ODTÜ’den bir Verşan Kök geçti: Ağaçlar kesildi, öğrenciler gözaltına alındı, Onur Yürüyüşleri ve bahar şenlikleri yasaklandı

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2016’da ODTÜ’ye rektör olarak atanan Verşan Kök’ün sekiz yıllık döneminde kampüs içerisinde yüzlerce ağaç kesildi, Onur Yürüyüşleri’ne polis müdahale etti, bahar şenlikleri yasaklandı, mezuniyet törenlerinde eleştirel pankart açılmasına izin verilmedi, yüzlerce öğrenci hakkında soruşturma açıldı. İşte Verşan Kök döneminde ODTÜ’de yaşananlar…

Resmî Gazete’de 16 Ağustos 2024’te yayımlanan karara göre ODTÜ Rektörü Mustafa Verşan Kök dönemi de sekiz yılın ardından sona erdi. Rektörlük yaptığı süre boyunca aldığı kararlar ve uygulamalarla isminden sıklıkla söz ettiren Kök’ün yerine Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil getirildi.

Verşan Kök döneminde, ODTÜ ormanına ait yüzlerce ağaç çeşitli bahaneler ile kesildi. Öğrencilerin düzenlemek istediği Onur Yürüyüşleri’ne müdahale edilmesi için polis, rektörlük tarafından okula alındı. Müdahaleler sırasında yüzlerce öğrenci gözaltına alındı. ODTÜ tarihinde önemli bir yeri olan bahar şenlikleri hem OHAL döneminin etkisiyle hem rektörlüğün tercihleri nedeniyle yasaklandı. Yine ODTÜ’nün gelenekselleşmiş ve mezuniyet törenlerine damga vuran eleştirel pankartların açılmasına izin verilmedi. İşte Verşan Kök döneminde yaşanan önemli gelişmeleri sizler için derledik.

ODTÜ tarihinde bir ilk: İlk kez birinci aday atanmadı

ODTÜ’de rektörlerin seçimle belirlendiği 24 yılın ardından 2016’da ilk kez sandıktan birinci çıkan aday rektör olarak atanmadı. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, rektörlük seçimleri için kurulan sandıktan ikinci sırada çıkan Prof. Dr. Mustafa Verşan Kök’ü rektör olarak atadı. Kök, böylece ODTÜ tarihinde bir ilk olarak “atanmış rektör” olarak nitelendirildi.

Bilkent Yolu için ağaçlar kesildi

22 Ağustos 2017’de ODTÜ’nün içinden geçecek şekilde yapılması planlanan Bilkent Yolu Projesi için dönemin Ankara Valisi Ercan Topaca, dönemin ABB Başkanı Melih Gökçek ve ODTÜ Rektörü Verşan Kök bir toplantı düzenledi. Toplantıda yol genişliğinin ODTÜ ormanı arazisinden içeriye 50 metre kadar olacağı konusunda karar verildi. 9 Eylül 2017 akşamında belediye yüzlerce iş makinası, kamyon ve polisle ODTÜ arazisine girerek 4,5 kilometrelik yolu bir gecede açarak büyük bir ağaç katliamına yol açtı. Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi’nin ağaç katliamıyla ilgili açtığı dava iki yılın ardından sonuçlandı. Ankara 9. İdare Mahkemesi, ODTÜ yerleşkesinden geçirilen yol ile ilgili planların yürütmesinin durdurulmasına 678 gün sonra hükmetti.

Kavaklık direnişi

ODTÜ’deki yurt ihtiyacını karşılamak amacıyla 21 Mayıs 2018’de 40 dönümlük orman arazisi rektörlük tarafından Kredi Yurtlar Kurumu’na tahsis edildi. ODTÜ bileşenlerinden habersiz alınan bu karara ODTÜ’nün orman yapısını, yönetim bütünlüğünü, sosyal ve kültürel yaşantısı nedenleriyle karşı çıkıldı. Rektörlüğün kararından geri adım atmaması üzerine ODTÜ öğrencileri Kavaklık bölgesine çadırlar kurarak nöbet eylemlerine başladı. Nöbet devam ederken rektörlük izniyle kampüse giren polis, 8 Temmuz 2019’da Kavaklık bölgesini abluka altına alarak öğrencilere müdahale etti ve iş makinalarının girmesiyle bölgedeki ağaçlar kesildi.

