Kurgu: Enes Berk Demirkol
Kastamonu, AKP ve MHP’nin güçlü olduğu kentlerden biri. Kentte CHP, 11 yıl aradan sonra 2018 seçimlerinde milletvekili çıkarabildi. Bu seçimde ise elindeki milletvekilini korumak için çalışıyor. Yurttaşlar, Erdoğan’a ve AKP’ye desteğini sürdürse de milletvekili yarışının bu kez 2-1 değil 1-1-1 olacağı konuşuluyor.
Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerine çok az bir süre kaldı. Medyascope il il seçmenin nabzını tutuyor. AKP ve MHP’nin güçlü olduğu Kastamonu’da 2007’den, 2018’e kadar CHP hiç milletvekili çıkaramamıştı. 2018 seçimlerinde artık oylar sayesinde CHP’nin adayı Hasan Baltacı Meclis’e girebildi. Cumhurbaşkanlığı yarışında ise Erdoğan yüzde 69, Muharrem İnce yüzde 19,8, Meral Akşener yüzde 9,8 oy aldı.
Kenti ziyaret etmeye gitmeden bir hafta önce Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı yardımcısı adayı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, bir gün önce ise MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli miting düzenledi. Her iki siyasetçinin mitingleri farklı alanlarda yapıldı. İmamoğlu’nun mitingi dolu yağışına denk geldi ve büyük bir alan seçildi. Bahçeli ise kent meydanını tercih etti. MHP, Çankırı ve Kastamonu gibi illerde oldukça güçlü. Medyascope olarak izlediğimiz Çankırı mitinginde de Bahçeli alanı doldurmayı başardı. Ancak Kastamonu mitinginin beklenenin altında kaldığı sokaktaki yurttaşlar tarafından konuşuluyor. İmamoğlu’nun mitingi için ise “Alanı dolduramadı” haberleri çıktı ancak bunun yağış şartlarından kaynaklandığı dile getiriliyor.
Adaylar nasıl karşılandı?
Bu seçimde, Kastamonu’da özellikle Cumhur İttifakı’nın aday seçimi çok konuşuluyor. AKP bu seçimde kentte aday listesini tamamen yeniledi. Listede Halil Uluay, Fatma Serap Ekmekci ve Mehmet Umur bulunuyor. Halil Uluay, daha önce 2016 yılında AKP İl Başkanı olarak görev yapmış bir isim. Uluay, FETÖ soruşturması geçirdiği dönemde görevinden alınmıştı. Hatta AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kentte yaptığı bir kapalı salon toplantısında, salonun dışına çıkartılmıştı. Uluay’ın yaşananların ardından liste başı olarak seçilmesi kentte şaşkınlık yaratmış.
Hasan Baltacı rüzgarı
CHP’nin yıllar sonra Meclis’e giren milletvekili Hasan Baltacı’nın performansının ardından, iktidar milletvekillerine yönelik tepki oluşmuş. Baltacı’nın kente ilişkin verdiği soru önergeleri ve yaptığı çalışmalar “Muhalefete ihtiyaç var” algısının oluşmasına neden olmuş. Kastamonu’da AKP’nin liste seçiminin de ardından acaba milletvekili dağılımı 2-1 yerine 1-1-1 olur mu tartışması başlamış kentte.
AKP, sokakta yurttaştan gelen eleştirilere “İktidar muhalefet gibi davranamaz” karşılığını veriyor. Kentte geçirdiğimiz zaman botunca pek çok yurttaş da “Biz cumhurbaşkanlığında karışmayız. Erdoğan’a yine desteğimizi veririz ama milletvekillerinde Baltacı’yı destekleyeceğiz” sözlerini işittik. Bu yurttaşların sayısı hiç de az değildi ancak hiçbiri kameraya konuşmak istemedi.
MHP’nin “yüzü eskiyen adayı”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
MHP ise kentte birinci sırada Emin Çınar’ı aday gösterdi. Çınar, 24 ve 25. dönemde kentte milletvekilliği yapmıştı. Daha sonra ise listeye konulduğu halde seçilememişti. Bu durumda “yüzü eskiyen eski milletvekilinin yeniden aday yapılması” tartışması yaşanıyor Kastamonu’da. AKP’nin zayıfladığı yerde MHP’nin milletvekili çıkarma olasılığı artmışken yurttaşlara göre daha güçlü ve yeni bir isim aday olarak gösterilebilirdi.
