Doğa Üründül yazdı: Dünya Kupası’nı izlemek veya boykot etmek için üç neden

48 ayın sultanı, küslükleri bitiren, futbolseverlerin dört yılda bir yaşlanmasını sağlayan Dünya Kupası 20 Kasım Pazar günü başlıyor. Belki de siz bu satırları okurken, açılış maçı olan Katar-Ekvador mücadelesini izlemiş olacaksınız.

2018 Rusya ve 2022 Katar ev sahiplikleri seçimi, FIFA’da başkan Sepp Blatter’i koltuğundan etmişti. Elbette futbolun patronunun, futbol coğrafyasını genişletmek için Ortadoğu’ya açılmak istediğini ve bunu da 280 bin nüfuslu (dışarıdan çalışmaya gelenler ve turistlerle 3 milyon), meşin yuvarlağa ilginin olmadığı, milli takımı parodilere konu olacak kadar başarısız olan Katar ile yapmak istediğine inanabilirsiniz. Eğer buna inanan varsa elimde iki kıtayı birleştiren çok güzel bir köprü var, anında satabilirim (!)

Katar’da Dünya Kupası yapılamaz çünkü stadyumları yok. Yapılamaz çünkü hava yaz aylarında 40 derece. Yapılamaz çünkü halkın futbola ilgisi yok. Yapılamaz çünkü FIFA’nın büyük sponsorları arasında alkol firmaları var. Yapılamaz çünkü kişisel hak ve hürriyetlerin hiçe sayıldığı bir ülke. Yapılamaz çünkü sporcular boykot eder… Bu son dediğime hep beraber gülelim. 1978’de tarihin gördüğü en eli kanlı diktatörlerden Videla’nın ülkesi Arjantin’de Dünya Kupası yapıldı. Onu dahi kimse boykot etmemişken, kapitalizmin sarıp sarmaladığı futbol coğrafyasından böyle bir hareket beklenmesi abesle iştigal. 

Katar’da Dünya Kupası yapılacak çünkü stadyumları yetiştirdiler. Resmi rakamlar bilinmemek ile birlikte zor şartlar ve iş güvenliği sağlanmadan çalıştırılan Bangladeşli ve Pakistanlı işçilerin vefat haberlerini okuduk. Yapılacak çünkü Dünya Kupaları tarihinde ilk kez sıcaktan kaçmak için organizasyon kış aylarına alındı. Yapılacak çünkü halkın futbola ilgisi olmayabilir ama para ile taraftar tutulabilir. Brezilyalı ve İngiliz taraftarların etnik kökenleri aynıymış ben de geçenlerde izlediğim takım karşılama videosunda gördüm (!) Yapılacak çünkü kişisel hak ve hürriyetlere saygı duyulmuyor olabilir fakat futbolcular da gökkuşağı renklerine sahip pazubandı ile sahada yer alarak mesajlarını verecekler. Daha ne olsun…

Lakin diğer bir yandan da kışın Dünya Kupası izlemek enteresan bir deneyim olacak. Büyük yıldızların son büyük turnuvası olabilir ve maç saatleri uzun zamandır özlediğimiz gibi. O zaman gelin birlikte 2022 Katar Dünya Kupası’nı izlemek veya boykot etmek için üçer nedenimizi inceleyelim. 

2022 Katar Dünya Kupası’nı boykot etmek için üç sebep:

1. Katar’ın insan hakları ihlalleri sebebiyle bozulan imajını spor ile düzeltmesine yardımcı olmamak için boykot edilebilir

Roman Abramovich’in futbol ile ne kadar ilgisi olduğu bilinmeden Chelsea’yi, Katar Emiri Tamim bin Hamad Al Thani’nin Paris Saint-Germain’i, Abu Dabili Şeyh Mansour bin Zayed Al Nahyan’ın Manchester City’yi satın alması… Üçünün ortak noktası, insan haklarına zerre saygı duyulmayan, kişisel tercihlerin en ağır şekilde cezalandırıldığı ülkelerin zenginleri olmaları. Bu ülkeler de dünyaya sempatik gözükmek ve insanların algısında minnoş bir yer edinmek için spor kulüplerine, organizasyonlara para akıtıyorlar. 

İngilizce tabiri ile “sportswashing” yani spor ile kendilerini aklayarak, ülkelerinin global tanıtımını yapıyorlar. Katar Emiri Tamim bin Hamad Al Thani’nin sahibi olduğu Paris Saint-Germain lig maçına LGBTİ+ sembolü haline gelen gökkuşağı renklerindeki forma numaraları ile çıktı. Yoksa şu size de saçma gelmiyor mu?  Yani Katar Emiri LGBTİ+’ları destekliyor diyebilir miyiz? Hayır… Katar’da LGBTI+ iseniz eğer 3 yıl hapis veya idam cezasına çarptırılıyorsunuz. 

Kişisel hak ve özgürlüklere olan inancından dolayı PSG gökkuşağı renklerine sahip sırt numaraları ile sahaya çıkmadı. O sırada popüler olan görüş buydu ve PR ajansı da bu tarafta yer almanın daha karlı olacağına karar verdi. Elbette oyuncular bu özgürlüklere saygı duyuyordur ama buradaki esas konu kulübün temsil ettikleri.

İşte bu sportswashing akımında Katar’a destek olmamak için Dünya Kupası boykot edilebilir.