YÖK, Verşan Kök hakkında inceleme başlattı

ODTÜ Kavaklık alanında KYK yurdu yapılması için 40 dönümlük arazi verilmesine yönelik hazırlanan protokolü imzalayan Verşan Kök hakkında 2019’da Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK) Mimarlar Odası’nın başvurusu sonrasında inceleme başlattı. Dönemin Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, Rektör Kök’ün hukuksuz süreçler işlettiğine dikkat çekerek, beklentilerinin Kök’ün akademik unvanının alınması olduğunu söyledi.

1990’dan beri yürürlükte olan ODTÜ Yurtlar Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı

Kök dönemi yaşanan başka bir önemli gelişme ise ODTÜ Yurtlar Yönetmeliği’nin kaldırılması oldu. 1990 yılından beri yürürlükte olan, 1994 ve 2008 yıllarında iki kez değiştirilen ODTÜ Yurtlar Yönetmeliği, 2022’de tamamen yürürlükten kaldırıldı. ODTÜ’lü öğrenciler, yönetmeliğin kaldırılmasının amacının ODTÜ Yurtlarının özerkliğini yok etmek ve eylemlere katılan öğrencilerin yurttan atılmasının önünü açmak olduğunu söylüyor. Yeni yönetmeliğe göre, yönetmelik hükümlerinin yürütme yetkisi ODTÜ’nün atanmış rektöründe olacak.

Akademisyenler açığa alındı

ODTÜ Rektörlüğü, 2022’de Sosyoloji Bölümü’nde araştırma görevlisi Sibel Bekiroğlu ve Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde araştırma görevlisi Mehmet Mutlu’yu gerekçe göstermeden açığa aldı. Bekiroğlu ve Mutlu’nun üyesi olduğu Eğitim Sen Ankara 5 No’lu Şube yaptığı açıklamada, ODTÜ’nün atanmış rektörü Verşan Kök’ün “baskıcı yönetim politikalarına” vurgu yapıldı.

Onur Yürüyüşleri ve polis müdahalesi

Ankara Valiliği, 19 Nisan 2019’da LGBTİ+’ların etkinliklerinin güvenlik eşliğinde gerçekleştirecekleri yönünde karar verdi. 10 Mayıs 2019’da yapılması planlanan ODTÜ 9. Onur Yürüyüşü’ne yine Ankara Valiliği’nin 3 Ekim 2018’deki yasak kararı gerekçe gösterilerek kampüse sokulan polis ile müdahale edildi. İçlerinde bir öğretim elemanının da bulunduğu birçok kişi gözaltına alınırken, polisin attığı plastik mermiler sonucunda bir öğrenci başından yaralandı. 9. Onur Yürüyüşü’ne yönelik polis müdahalesi nedeniyle ODTÜ öğrencileri 14 Mayıs 2019’da boykot kararı alarak ve derslere girmeyerek rektörlük binası önünde protestolarını sürdürdü.

2023’te ODTÜ Rektörlüğü tarafından yasaklanan 11. ODTÜ Onur Yürüyüşü için yoğun güvenlik önlemleri alındı. Yürüyüş engellenirken, gözaltına alınan öğrenciler oldu.

Mezuniyet pankartları ve Verşan Kök

Kök döneminde ODTÜ öğrencilerinin mezuniyet törenine AKP iktidarını ve uygulamalarını eleştiren pankartlar da damga vurdu. 2018’de düzenlenen mezuniyet töreni geçişi sırasında açılan bir pankartta Erdoğan’a hakaret edildiği gerekçesiyle dört öğrenci gözaltına alındı. Nöbetçi mahkemeye sevk edilen öğrenciler tutuklandı.

ODTÜ Rektörlüğü 2022’de yıllardır ODTÜ’deki “Devrim Stadyumu”nda düzenlenen mezuniyet töreninin “yasaklandığını” öğrencilere ve akademisyenlere gönderdiği mail ile duyurdu.

ODTÜ Rektörlüğü 2023’de mezuniyet töreni için eleştirel pankart yasağı ve “Cumhuriyetin 100. yılı” temasına uygun olması şartı getirdi. 26 Temmuz 2023 tarihinde ODTÜ Devrim Stadyumu’nda gerçekleştirilen mezuniyet töreninde, “Verşan Kök ODTÜ’ye rektör olamaz, ODTÜ faşizme mezar olacak” sloganları ve “Ne iktidar, ne rektör, ODTÜ bizimdir, yaşasın devrimci ODTÜ” pankartları taşıyan bazı öğrenciler hakkında disiplin soruşturması başlatıldı, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun 54. maddesi gerekçe gösterilerek öğrencilere kınama cezası verildi. Açılan pankart ve atılan sloganlar için öğrencilere verilen kınama cezası mahkeme tarafından bozuldu.

Törende LGBTİ+ bayrağı taşıyan iki öğrenciye açılan soruşturmanın kapsamı genişletildi. Rektörlük, gökkuşağı bayrağı taşıyan üç öğrenci hakkında daha işlem yapacağını bildirdi.

Bahar Şenlikleri yasaklandı

Ankara Valiliği 2018’de düzenlenecek ODTÜ 32. Bahar Şenliği’nin OHAL kapsamındaki güvenlik gerekçeleriyle bir güne indirilmesine karar verdi. Bu süreçte öğrenciler valiliğin kararına tepki gösterirken rektörlük, Koç Holding’in sponsorlu festivali olan KoçFest ile anlaştı.

Rektörlük 12 Nisan 2019’da attığı maille ODTÜ 33. Bahar Şenliği’nin mevcut teknik ve idari olanaklar ile gerçekleştirilmesinin mümkün olmaması gerekçesiyle iptal etti. Şenliğin iptal edilmesine gösterilen tepkiler sadece ODTÜ sınırları içerisinde kalmadı. Protestoların “Şenliğine Sahip Çık” sloganıyla tüm medyada yankı bulmasının ardından Kök’ün “Biz şenlikleri iptal etmedik ancak bir grup LGBT, Marksist, aşırı sol, HDP’li gruplar tüm alanları istediler. Hiçbir zaman yasakçı tutumumuz olmadı. Bizler sizlerden daha fazla ODTÜ’lüyüz” ifadesi kampüs içindeki öğrencilerin tepkisini çekti.

2023’te ODTÜ öğrencileri, Kök’ün Bahar Şenliği’ni ve Devrim Stadyumu’nu yasaklamasına rağmen şenliklerini düzenledi.

ODTÜ Medya Topluluğu

ODTÜ Medya Topluluğu, 6 Temmuz 2018’de düzenlenen mezuniyet töreninde pankart açan öğrencilere yapılan polis müdahalesini gösteren görüntüleri yayımladığı için “ODTÜ’yü küçük düşürdüğü” iddia edilerek önce askıya alındı. Rektörlük, 19 Aralık 2018’de Kahramanmaraş Katliamı’na yapılan polis müdahalesini sosyal medya hesaplarından paylaştıkları gerekçesiyle topluluğun kapatıldığını duyurdu. 2019 Nisan’da rektörlükten gelen talep üzerine yapılan toplantı sonrası topluluğun üretimlerine tekrar resmi bir şekilde devam etmesine karar verildi.

ODTÜ Mezunlar Derneği Başkanı yasaklandı

ODTÜ Mezunlar Derneği, Yönetim Kurulu Başkanı Baki Arslan’ın okul kampüsüne girişinin yasaklandığını duyurdu. Dernek, farklı zamanlarda farklı yönetim kurulu üyelerinin de kampüse girişinin yasaklandığını hatırlattı.