteğimiz sürecek. Kütahya’da daha fazla kadının işgücüne katılması ve ekonomik olarak güçlenmesi odağımızda olacak. Kütahya’dan başlayan ivme ile daha fazla kadının iş dünyasında ve sanayide yer alması Türkiye’nin kalkınmasında taşıyıcı güç olacaktır.

Ticaret ve Sanayi Odası’nda sürdüreceğiniz başkanlık boyunca nasıl bir strateji izleyeceksiniz?

“Kütahya’nın çok daha yüksek potansiyele sahip olduğunu biliyoruz”

Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası’ndaki yeni görevimde odağımızda her zaman olduğu gibi Kütahya olacak. Kütahya başta olmak üzere bölgemiz ve ülkemiz adına sanayinin gelişmesine, katma değer üreten markaların büyümesine ve Kütahya’nın Türkiye’de bir marka şehir konumuna gelmesine katkı sağlamak için var gücümle çalışacağım.

Kütahya aslında ülke kalkınmasına potansiyelinin altında destek sağlıyor. Çok önemli bir tarihi kesişim alanı, sayısız uygarlığa ev sahipliği yapmış, kıymetli yeraltı kaynaklarına sahip, nitelikli maden ve madencilik, jeotermal ekonomisi ve turizm alanlarında dünya ile rekabet edebilecek bir şehir Kütahya…

Ticaret Bakanlığı verilerine bakıldığında Kütahya’nın en güçlü olduğu ihracat alanlarının cam seramik ve toprak ürünleri, demir ve demir dışı metaller olduğunu görüyoruz. TÜİK verilerine göre, Kütahya’da 2021 yılı ihracat rakamlarına baktığımızda porselen, seramik, cam vb. ihracatta yüzde 81,59 payla en çok öne çıkan sektörler. Türkiye genel ihracatında İstanbul ve İzmir’den sonra en çok ihracat şehrimizden yapılıyor. İhracatımızı da bir önceki yıla göre ilk dokuz ayda yüzde 26,2 oranında artırdık. Kütahya’yı bu alanda global pazarda bir ihtisas üretim ve planlama şehri haline getirmeyi hedefliyoruz.

Tüm bunlara rağmen Kütahya’nın çok daha yüksek potansiyele sahip olduğunu biliyoruz. Kütahya’yı pozitif ayrıştıracak unsurları biliyoruz ancak tüm paydaşların katılımı ile 60 gün içinde önce bir Yıkıcı – Değişim Planı hazırlayacağız ve hemen uygulamaya geçeceğiz. Somut, hesap verebilir ve BM Kalkınma Amaç ve Göstergeleri’ni sürekli dikkate alan adımlar ile süratle ilerleyeceğiz.

Bu saydığımız sektörleri ise elektrik ve elektronik sektörü takip ediyor. Katma değeri yüksek bu sektörün de diğer güçlü kaslarımızın yanında yer almasını ve payını artırmasını hedefliyoruz. İçinde bulunduğumuz ve güçlü olduğumuz sektörlerin yanında yazılım, girişimcilik ekosistemini geliştirmeyi ve büyümesine destek vermeyi arzu ediyoruz.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK)’in 2020 yılında yayınladığı verilere göre Türkiye’de mutluluk düzeyi en yüksek olan iller arasında Kütahya yüzde 73,76 ile beşinci sırada yer alıyor. Bu yetkinliği yüksek insan kaynağını çekebilecek potansiyele sahip olduğu anlamına geliyor. Ama bunu daha iyi anlatmamız gerektiği aşikâr.