Tüm bu aday tartışmalarına rağmen durum yine 2-1 mi olacak yoksa AKP, MHP, CHP arasında mı dağılacak, net bir manzara ortaya çıkmıyor. Önceki seçim sonuçlarına bakıldığında AKP’nin 130 bin 260, MHP’nin 50 bin 70, CHP’nin 38 bin 790, İYİ Parti’nin 23 bin 251 oy aldığı görülüyor. Sokakta aday tartışmaları ile ilgilenmeyen yurttaşlar da AKP’ye desteğini sürdüreceğini söylüyor. Oy dağılımının 2018’deki gibi olması durumunda ittifak oyları ayrı sayılacağı için CHP milletvekili çıkarmakta zorlanacak. Bu durumda AKP iki, MHP bir milletvekili çıkarabilir. CHP ve İYİ Parti, Kastamonu’da ayrı listelerden seçime girdikleri için oyları dağılacak. CHP ya da İYİ Parti’nin bir milletvekili çıkarabilmesi için MHP’den fazla oy almaları gerekiyor.
Yurttaşlar ne diyor?
Kastamonu Meydan’da karşılaştığımız iki seçmen, AKP’ye desteğini, “Şunu görüyor musun? (AKP seçim aracını göstererek) Biz onu destekliyoruz. Hiç yalan yok. Teröristlerle kol kola geziyorlar. Hakları yok ki. Biz bunu destekliyoruz. Sen kimden olursan ol” diyerek açıkladı.
Seçmenlerle konuştuğumuzu gören bir başka yurttaş da kameraya konuşmak istedi ve “Sayın Cumhurbaşkanı meydanlardayken ben gittim AK Parti’ye üye oldum. İnşallah yine tekrar kazanacak. Ötekiler yönetemez. Türkiye batar yani” diye konuştu.
“Kılıçdaroğlu’nun hiç şansı yok”
Kastamonu’da gençler de Erdoğan ve AKP’ye desteğini sürdürüyor. Yerli otomobil TOGG, İHA, SİHA güzel projeler olarak belirtiliyor. Bir genç, “Bence Erdoğan. Yaptığı icraatlara bakarak bu kadar yıldır başımızda. Allah da başımızdan eksik etmesin. Gerek gemisi olsun, gerek savaş uçakları olsun. Kılıçdaroğlu’nun hiçbir şansı yok bence” diyerek görüşlerini dile getirdi.
Kastamonu’da Kılıçdaroğlu’nu destekleyenler sessiz
CHP ve Kılıçdaroğlu’nu destekleyeceğini söyleyen bir yurttaş ise “Kendi özgür irademi kullanarak CHP diyorum. Milletvekili adayları ile ilgilenmiyorum. CHP’de kim varsa ona atarım” dedi. Konuştuğumuz sırada yoldan tanıdıkları geçen yurttaş, arkadaşlarına “Kimi destekleyeceksiniz?” diye sordu. Arkadaşları, “Kılıçdaroğlu” dese de “Gel kameraya anlat” dediğinde “Ben esnafım, yok olmaz” yanıtını aldı.
Birinci tur İnce, ikinci tur Kılıçdaroğlu
Cumhurbaşkanlığı yarışında Muharrem İnce’yi destekleyeceğini belirten bir genç ise Memleket Partisi lideri ikinci tura kalamazsa Kılıçdaroğlu’na yöneleceğini kaydetti ve şöyle konuştu:
“Cumhurbaşkanlığı için Muharrem İnce’ye oy vermeyi düşünüyorum. Görüşleri bana daha yatkın. Artık hükümetin değişmesini istiyorum. Ekonomik şartlar ortada, gençlerin önü açık değil. Herkes yurtdışına gitmek istiyor. İnce’nin ikinci tura kalacağını düşünüyorum ama böyle bir durumda düşüncem Kılıçdaroğlu’ndan yana olur.”
Seçimlere ilişkin partilerin çalışmalarını ve kentteki durumu öğrenmek için Kastamonu’da yayın yapan TV366’yı ziyaret ettik. Bu esnada gazeteciler kendi tahminlerini paylaştı. Durumun 1-1-1 olacağını savunan bir gazeteci “Cumhur İttifakı’nın adayları çok yanlış. Bunca şeyin ardından 2-1 olacağını hiç sanmıyorum” dedi. Diğer gazeteciler ise AKP seçmeninde kopuşlar olsa da aday tartışmasının bu denli etkili olmayacağını ve durumun 2-1 olacağını savundu.
