Afrika genelinde insansız hava araçları (İHA) tarafından düzenlenen saldırılarda yaklaşık bin sivil hayatını kaybetti, yüzlerce sivil yaralandı.
Drone Wars UK tarafından yayımlanan rapora göre son üç yıl içinde en az 50 ölümcül hava saldırısı düzenlendi. Sudan, Somali, Nijerya, Mali, Burkina Faso ve Etiyopya gibi ülkelerde insansız hava araçlarının kullanımı yaygınlaştı.
En fazla sivil kayıp Etiyopya’da
Afrika’da drone saldırılarının en yoğun olduğu ülkelerden biri Etiyopya oldu. Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’ne (TPLF) karşı yürütülen operasyonlarda, Etiyopya ordusuna ait drone’ların 490’dan fazla sivili öldürdüğü belirlendi. Rapora göre, 26 ayrı saldırıda hedef alınan bölgelerde büyük yıkımlar meydana geldi.
Mali’de hükümet güçleri ayrılıkçı gruplarla savaşırken, en az 64 sivilin ölümüne neden olan dokuz ayrı drone saldırısı gerçekleştirdi. Burkina Faso’da ise orduya ait drone’ların düzenlediği saldırılarda en az 100 sivilin hayatını kaybettiği bildirildi.
Sudan’daki iç savaşta da drone’ların kritik bir rol oynadığı görülüyor. Hartum gibi yoğun nüfuslu bölgelerde düzenlenen drone saldırılarının pazar yerleri ve sivillerin yaşadığı mahalleleri hedef aldığı, bunun da ağır kayıplara yol açtığı belirtiliyor. Sudan ordusu İran, Çin ve Türkiye’den temin ettiği İHA’ları kullanırken, hükümete karşı savaşan Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (RSF) Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından sağlanan drone’larla saldırılar düzenlediği rapor edildi.
Bayraktar TB2 ve “keskin hedefleme” tartışmaları
Bayraktar TB2 İHA’ları, son yıllarda Afrika’daki birçok hükümetin ordusu tarafından kullanılmaya başlandı. Burkina Faso ordusu, ülkenin kuzeyindeki cihatçı gruplara karşı operasyonlarında Bayraktar TB2’leri kullanırken, hükümet kontrolündeki medya bu saldırıları “teröristlerin etkisiz hale getirilmesi” olarak duyurdu. Yerel kaynaklar ve araştırmacılar bu saldırıların sivil kayıplara neden olduğunu belirtiyor.
Raporda, Ağustos 2023’te Burkina Faso’nun Sahel bölgesindeki Bouro köyünde bir pazar yerine yapılan saldırının en az 28 sivilin ölümüne neden olduğu ifade edildi. Hükümet, saldırıyı askeri başarı olarak sundu ama yerel tanıklar drone’ların düzensiz ve yanlış hedefler üzerinde kullanıldığını belirtiyor.
Rapor, “Burkina Faso hükümetinin drone saldırılarını teknolojik bir üstünlük ve askeri başarı olarak gösterdiğini, ancak sahadaki gerçeklerin çok daha karmaşık olduğunu” vurguluyor. Drone’ların sıklıkla hatalı hedefleme yaptığı ve sivil kayıplara yol açtığı belgeleniyor.
Kontrol çağrıları artıyor
Afrika’da hızla yayılan askeri drone kullanımı, uluslararası hukuk ve insan hakları açısından endişe yaratıyor. Drone Wars UK kampanya grubu, insansız hava araçlarının daha sıkı denetlenmesi gerektiğini belirterek uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı.
Raporu yayımlayan Cora Morris, “Silahlı drone’ların kullanımı konusunda uluslararası denetim mekanizmaları oluşturulmazsa, önümüzdeki yıllarda daha fazla sivil kayıp yaşanacak” dedi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Çin, İran ve Türkiye gibi ülkelerden satın alınan “orta irtifa, uzun dayanıklılık” sınıfı drone’ların Afrika’da kontrolsüz şekilde çoğaldığına dikkat çeken uzmanlar, bu tür silahların kullanımına dair bağlayıcı uluslararası düzenlemelerin eksikliğine vurgu yapıyor.
Kaynak: Guardian
