Cumhur İttifakı, emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili yasa teklifini dün (30 Ocak) TBMM Başkanlığı’na sundu. Teklifte, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olanlar için yaş şartı kaldırılıyor ancak prim şartı ve kısmi emeklilik için yaş şartı korunuyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in, düzenlemede prime takılanlar olmayacağını söylemesine rağmen, prim gün sayısına ilişkin bir düzenleme yapılmadı. SGK’lıların prim gün sayısı işe başlama tarihine göre 5 bin günden başlayıp, 5 bin 975 güne kadar çıkabilecek.
AKP, MHP ve BBP’nin sunduğu dört maddelik yasa teklifinde yapılan düzenleme ile EYT’liler, yaş dışındaki şartları yerine getirerek emekli olabilecek. 2 Şubat Perşembe günü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na gelecek olan teklifin, önümüzdeki hafta TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek yasalaşması bekleniyor. Düzenlemenin yasalaşması halinde, 2023 yılında yaklaşık 2 milyon 250 bin kişinin emekliliği hak etmesi bekleniyor.
OKUYUN: EYT düzenlemesi Meclis’e sunuldu: Yaş şartı aranmayacak, ilk maaşlar mart ayında yatacak
Prim şartı 5 bin 975 güne kadar çıkıyor
Prim günü şartı ise kademeli olarak uygulanacak. 8 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl çalışma ile 5 bin gün prim şartı aranıyordu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, 5 bin gün prim şartının değişmeyeceğini vurguluyordu ancak prim günü şartı SSK’lılar için 5 binden başlayarak 5 bin 975 güne kadar çıkacak. Bağkur ve Emekli Sandığı sigortalıları için kadınlarda 7 bin 200, erkekler 9 bin gün şartı var.
Teklifte, prim gün şartının değişmeyeceğinin anlaşılmasının üzerine Twitter’da “Emeklilikte Prime Takılanlar” gündem oldu. EYT düzenlemesi bekleyenler, bu sefer de prim gün şartına takıldı.
Bir gün farkla 17-20 yıl geç emeklilik
8 Eylül 1999’dan sonra işe girenlerde kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş şartına ilişkin herhangi bir düzenleme yok. 18 yaşında bir erkek, 8 Eylül 1999’da sigortalı çalışmaya başlayıp 2024’te emekli olabilecekken, 9 Eylül 1999’da işe girmişse ancak 2041’de emekliliğe hak kazanacak. 8 Eylül 1999’da işe başlayan bir kadın 2019’da emekli olabilecekken, 9 Eylül 1999’da sigorta kaydı yapılmışsa, 2039’da emekli olacak. Böylece sigorta girişinin yapılmasındaki bir gün fark kadınlar için 20, erkekler için 17 yıl daha fazla çalışma anlamına gelecek.
Taşerondan kadroya geçen kamu işçileri zorunlu emekliliğe sevk edilmeyecek
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
24 Aralık 2017’de yayımlanan 696 sayılı KHK ile kamuda taşeron olarak çalışırken kadroya geçen işçiler, emekliliğe hak kazandığında, kendi istekleri olup olmadığına bakılmaksızın emekliye sevk ediliyordu. EYT düzenlemesiyle birlikte, zorunlu emekliliğin yaratacağı mağduriyetlere ilişkin kaygılar vardı ancak bu koşul kaldırıldı. Emekliliğe hak kazanan kamu işçileri, zorunlu olarak emekli edilmeyecek, istedikleri takdirde emekli olacak.
Özel sektörden emekli olanların iş değiştirmesine engel
Emeklilerin yeniden çalışması durumunda, işveren, normal çalışandan fazla olarak sosyal güvenlik destek primi ödüyordu, bu uygulama yeni teklifle kaldırılıyor. Yasa teklifinde, çalışmaya devam eden emekliler için işverene yüzde 5 destek primi verileceği hususu düzenlemede şöyle yer alıyor:
“Yaşlılık ve emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 10 gün içerisinde, en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başladığı takdirde o tarihten itibaren sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar, Hazine tarafından karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden yeniden yararlanılamaz.”
Hazine desteğinin 10 gün içinde aynı işe başlama koşulu ile verilmesi, emekli olup çalışmaya devam etmek isteyen işçilerin aynı işyerinde çalışmasını zorunlu hale getiriyor.
İşverene ucuz işgücü kolaylığı
Emekli çalışanlar için işverenin ödemekle yükümlü olduğu sosyal güvenlik destek primi, emekli çalıştırmayı caydırmayı amaçlıyordu. Primin kaldırılması ise emekli aylığı alıp çalışmak zorunda kalan ve daha düşük ücretlere razı olan emeklilerin, işveren tarafından ucuz işgücü olarak kullanılmasını kolaylaştırıcı bir uygulama olarak değerlendiriliyor.
