Brezilya’da kontrolsüz kentleşme ve iklim krizi, akrep sokmalarını patlatma noktasına getirdi. Son on yılda vakalar yüzde 250 arttı. Yalnızca 2024’te 200 binden fazla sokma ve 133 ölüm bildirildi.
Brezilya’da hızla yayılan ve kamu sağlığını tehdit eden bir kriz dikkat çekiyor: Akrepler.
2014-2023 yılları arasında ülkede 1,1 milyondan fazla akrep sokması bildirildi. Yeni yayımlanan bir araştırmaya göre bu dönemde vakalar yüzde 250 artış gösterdi. Bu tırmanışın temelinde ise iki başlıca etken yer alıyor: Plansız ve yoğun kentleşme ile sıcaklık artışları ve aşırı hava olaylarıyla şekillenen iklim krizi.
São Paulo Eyalet Üniversitesi’nden araştırma yürütücüsü Manuela Berto Pucca, “Kentleşme Brezilya’daki ekosistemleri derinden dönüştürdü” diyerek özellikle gecekondu bölgelerinde atık yönetiminin zayıf, barınma alanlarının yoğun ve altyapının yetersiz olmasının akrepler için adeta “mükemmel yaşam koşulları” yarattığını söylüyor. Duvar araları, kanalizasyonlar, inşaat molozları ve atıklar onların sığınakları olurken, hamamböcekleri gibi şehirli avlar da düzenli bir besin kaynağı sağlıyor.
Akrepler neden bu kadar dirençli?
Bazı akrep türleri çiftleşmeden çoğalabiliyor ve 400 güne kadar aç kalabiliyor. Sıcak ve nemli koşullara mükemmel uyum sağlayan bu hayvanlar, şehirleşmenin getirdiği yeni ortamlarda kolayca yayılıyor. Özellikle kanalizasyonlar, yıl boyu sıcaklık ve besin sağlayan, doğal avcıların bulunmadığı bir yaşam alanı olarak tercih ediliyor.
2024’te 200 bin sokma, 133 ölüm
2024’e dair ön veriler, Brezilya’da akrep sokmalarında patlama yaşandığını ortaya koyuyor. Yıl içinde yaklaşık 200 bin sokma vakası ve 133 ölüm bildirildi. Araştırmacılar, özellikle yoksul ve kalabalık mahallelerde akreplerin günlük bir tehlike haline geldiğini belirtiyor. Çocuklar ve yaşlılar, sokma sonrası ölüm riskinin en yüksek olduğu gruplar arasında yer alıyor.
Çalışma, yalnızca Brezilya’da değil, Paraguay, Meksika, Bolivya, Guyana ve Venezuela gibi ülkelerde de benzer şekilde akrep vakalarında son yıllarda ciddi artışlar yaşandığını ortaya koyuyor. Araştırmacılar, bu tablonun artık “önemli bir halk sağlığı krizine” dönüştüğünü belirtiyor.
Uzmanlar: Temizlik ve farkındalık en etkili önlem
Araştırma, akreplerin “düşman değil, doğanın parçası” olduğunun altını çiziyor. Yine de korunmak için basit önlemler öneriliyor: Nemli ve dağınık alanlardan kaçınmak, duvar çatlaklarını kapatmak, giderlerde koruyucu ızgaralar kullanmak ve kıyafet ya da ayakkabıları giymeden önce kontrol etmek.
Brezilya’da sağlık sistemi, akrep sokmalarına karşı ücretsiz tedavi sunuyor ve bazı hastanelerde panzehir bulunuyor. Ancak uzmanlar, en ufak sokmada bile beklemeden bir sağlık merkezine başvurulması gerektiğini vurguluyor. São Paulo Üniversitesi’nden Prof. Eliane Arantes, “Özellikle çocuklar için tek bir küçük sokma ölümcül olabilir” diyor.
Kaynak: Guardian
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
