Türkiye, son sekiz yıldır ilkbaharda saatleri bir saat ileri, sonbaharda ise bir saat geri almıyor. Özellikle kış aylarında, işyerleri ve okulların sabahın erken saatlerinde başlamasına rağmen havanın geç aydınlanması, hem ebeveynlerden hem de çalışan kesimden yoğun eleştiriler alıyor. Sabah saatlerinde karanlıkta yola çıkan öğrenciler ve çalışanlar, bu uygulamanın günlük hayatlarını olumsuz etkilediğini sıkça dile getiriyor. Kalıcı yaz saati uygulamasına ne zaman ve neden geçildi?
Türkiye, kalıcı yaz saati uygulamasında sekiz yılı geride bıraktı. Ancak bu düzenleme üzerindeki tartışmalar bitmiş değil. Özellikle kış aylarında işyerleri ve okulların erken saatlerde başlamasına rağmen havanın geç aydınlanması, kamuoyunda sıkça eleştirilen konuların başında geliyor. Bu durum zamanla siyasi bir boyut da kazandı.
Nitekim, 14 Mayıs 2023 Genel Seçimleri’nde cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçim vaatlerinden biri, kalıcı yaz saati uygulamasına son vermekti.
Yaz saati uygulaması ne zaman kalktı?
Türkiye, 1973’ten itibaren her yıl ilkbaharda saatlerini bir saat ileri, sonbaharda ise bir saat geri alarak yaz saati uygulamasını hayata geçiriyordu. Ancak takvimler 2016’yı gösterince köklü bir değişiklik yaşandı. Bu değişiklik, Berat Albayrak’ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yaptığı 7 Eylül 2016’da, Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile başladı.
Kalıcı yaz saati uygulaması 2018’de çıkan Cumhurbaşkanlığı kararı ile kalıcı hale getirildi. Kalıcı yaz saati uygulamasıyla ülkenin batısında yaşayanlar kışın güne, hava aydınlanmadan başlıyor. Bu kararla, 30 Ekim 2016’dan itibaren kış saatine geçilmeyeceğini ve yaz saati uygulamasının tüm yıl boyunca devam edileceği belirtildi.
Yaz saati uygulaması nedir?
Yaz saati uygulamasıyla gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla periyodik olarak saatlerin bir saat ileri alınıyordu. Türkiye her yıl mart ayının belirlenen bir gününde saatlerini bir saat ileri alıp yaz uygulamasına geçerdi. Ekim ayının belirlenen bir gününde de saatlerini bir saat geriye alıp yaz saati uygulamasını bitirir, doğal saat dilimi olan kış saatine geçerdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Resmî Gazete’de yayımladığı kararda gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla, kış saatinden vazgeçildiği, yaz saati uygulamasının her sene yıl boyunca sürdürüleceği duyuruldu.
“Ciddi bir tasarruf sağlayacağız”
Bu kararla yılda 2.5 milyar lira tasarruf edileceği ileri sürüldü.
Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak X hesabında “Uygulama ile ciddi bir tasarruf sağlayacağız. Mesai ve eğitim saatlerinde karanlık süre azalacak, geçiş dönemindeki olumsuzluklar yaşanmayacak” dedi.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Tartışma 11 yıl öncesine dayanıyor
2013’te, dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da yıllık 300 milyon TL’lik tasarruf sağlanacağı gerekçesiyle “sürekli yaz saati” uygulamasına geçilmesini önerdi. Ancak Yıldız, Bakanlar Kurulu’nda yapılan toplantıda “okul saatleri, çalışanların durumu, AB uygulamaları, ihracat pazarlarıyla uluslararası finans sistemlerine uyum” gibi konularda yaşanabilecek sıkıntıları dile getiren diğer bakanları ikna edemedi.
CHP’lilerden tepki: “Damat gitti mirası kaldı”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2025 bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. CHP’li milletvekilleri, kalıcı yaz saati uygulamasının devam etmesini eleştirerek, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’a tepki gösterdi.
Kalıcı yaz saati uygulamasının devam ettiğine işaret eden CHP Antalya Milletvekili Cavit Arı, “Çocuklar soruyor, ‘uyanamıyoruz, kahvaltı yapamıyoruz’ diyorlar. Damat gitti mirası kaldı” dedi.
“Öğrencilerin ve çalışanların güvenlik-ulaşım sorunu var”
CHP Ankara Milletvekili Umut Akdoğan da “kalıcı yaz saati” uygulamasının ekonomiye bir katkısı olmadığını belirterek, “Öğrencilerin veya çalışanların odaklanma, motivasyon, güvenlik-ulaşım sorunu var. Sabahın erken saatlerinde kalkıp işe giden insanlardan, okula giden insanlardan ailesiyle sorun yaşayanlar var. Bunu kimse görmüyor. Türkiye bir an evvel bu meseleden vazgeçmeli” dedi.
Açıklamasının ardından cep telefonundan görüntülü olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ı arayan Akdoğan, Bayraktar’ın telefonunu açmamasını “Bir Bakan neden uyanmadı demiyorum. Bakanın uyumasını normal, bu insanların sabahın köründe uyanmasını anormal buluyorum. Bakana cep telefonundan ulaşamadım. Ama milyonlarca insan ayakta ve onlara ulaşabildik” diye değerlendirdi.
