Washington Post gazetesi elde ettiği belgelere dayanarak, Türkiye’nin en büyük savunma şirketi Baykar’ın Sudan ordusuna en az 120 milyon dolarlık silah sattığını yazdı. Gazeteye göre, başka bir Türk savunma şirketi Sudan iç savaşının diğer tarafı paramiliter Hızlı Destek Güçleri’yle (RSF) temas halinde. Haber, Baykar’ın Sudan ordusuna uygulanan yaptırımları delmiş olabileceğini belirtiyor.
Washington Post gazetesi, Türkiye’nin en büyük savunma şirketi Baykar’ın Sudan ordusuna gizlice insansız hava aracı ve füze sevkiyatı yaptığını bildirdi. Gazeteye ulaşan mesajlar, telefon görüşmeleri, fotoğraflar, silah belgeleri ve mali kayıtlar, Türk savunma şirketinin Sudan’da 22 aydır süren ve Birleşmiş Milletler tarafından “dünyanın en kötü insani felaketi” olarak tanımlanan iç savaştaki pozisyonunu gösteriyor.
- İç savaştan açlık krizine: Sudan’da neler oluyor?
- Sudan İç Savaşı: Bebekler vücutlarında kurşun ve şarapnel parçaları ile yaşıyor
Baykar 120 milyon dolarlık silah gönderdi
Washington Post’un incelediği sözleşmelere göre Baykar, Sudan ordusuna geçen yıl en az 120 milyon dolar değerinde silah gönderdi. Bu sevkiyat sekiz adet TB2 insansız hava aracı ve yüzlerce savaş başlığını kapsadı.
Bu satış, ABD’nin Sudan ordusuna yaptırım uygulamasından beş ay sonra, 16 Kasım 2023 tarihinde imzalandı. Sözleşme 600 savaş başlığı, altı TB2 dronu ve üç yer kontrol istasyonu içeriyordu.
Habere göre Baykar ayrıca silahları teslim etmek ve “ülke içi teknik destek” sağlamak için 48 personelin görevlendirilmesini taahhüt etti.
Anlaşmadan sonra Sudan yetkilileri “Bu hamleyle Türkiye, Sudan’a en çok destek veren ülke haline geldi” ifadesini kullandı.
Sudan’daki çatışma Rusya, İran ve özellikle Birleşik Arap Emirlikleri dahil olmak üzere yabancı güçler arasında bir vekalet savaşına dönüşmüş durumda. Türkiye’nin rolünün bu aktörlere göre daha sınırlı olduğu düşünülüyor.
Türk şirketler iç savaşın her iki tarafıyla da temas kurdu
Habere göre Arca Defense adındaki bir Türk şirketi, RSF’nin üst düzey bir yetkilisiyle temas halinde. Washington Post, Arca’nın RSF’ye henüz silah sağlayıp sağlamadığını doğrulayamadı.
Gazeteye konuşan Arca yöneticisi şirketin RSF’ye hiç silah satmadığını söyledi. Ancak RSF yetkilisi ile görüşme kayıtları hakkındaki soruları yanıtlamadı.
Washington Post: “İlişkiler yaptırımlara rağmen sürdü”
Washington Post, Baykar’ın Sudan ordusuna yaptığı sevkiyatların ABD ve Avrupa Birliği yaptırımları kapsamında değerlendirilebileceğini belirtiyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Sudan ordusunun tedarik kurumu DIS ile yapılan 120 milyon dolarlık sözleşme, ABD Hazine Bakanlığı’nın bu kuruma yaptırım uygulamasından beş ay sonra, 16 Kasım 2023 tarihinde imzalandı.
Belgeler, DIS’in direktörü Mirghani İdris Süleyman’ın sözleşmeyi imzaladığını gösteriyor. Süleyman daha sonra “savaşın vahşetini ve ölçeğini körükleyen silah anlaşmalarının merkezinde yer almak” suçlamasıyla Washington tarafından kişisel olarak yaptırıma tabi tutuldu.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi de geçtiğimiz ekim ayında Sudan’a yönelik silah ambargosunu oybirliğiyle uzattı. Ancak ihlallerle suçlanan yabancı güçlere karşı harekete geçmedi.
Washington Post’un elde ettiği belgelere göre Baykar’ın ilk mühimmatı Ağustos 2024’te uçakla Sudan’ın doğu kıyısındaki Port Sudan’a ulaştı. Son uçuş 15 Eylül’de geldi.
Sevkiyatlar Mali’nin başkenti Bamako üzerinden yönlendirildi.
Sevkiyatlar ABD’nin “Rusya’nın savaş makinesinin bir parçası” olduğu gerekçesiyle yaptırım uyguladığı özel havayolu şirketi Aviacon Zitotrans tarafından gerçekleştirildi.
Sudan’daki kriz nasıl başladı?
Sudan’da yaşanan iç savaşın temelleri 2019 yılına dayanıyor. Sudan halkı, 30 yıl boyunca ülkeyi yöneten Devlet Başkanı Ömer El Beşir’i devirerek demokrasi talep etti. Halk ayaklanmasının ardından siviller ve askerler ortak bir hükümet kurdu. Ancak General Abdulfettah el-Burhan, 2021 yılında bir darbe yaparak yönetimi ele geçirdi. General Muhammed Hamdan Dagalo liderliğindeki Hızlı Destek Güçleri (RSF) başlangıçta El-Burhan’a destek verdi. İki general arasında, 100 bin kişilik Hızlı Destek Güçleri’nin orduya nasıl katılacağı ve kimin yöneteceği konusunda anlaşmazlık çıktı. Bu anlaşmazlık 15 Nisan 2023’te iç savaşa dönüştü.
Türkiye’nin Sudan için arabuluculuk girişimi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Aralık 2024 tarihinde Sudan Genelkurmay Başkanı El-Burhan ile telefon görüşmesi yaptı. Erdoğan, görüşmede Sudan’da barış ve istikrarın sağlanması için arabuluculuk önerisinde bulundu. Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran, bu görüşmenin ardından Port Sudan’a giderek El-Burhan ile yüz yüze görüştü. Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf, görüşmenin ardından El-Burhan’ın Türkiye’nin arabuluculuk teklifini kabul ettiğini duyurdu. Yusuf, “Sudan, Türkiye gibi kardeşlere ve dostlara ihtiyaç duyuyor” dedi.
Maden karşılığında silah
Belgeler, bölge ülkeleri arasında madenler üzerindeki rekabetin yoğunlaştığını da gösteriyor. Drone satışından sonraki görüşmelerde, Baykar yöneticileri meslektaşlarına Sudan ordusundaki liderlerin Türk firmalarına bakır, altın ve gümüş madenlerine erişim sağlamayı düşündüklerini söyledi.
Ayrıca Abu Amama adlı Kızıldeniz limanının yapım ve yönetim hakları konusunda da bir dizi belgeye ulaştı. Bu liman daha önce Birleşik Arap Emirlikleri’ne söz verilmişti. Liman Moskova tarafından da talep ediliyordu.
Geçen ay, Rus ve Sudan dışişleri bakanları, Rusya’nın Port Sudan’da bir deniz üssü kurmasına izin veren bir anlaşmaya varıldığını açıkladı.
