Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) hafta sonu düzenlediği saldırılar Kızıldeniz’de tansiyonu yükseltti. Yemen’de Husiler de misillemede bulundu. Peki ABD neden Husilere saldırıyor? Birkaç soruda Karadeniz’de tansiyonu artıran saldırıların perde arkasını inceledik.
Kızıldeniz, son aylarda artan gerilimlerle dünyanın en sıcak çatışma bölgelerinden biri haline geldi. Yemen’deki İran destekli Husiler ile ABD arasındaki karşılıklı saldırılar, hem bölgesel güvenliği hem de küresel ticareti tehdit ediyor.
ABD’nin hafta sonu Yemen’e düzenlediği hava saldırılarında en az 53 kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 100 kişi yaralandı. Bunun ardından Husiler, bir ABD savaş gemisine saldırdıklarını duyurdu ve Washington’dan daha sert bir yanıt geldi.
Bu çatışmanın kökenleri ne? ABD neden Yemen’deki Husilere saldırıyor?
Husiler kim?
Husiler, Yemen’in Şii Müslüman azınlığı Zeydilerin bir alt mezhebinden oluşan silahlı grup. Adlarını hareketin kurucusu Hüseyin el Husi’den almakta. Resmi olarak Ensarullah (Allah’ın yardımcıları) olarak bilinen grup 1990’larda dönemin Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih’in yolsuzluklarıyla mücadele etmek için kuruldu.
Sloganları, ABD’nin Irak’ı işgali etmesinden sonra “ABD’ye Ölüm. İsrail’e Ölüm. Yahudilere Lanet Olsun, ve Zafer İslam’ın” oldu.
Husiler, 2014’ten beri Yemen hükümetine karşı bir iç savaş yürütüyor. Yemen’de hükümet, Husilere karşı Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) başını çektiği Arap ülkelerinden oluşan bir koalisyon tarafından destekleniyor.
Birleşmiş Milletler’e (BM) göre Yemen’de 377 bin kişi hayatını kaybetti, dört milyon kişi yerinden edildi. Hamas ve Hizbullah ile birlikte İsrail, ABD ve genel olarak Batı’ya karşı İran öncülüğündeki “direniş ekseni”nin bir parçası olduklarını söylüyorlar.
Husiler ve ABD neden karşı karşıya geldi?
Husiler, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e saldırması ve Gazze’de savaşın başlamasından sonra uluslararası gündemde daha fazla yer almaya başladı. Grup, Filistin’e destek verdiklerini ve İsrail bağlantılı gemilere saldıracaklarını duyurdu.
Kızıldeniz ve Aden Körfezi, küresel ticaretin yaklaşık yüzde 15’inin geçtiği stratejik bir bölge. Husiler, İsrail’in Gazze’ye saldırılarının devam etmesine karşılık olarak Kasım 2023’ten itibaren İsrail bağlantılı ticaret gemilerine yönelik saldırılar düzenlemeye başladı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Ancak Husiler, yalnızca İsrail gemilerini hedef almakla kalmadı. Batılı ülkelerin ve özellikle ABD’nin İsrail’e verdiği destek nedeniyle, Batı bağlantılı gemileri de vuracaklarını açıkladılar.
Ocak ayında İsrail ile Gazze’de geçici bir ateşkes sağlanınca, Husiler de saldırılarını durdurdu. Ancak bu ay başında İsrail’in Gazze’ye insani yardımları engellemeye başlaması üzerine, Husiler yeniden saldırılara başladı.
ABD, Husilerin Kızıldeniz’deki saldırılarını durdurmak için 16 Mart’ta Yemen’deki Husi hedeflerine hava saldırıları düzenledi. Pentagon, bu saldırıların Husilerin lider kadrolarını hedef aldığını açıkladı.
Husiler, ABD’nin saldırılarında çocukların da öldüğünü belirterek misilleme yapacaklarını duyurdu. 17 Mart’ta, Husiler bir ABD uçak gemisi ve savaş gemilerine 18 füze ve bir insansız hava aracıyla saldırı düzenlediklerini açıkladı.
ABD neden Husileri vuruyor?
Amerikalı yetkililer, Yemen’deki Husilere yönelik saldırılarını şu gerekçelerle savunuyor:
- Deniz ticaret güvenliğini korumak: Husilerin saldırıları, küresel ticareti tehdit ediyor ve sigorta maliyetlerini artırıyor.
- Müttefiklerini korumak: Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ABD’nin bölgedeki müttefikleri, Husilerin saldırılarından endişe ediyor.
- İran’a mesaj vermek: ABD, Husilerin İran tarafından desteklendiğini ve bu saldırıların arkasında Tahran’ın olduğunu iddia ediyor.
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, “Husiler gemilere saldırmayı bırakana kadar operasyonlarımız devam edecek” dedi.
İran bu çatışmanın neresinde?
ABD, Husileri “İran’ın bir vekil gücü” olarak görüyor. Yani Husilerin saldırılarının aslında Tahran tarafından yönlendirildiğini iddia ediyor. İran bu suçlamaları reddediyor. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, “ABD’nin Yemen halkını öldürmesini durdurması gerektiğini” söyleyerek Washington’u sert şekilde eleştirdi.
Batılı uzmanlar, Husilerin İran’dan doğrudan emir almadığını, ancak İran’ın onlara silah, finansman ve lojistik destek sağladığını düşünüyor.
Kızıldeniz’de küresel ticaret krizi
Husilerin saldırıları, küresel deniz ticaretini de olumsuz etkiliyor. Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı üzerinden yapılan ticaret, dünya çapında taşımacılığın yüzde 15’ini oluşturuyor.
Husilerin saldırıları nedeniyle çoğu ticari gemi artık Afrika’nın güneyinden dolaşmak zorunda kalıyor. Bu durum navlun (taşımacılık) maliyetlerini artırıyor ve sigorta fiyatlarını yükseltiyor. Petrol, gıda ve diğer temel malların fiyatlarının yükselmesine neden oluyor.
Batılı ülkeler, Kızıldeniz’de Husilere karşı bir deniz koalisyonu oluşturdu ancak şu ana kadar saldırıları durdurmakta başarılı olamadılar.
Çatışma büyüyecek mi?
Gözlemciler, bu çatışmanın kısa vadede durmayacağını belirtiyor. Husiler, ABD ve Batı destekli İsrail saldırıları devam ettiği sürece, Kızıldeniz’deki saldırılarını sürdüreceklerini açıkladılar.
ABD’nin Yemen’deki hava saldırılarının ise Husilerin savaşçı kazanmasına neden olabileceği belirtiliyor. Daha önce, ABD saldırıları Husilerin Yemen’de daha fazla destekçi toplamasına yol açmıştı.
Tüm bu gelişmeler, “Bölgede yeni bir savaş mı?” sorusunu gündeme getiriyor. ABD, saldırıları sürdüreceğini açıklarken, Husiler de geri adım atmayacaklarını duyurdu. Bölgedeki gerilim, küresel ticaret ve enerji piyasalarını da etkilemeye devam edecek gibi görünüyor.
Kaynak: El Cezire
