Zamanın dokusu… Anadolu’nun kadim topraklarında saklı kalmış hikâyelerle örülüydü bu doku. Her taşın altında bir medeniyetin nefesi hissedilir. Laodikeia ve Tripolis de işte o fısıltıları en güçlü sesle haykıranlardandı. Çürüksu Vadisi’nin sırtında, güneşin altında parıldayan mermerler, bir zamanlar tüccarların, filozofların ve dokumacıların izlerini taşıyordu. Şimdiyse bu sessiz tanıklar, arkeologların öncülüğüyle uyanıyor, kültür destekli projelerin nefesiyle yeniden hayat buluyordu.
Mikroscope dergisinin yayın yönetmeni yardımcısı Zeynep Asutay da bu uyanışa tanıklık etmek için oradaydı; sadece tarihin sayfalarını değil, toprağın katmanlarını da keşfe çıkmıştı. İş Bankası’nın desteğiyle, antik kentler artık yalnızca geçmişin değil, geleceğin mirasıydı. Kökler, sadece nereden geldiğimizi değil nereye ilerleyebileceğimizin de kanıtıydı çünkü… Asutay bu “köklendirici” ve bilgilendirici geziye katılarak, hem kazı alanlarının arkeolojik potansiyelini yerinde inceledi hem de İş Bankası’nın kültürel mirası koruma vizyonuna dair izlenimlerini paylaştı.
Laodikeia ve Tripolis gezisiyle kazı alanlarına ziyaret
İş Bankası, arkeolojik mirasın korunması ve geleceğe aktarılması amacıyla destek verdiği projeler arasına Denizli’de yer alan Laodikeia ve Tripolis antik kentlerini de ekledi. Banka, bu iki önemli kazı alanına beş yıl boyunca destek vereceğini açıkladı. Bu kapsamda düzenlenen iki günlük teknik geziyle, basın ve davetliler, kazı çalışmaları hakkında doğrudan bilgi edinme fırsatı yakaladı.
Çürüksu Vadisi’nin parlayan yıldızı Laodikeia
15 Mayıs Perşembe günü gerçekleştirilen gezide ilk durak, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Laodikeia Antik Kenti oldu; katılımcılar, kazı başkanı Prof. Dr. Celal Şimşek rehberliğinde kentin tarihine ve kazı çalışmalarına dair detaylı bir gezi gerçekleştirdi.
M.Ö. 3. yüzyılda Seleukos Kralı II. Antiokhos tarafından eşi Laodike adına kurulan şehir, Roma döneminde büyük bir refah ve ticaret merkezi haline geldi. Yaklaşık 8 kilometrekarelik alana yayılan kentte tiyatrolar, agoralar, caddeler ve özellikle İncil’de adı geçen yedi kiliseden biri olan Laodikeia Kilisesi dikkat çekiyor. Şimşek, “Binlerce yıl öncesine ait zenginliğin izlerini her yıl biraz daha gün yüzüne çıkarıyoruz. İş Bankası’nın desteği bu anlamda hem pratik hem de prestij açısından çok kıymetli” dedi.
Laodikeia’da gün yüzüne çıkanlar
Prof. Dr. Celal Şimşek, kazıların özellikle kentin su sistemleri ve tekstil üretimine dair bulgular üzerinde yoğunlaştığını vurguladı. Antik dünyanın en gelişmiş kanalizasyon ağlarından birine sahip olan Laodikeia’da, dokuma atölyelerinden kalan boya kalıntıları ve tekstil aletleri, kentin tekstil ticaretindeki tarihi ününü kanıtlıyor. Şimşek, İş Bankası’nın desteğiyle önümüzdeki dönemde restorasyon çalışmalarına hız verileceğini ve ziyaretçi dostu bir arkeopark projesinin hayata geçirileceğini belirtti.
İkinci durak: Tripolis Antik Kenti
Laodikeia’daki gezinin ardından katılımcılar, kazı başkanı Prof. Dr. Bahadır Duman eşliğinde Tripolis Antik Kenti’ni ziyaret etti. Denizli’nin Buldan ilçesi sınırlarındaki kent, Lydia, Phrygia ve Karia bölgelerinin kesişim noktasında bulunuyor. İlk yerleşim izleri M.Ö. 5500’lere uzanıyor.
Duman, kentte yılın 12 ayı süren kazı çalışmalarında erozyonla katman katman örtülmüş yapıların neredeyse çatı seviyesinde ortaya çıktığını belirterek, “Tripolis aynı zamanda Roma döneminde gelişmiş bir zeytincilik merkezine dönüşmüş. Kültürel zenginliğin yanı sıra ekonomik geçmişi de güçlü bir kent” diye konuştu.
Tripolis’teki keşifler ve zeytincilik mirası
Tripolis Antik Kenti’nde devam eden kazılarda, Roma dönemine ait zeytin işleme atölyeleri ve depolama alanları dikkat çekiyor. Prof. Dr. Bahadır Duman, “Bulgular, bölgenin antik çağda bir zeytinyağı üretim merkezi olduğunu gösteriyor. İş Bankası’nın katkısıyla, bu alanlarda dijital belgeleme çalışmaları başlatacağız. Ayrıca, kentteki hamam kompleksinin bir bölümünü ziyarete açmayı planlıyoruz” dedi.
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen, “Laodikeia ve Tripolis’e verdiğimiz destek, sürdürülebilir kültür politikamızın bir parçası. Amacımız, bu kazıların yerel ekonomiye katkısını artırmak ve bölgeyi bir açık hava müzesine dönüştürerek turizm potansiyelini harekete geçirmek” diyerek projenin toplumsal hedeflerine değindi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Bankanın ayrıca, kazı alanlarında bulunan eserlerin dijital arşivlenmesi ve 3D modellemelerle sanal erişime açılması için teknoloji yatırımları planladığı öğrenildi.
Gezide, basın mensupları ve davetliler, kazı ekipleriyle birebir çalışma fırsatı bularak, seramik parçalarının temizlenmesi gibi restorasyon süreçlerine dahil oldu. Akşam düzenlenen workshopta ise antik kentlerin dijital haritalandırılması ve sanal gerçeklik uygulamaları üzerine sunumlar yapıldı. Denizli’nin yerel lezzetlerinin de ikram edildiği etkinlikte, kültürel mirasın korunmasında toplumsal bilincin önemi vurgulandı.
İş Bankası’nın arkeolojik projelere verdiği destek, Laodikeia ve Tripolis ile 15’i aşkın antik kenti kapsayan bir ağa dönüştü. Bu kapsamda, önümüzdeki yıllarda yerel okullarla ortak eğitim programları ve arkeoloji kampları düzenlenmesi hedefleniyor. Laodikeia ve Tripolis gibi kentler, yalnızca geçmişi aydınlatmakla kalmıyor, aynı zamanda bölgenin sosyo-kültürel dokusuna da katkı sağlıyor.
Tarih, toprağın altında değil, onu anlamlandıran toplumlarla yaşar. İş Bankası’nın Laodikeia ve Tripolis’e uzanan desteği de bu bilinci yeşertiyor; antik kentler, hem arkeologların ellerinde hem de kamuoyunun hafızasında yeniden doğuyor. Şu bir gerçek ki bu türden her kazı, geçmişle gelecek arasında bir köprü kuruyor ve bu köprüden geçen her adım, Anadolu’nun ruhunu daha da derinden hissediyor.
