2025 yılına kadar “dumansız” bir ülke olmayı hedefleyen Yeni Zelanda’da, geçen sene yeni bir yasa ile 2008 yılından sonra doğanlara tütün ve tütün ürünlerinin satışını yasaklanmıştı. Ancak ülkenin gençleri arasında yeni bir alternatif olarak elektronik sigara kullanımı gitgide artıyor.
“Benim için daha erişilebilir olduğu için bağımlı oldum. O zamanlar etrafımdaki herkes elektronik sigara içiyordu.”
Coco takma adıyla BBC’ye konuşan Yeni Zelandalı bir genç, ilk kez elektronik sigara içtiğinde 12 yaşındaydı. Şimdi 15 yaşında ve bırakmaya çalışıyor: “Sakız ve şekerleme gibi tatlarda ve parlak renklerde oluyorlar. Reşit olanlar küçüklere satış yapıyor ve pek çok dükkan kimlik kontrolü yapmıyor. İçeri girip ‘çilek, ahududu, karpuz istiyorum’ dediğinizde size satıyorlar. Okul üniformanızla bile gidebilirsiniz ve hiçbir şey söylemiyorlar” diye ekledi.
Yeni Zelanda’da 18 yaşından küçüklere elektronik sigara satmak yasa dışı, ancak bu durum Yeni Zelandalı gençleri elektronik sigara kullanmaktan alıkoymuyor.
Sigaraya “masum bir alternatif” olarak sunulan gizli düşman: Elektronik sigara
Elektronik sigaralar, uzun süredir sigara içen yetişkinler için daha az zararlı bir alternatif olarak görülüyor. Ancak elektronik sigaraların gençler ve bazen de küçük çocuklar arasında kullanımının ve erişilebilirliğinin katlanarak artması, giderek yaygınlaşan yeni bir bağımlılığın yolunu açıyor.
Geçen yıl açıklanan verilere göre, Yeni Zelanda’da düzenli olarak elektronik sigara içen gençlerin sayısı 2019 ile 2021 yılları arasında üç katına çıktı. Yeni Zelanda hükümeti ise elektronik sigaranın insanların sigarayı bırakmasına yardımcı olabileceğine dair kanıtların arttığını söyledi. Ancak gençlerin elektronik sigara kullanımındaki önemli artışın ardından yeni düzenlemeler de getirdi.
Bu düzenlemeler arasında tek kullanımlık elektronik sigaraların yasaklanması, okullara 300 metre mesafede yeni elektronik sigara dükkanlarına izin verilmemesi ve elektronik sigaralarının aroma açıklamalarının basitleştirilmesi yer alıyor.
Yeni Zelanda’da lise müdürü olan Vaughan Couillault, okulların elektronik sigaranın merkez üssü haline geldiğine tanık olduğunu ve ilgi çekici aromaları ile çoğunun gençleri hedeflediğini söylüyor: “Bu bir yaşam tarzı nesnesi. Bir ceplerinde telefon, diğerinde elektronik sigara oluyor. Çok şık! Modern görünüyor. Ürün ve pazarlama perspektifi açısından, bazı dahiyane işler yapıldı. İnsanların sigarayı bırakmasına yardımcı oluyor olabilir, ancak şu anda iki ya da üç vape’i olan ve asla bir sigara almayacak ya da almayı düşünmeyecek çok fazla genç var!”
Elektronik sigara kullanımı tüm dünyada artıyor
Yeni Zelanda’da pek çok ebeveyn okullara yakın yerlerde elektronik sigara satan dükkanların çoğaldığını belirtiyor. Ebeveynler, çocuklarda bağımlılık yapan elektronik sigaraların kullanımın yaygınlaşması konusunda endişeli ve hükümetin getirdiği düzenlemelerin yetersiz olduğunu söylüyor.
Yeni Zelanda’nın komşusu Avustralya ise sigarayı bırakmaya çalışanlar için sadece reçeteyle elektronik sigara satılması kararı aldı. İngiltere’de de sigarayı bırakmak isteyenlere elektronik sigara dağıtılması gündeme gelmişti.
İngiltere’de sigarayı bırakmak isteyenlere elektronik sigara dağıtılacak
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Ancak uzmanlar, elektronik sigaranın yasaklanmasına dair kararlar hakkında hükümetleri uyarıyor. İngiltere’de ve Yeni Zelanda’da yaklaşık 20 yıldır sigara kullanımı karşıtı kampanyalarda çalışan Ben Youdan, elektronik sigarayı yasaklamanın kalıcı bir çözüm getirmeyeceğini ve gençleri karaborsaya sürükleyeceğini söylüyor.
Ben Youdan elektronik sigaraların, sigarayı bıraktırma konusundaki başarısının altını çizdi: “Hiç şüphe yok ki sigara içme oranlarımız on binlerce insanın sigarayı bırakıp elektronik sigaraya geçmesinden büyük fayda sağladı. Burada sigara içme oranlarının son iki ya da üç yılda üçte bir oranında düştüğünü gördük. Bu gerçekten eşi benzeri görülmemiş bir durum”
Youdan, “elektronik sigara pazarındaki bir patlama” olduğunu belirterek hükümetlerin bunun kontrolünde yetersiz kaldığını ve buna bağlı olarak bazı gençlerin elektronik sigara bağımlısı haline geldiğini de sözlerine ekledi.
Türkiye’de satışı yasak ama bulması kolay
Elektronik sigaraların satışı Türkiye’de yasak ama yurtdışından bireysel kullanım için getirilmesine izin veriliyor. Özellikle internet üzerinden elektronik sigara satın almak oldukça kolay. Pek çok bakkal veya tekel bayiinde de bulunabilen elektronik sigaraların kullanımı Türkiye’de de artmakta.
Sigara ve tütün ürünlerine karşı bir çözüm olarak başlayan elektronik sigara furyası, tüm dünyada özellikle gençler arasında yaygınlaşan kullanımı ile yeni bir bağımlılık sorununu gündeme getiriyor.
Kaynak: BBC
Derleyen: Ahmet Emir Sevindik