2. Dünya Kupası’na formda oyuncular sakatlıkları sebebiyle gelemedi

Normal şartlarda yazın yapılan Dünya Kupası’nı da lokal ligde sakatlanan futbolcular kaçırabiliyor. Fakat burada durum daha farklı. Futbolcular son maçlarına bir hafta önce çıktı ve bir hafta sonra milli takımları ile en elit arenada mücadele edecekler. En ufak bir hazırlanma, rehabilitasyon süreleri olmadı. Hazır olmayan takımlar, turnuvada yer alamayacak yıldız sporcular…

Fikstür öyle bir sıkıştı ki Kasım ayında UEFA Şampiyonlar Ligi grupları sona erdi, son 16 eşleşmelerini konuşmaya başladık. 

Milyonlar kazanmalarına rağmen sürekli kırbaçlanan ve sporcu sağlığının hiçe sayılmasına sebep olan bu fikstür dayatması yüzünden Dünya Kupası boykot edilebilir.

3. Dünya Kupası’nın şenlik havasında geçmeyecek olması

2022 Katar Dünya Kupası’nda ev sahibinin yasaklar listesini hatırlayalım.

– Stada içkiyle gelmek yasak.

– Stat etrafındaki barlar, maçtan sonra bir saat açık kalacak.

– Taraftarlar sadece otellerde ve belirlenen taraftar alanlarında alkol tüketebilecek. Bunların dışında olan alanlarda alkol tüketimi ve sarhoşluk kesinlikle yasak.

– Kavga ve kamu malına zarar verilirse tutuklamalar yapılacak.

– Toplum içinde flörtleşmek yasak.

– Stada maç izlemeye gelen kadınlar omuzdan dize kadar örtülü kıyafetlerle mütevazı giyinecek.

– Yüksek sesli müzik dinlemek ve küfür etmek yasak.

– Domuz eti yasak.

– Dini mekanlar başta olmak üzere kamusal alanlara saygı gösterilecek.

Tam bir şenlik değil mi? Dünya Kupaları futbolun en büyük festivalidir. Başka coğrafyalardan gelenlerin bir masada kadeh tokuşturmalarıdır, tanışmalarıdır hatta tartışmalarıdır. Bu ortak alanlardaki eğlence faktörünü azaltan yasaklar koyduğunuz zaman ortaya plastik bir festival çıkar. Elbette insanlar içsin, taşkınlık çıkarsın demiyorum. Esas nokta şu, 2022 yılında halen kadınların ne giyeceğine karışan bir zihniyet var ve bunu da FIFA destekliyor.

2022 FIFA Dünya Kupası’nı izlemek için üç sebep: 

1. 2022 FIFA Dünya Kupası’nda yıldızların son dansı kaçmaz

Lionel Messi, Cristiano Ronaldo, Luka Modric, Robert Lewandowski, Luis Suarez, Karim Benzema, Pepe, Thiago Silva, Dani Alves… Bu isimler bizim jenerasyonumuzun en büyük yıldızları ve son kez milli takım formaları ile en elit arenada mücadele edecekler. Elbette Messi’yi Copa America’da veya Ronaldo’yu EURO 2024’te izleyebiliriz. Fakat Dünya Kupası bambaşka bir olgu. 

Lewandowski’nin Polonya’sı, Luis Suarez’in Uruguay’ı, Modric’in Hırvatistan’ı hariç, Messi’nin Arjantin’i, Ronaldo’nun Portekiz’i, Benzema’nın Fransa’sı, Thiago Silva’nın Brezilya’sı favorilerden bazıları. Kim bilir belki de son dans tangoya döner ve futbol Messi’ye olan Dünya Kupası borcunu öder. 

Sadece bu sebepten bile 2022 Katar Dünya Kupası izlenir.

2. Uykusuzluğa sebep olmayacak maç saatleri

Türkiye A Milli Futbol Takımı’nın 3. olarak bitirdiği 2002 Kore-Japonya Dünya Kupası’nı yaşıtlarım hep okulda maç izlerdik diye hatırlar ve keyiflenir. 2002’deki turnuvayı izleyenler artık büyüdü ve işlerinden çıkarken, trafikte veya akşam yemeği sonrası keyifle maçlarını izleyecekler. İçinde bulunduğumuz saat diliminin ilk defa bir faydasını göreceğiz. 

Müsabakalar 13.00/16.00/19.00/22.00’de başlayacak. Gün boyu sürecek bir futbol şöleni bizleri bekliyor.

3. Dünya Kupası…sadece Dünya Kupası

Futbolun en büyük festivalinde, “O golü canlı izledim” diyebilmek, klasikleşecek rekabetlere tanıklık etmek, her ne kadar artık oyuncunun kramponundaki çivi sayısı bile bilinse de özellikle Tunus, İran, Suudi Arabistan, Avustralya gibi takımların mücadelesini izlemek, pek umutlu olmasam da rengarenk tribünlerdeki şovlar için bile 2022 FIFA Dünya Kupası izlenebilir.

Açıkçası içime sinmese de 2022 Katar Dünya Kupası’nı maç kaçırmadan takip edeceğim. İzlemek için yazdığım üç neden o kadar ağır basıyor ki amiyane tabirle kaldırımda bu organizasyon düzenlense, atkımı sarınıp tezahüratımı yaparım. 1925 doğumlu Halit Kıvanç’ın 25 Ekim 2022’de vefat etmesiyle futbol tarihinde ilk kez bir Dünya Kupası’nda duayen spiker aramızda olmayacak. 

Âdettendir favorimi de yazayım. Kupanın bu kez Latin Amerika’ya gideceğini tahmin ediyorum. Arjantin veya Brezilya’nın şampiyonluğa ulaşacağını düşünüyorum. Futbolun Messi’ye bir borcu var ve Tangocular çok formda geldiler.

Medyascope Spor’un hazırladığı interaktif Dünya Kupası rehberi: