İran destekli Lübnanlı örgüt Hizbullah’ın lideri Hasan Nasrallah öldürüldü. İsrail ordusu, Nasrallah’ın öldürüldüğünü açıkladı. Nasrallah’ın ölümünün ardından herkes, daha önce pek çok kez İsrail ile savaşın eşiğine gelen Hizbullah örgütünü merak etmeye başladı. Hizbullah nedir? Ne zaman, nasıl kuruldu? Ne kadar güçlü? Hizbullah hakkında bilinenleri derledik.
İsrail, Hizbullah’ın askeri kapasitesini ve üst düzey Hizbullah komutanlarını ortadan kaldırmayı amaçladığını belirterek, Lübnan hedeflerine yönelik saldırılarını önemli ölçüde arttırdı. Dün (27 Eylül) Hizbullah’ın ana karargâhına düzenledikleri saldırı sonucu Hizbullah lideri Hasan Nasrallah öldürüldü.
Bu gelişmelerle gözler yeniden Lübnan merkezli Hizbullah‘a çevrildi.
Hizbullah ne demek? Hizbullah nasıl kuruldu?
Hizbullah, İran tarafından desteklenen Şii İslamcı bir siyasî parti ve silahlı örgüt.
“Allah’ın Partisi” anlamına gelen Hizbullah, Lübnan’da faaliyet gösteriyor.
1992’den beri Hizbullah’ın lideri Hasan Nasrallah.
Hizbullah’ın temelleri, İsrail’in 1982 yılında Filistinli militanların saldırılarına yanıt olarak Lübnan’ın güneyini işgal etmesinden sonra atıldı. İşgale karşı çıkmayı savunan Şii liderler, dönemin önde gelen İslamî Emel Hareketi’nden ayrıldı ve Bekaa Vadisi’nde bulunan İran Devrim Muhafızları’ndan askeri ve örgütsel destek aldı.
Şii milis güçleri arasında önemli bir rol oynayan bu grup, daha sonra Hizbullah’ı kurdu.
O dönem, İsrail ordusu ve müttefiki Güney Lübnan Ordusu’nun (GLO) yanı sıra Lübnan’daki yabancı güçlere yönelik saldırılar düzenledi. Hizbullah, 1983 yılında ABD Büyükelçiliği ve ABD Deniz Piyadeleri kışlalarına yönelik düzenlenen ve 258 ABD ve 58 Fransız askerinin ölümüne neden olan saldırılardan sorumlu tutuluyor.
1985’teki açık mektupta ne yazıyor?
Hizbullah’ın resmî olarak kurulması ise 1985’te yayımladığı “açık bir mektup”a dayanıyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Bu mektupta Hizbullah, ABD ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ni İslam’ın “ana düşmanları” olarak tanımladı.
İsrail’i ise “Müslüman topraklarını işgal etmekle” suçluyor ve “yok edilmesini” savunuyor.
Hizbullah ne kadar güçlü?
1989’da Lübnan’daki iç savaşı sonlandıran ve milis güçlerinin silahsızlandırılması yönünde çağrı yapan Taif Anlaşması, Hizbullah’ın askeri kanadının “İslami Direniş” adıyla isim değişikliği yapmasına sebep oldu. Bu örgüt, Hizbullah’ın silahlarını muhafaza etmesine imkân tanıdı.
Örgüt zamanla Lübnan siyasetinde de aktif rol aldı. 1992’de ilk seçimlere katıldı.
Lübnan iç savaşından sonra diğer gruplar silahsızlanırken Hizbullah, İsrail ile savaşmak için silahlarını korudu.
Hizbullah, askeri gücünü 2006 yılındaki savaşta İsrail’e karşı kullandı. 2006’daki saldırılarda 8 İsrail askeri öldürüldü, 2 asker rehin alındı. 1 ay 2 gün süren savaşta Hizbullah, İsrail’e yaklaşık 4 bin roket fırlattı. Savaşta bin 125 Lübnanlı; İsrail tarafında ise 119 asker ve 45 sivil hayatını kaybetti.
Hizbullah bu savaştan daha da güçlenerek çıktı. Örgüt, roketlerinin İsrail’in her yerini vurabileceğini ve cephaneliklerinde hassas füzelerin de olduğunu söylüyor.
Hizbullah lideri Nasrallah, grubun 100 bin savaşçısı olduğunu söylüyor.
Hizbullah’ın bölgedeki etkisi ne?
Hizbullah, Irak Şii milisleri de dahil olmak üzere bölgedeki diğer İran destekli gruplara ilham kaynağı oldu.
Hizbullah, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın sadık bir müttefiki… Ülkede 2011 yılında başlayan iç savaşta, binlerce militanını Esad için savaşmak üzere Suriye’ye gönderdi.
Suudi Arabistan, Hizbullah’ın Yemen’de İran müttefiki Husileri desteklemek için de savaştığını söylüyor. Hizbullah bu iddiayı reddediyor.
Hizbullah’ın bölgedeki rolü ne?
Hizbullah, kuruluşundan kısa süre içinde Lübnan ve bölgede önemli bir aktör haline geldi. Hizbullah’ın hükümette bakanları ve parlamentoda milletvekilleri var.
Bazı Lübnanlılar Hizbullah’ı ülkenin istikrarına yönelik bir tehdit olarak görüyor ve Lübnan’ı tek taraflı olarak savaşa sürüklediğini söylüyora ancak grup, Lübnan’daki Şiiler arasında popüler olmayı sürdürüyor.
2018’de Hizbullah ve örgütün silah bulundurmasını destekleyenler, Lübnan Parlamentosu’nda çoğunluğu kazandı. Çoğunluk 2022’de kaybedildi ancak grup hâlâ büyük bir siyasî etkiye sahip.
Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’e yönelik düzenlediği ve 1200’e yakın kişinin öldüğü Aksa Tufanı Operasyonu’nun ardından Hizbullah ve İsrail, sınır hattında karşılıklı ateş açtı.