81 ilde seçimin nabzını tutuyoruz. Bütün il izlenimi videolarımız için aşağıdaki YouTube oynatma listemizde gezinebilir, şehrinizi bulabilirsiniz:
“AK Parti seçmeni bilinmezliğe oy vermez”
Gazeteci İrfan Salcı kentteki durumu şöyle açıkladı:
“AK Parti’nin oyu mutlaka biraz düşer. Ekonomik krizden dolayı düşer ama AK Parti seçmeni kırsal kesim seçmeni, bilinmezliğe oy vermezler, gücü sever. AK Parti adayların hepsini değiştirdi. MHP adayını değiştirdi. Daha önce iki dönem milletvekilliği yapmış Emin Çınar milletvekili adayı oldu. CHP aynı adayla devam ediyor. Orada zaten Hasan Baltacı’nın yukarıya doğru bir ivmesi vardı. Orada doğru bir şey yapıldı.”
Türkiye’nin en yaşlı nüfusuna sahip illerden biri olan Kastamonu’da çok sayıda köy yer alıyor. 19 ilçesi bin 54 köyü bulunan kentte, ulaşım sorunu ve CHP’nin tüm köylerde üyesinin bulunmaması nedeniyle önceki yıllarda sandık güvenliği tartışılan konulardan biri oldu. CHP, bu seçimde tüm köylerde üyesinin bulunduğunu ve sandık görevlilerini tamamladığını belirtiyor. Seçmenlerin önemli bir kısmı da ilçelerde yaşıyor. En büyük ilçe olan Tosya’nın nüfusu 39 bin 609. Merkezdeki milletvekili listelerinde ise Tosyalı aday bulunmamasının ilçedeki seçmeni rahatsız ettiği konuşuluyor.
“Yol yapmakla övünen iktidar, Kastamonu’ya yol yapamadı”
CHP Kastamonu İl Başkanı Hikmet Erbilgin, kentin sorunlarını şöyle sıraladı:
“En önemli sorunlarımızdan birisi sağlık. İktidar burada yeni ambulanslar almak için bir propaganda yürütüyor. Ancak o hastalar, hastalarımızın başka illere taşınması noktasında hizmet görüyor. Türkiye ortalamasında her 10 bin hastaya 17,6 doktor düşerken Kastamonu’da 15,1 doktor düşüyor. İnsanlarımız randevu almak için aylarca bekliyor. Eğitim alanında yine Türkiye’de yaşanan sorunların benzeri yaşanıyor. 2013’te il genelinde 483 okul varken bu sayı bugün 330’lara kadar gerilemiş durumda. Ulaşım, Kastamonu için bir mesele. Yol yapmakla övünen iktidar Kastamonu’da yol yapabilmiş değil. Bunların her biri toplumsal talep olarak karşımıza çıkıyor.”
“Kastamonu’yu fazla tanıtamamışız”
AKP Merkez İlçe Başkanı Akif Güzel partisinin yine birinci parti olma iddiası taşıdığını söyledi. Güzel, yeni milletvekili adaylarının kentte nasıl karşılandığını ve sorunları şöyle anlattı:
“Kastamonu’da üç yeni milletvekili adayımız var. Hepsi merkez ve ilçelerde çalışıyor. Kastamonu’da özellikle işsizlik alanında bize iletilen talepler var. Aslında bu taleplere bakıldığında Kastamonu işsizliğin en az olduğu şehirlerden birisi. Biraz vatandaşlarımızın talepleri yükseldi. Burada organize sanayilerimiz, fabrikalarımız var ama işçi bulamıyorlar. Kastamonu tarım kenti. Tarıma yönelik çalışmalar çok fazla yapılıyor. Biraz da insanlarımızı bilinçli tarıma yöneltmek, daha fazla katma değer üreten ürünlerin yetiştirilmesini sağlamak istiyoruz. Kastamonu’yu turizm alanında daha fazla yetiştirmemiz gerekiyor. Dışarıdan Kastamonumuzu çok fazla tanıtamamışız.”