İsrail bu sabah saatlerinde İran’ın nükleer tesisleri, balistik füze tesisleri ve askeri karargâhlarının vurulduğunu açıkladı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, operasyonun adının “Yükselen Aslan Operasyonu” olduğunu duyurdu. Gün boyu bu sayfadan İsrail’in İran’a saldırısını ve diğer güçlerin tepkilerini size iletmeye çalıştık. Bizi takip ettiğiniz için teşekkkürler.
İran’dan İsrail’e füze saldırısı: Tel Aviv’de dumanlar yükseliyor
İsrail, İran’ın kendilerine füze fırlattığını ve savunma sistemlerinin harekete geçtiğini açıkladı. İran’ın İsrail’e en az 100 adet hipersonik Fettah füzeleri yolladığı iddia ediliyor.
İsraillilere ikinci bir duyuruya kadar sığınaklara inmeleri yönünde talimat verildi.
Tel Aviv’deki gazeteciler, şehirde dumanların yükseldiğini söylüyor.
Hamaney: “Siyonist rejim bu suçtan yara almadan kurtulamayacak”
İsrail’in İran’a yönelik saldırıları devam ederken İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’den açıklama geldi. Hamaney’in açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
“İran silahlı kuvvetleri kararlılıkla hareket edecek ve aşağılık Siyonist rejimi diz çöktürecektir. Siyonist rejim bu suçtan yara almadan kurtulamayacak. İran halkı, bu konuda hiçbir ihmalkârlık olmayacağından emin olabilir.”
Günün özeti:
Tel Aviv ve Kudüs’te akşam saatleri 20.13’ü, Tahran’da ise 20.43’ü gösterirken, gün boyunca bölgeden gelen gelişmeler gerilimin sürdüğünü gösteriyor. İran’da yeni patlama sesleri duyulduğu bildirilirken, İsrail’de hava saldırısı sirenleri çaldı, Ben Gurion Havalimanı kapalı kalmaya devam etti.
İran devlet haber ajansı IRNA, başkent Tahran’ın batısında yer alan Şehriyar ve Melard şehirlerinde ve Tahran’ın Çitgar semtinde patlama seslerinin duyulduğunu aktardı. Mehr haber ajansı ise başkentin güneydoğusundaki Pakdeşt’te bir patlama yaşandığını bildirdi.
İsrail ordusu, Yemen’den İsrail’e fırlatılan bir füzeyi engellemeye çalıştıklarını duyurdu. Kudüs’te ve Tel Aviv’de hava saldırısı sirenleri çaldı. Ben Gurion Havalimanı gün boyu kapalı kaldı.
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarına ilişkin yaptığı açıklamada, “Her şeyi biliyorduk” dedi. Reuters’a konuşan Trump, saldırıların ardından İran’ın hâlâ bir nükleer programı olup olmadığının “belli olmadığını” söyledi ve bu saldırıların bölgesel bir savaşı tetikleyeceği yönünde endişesi olmadığını ifade etti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da ABD’nin saldırıdan önceden haberdar olduğunu doğruladı.
İran Devrim Muhafızları’nın yeni atanan komutanı Tümgeneral Muhammed Pakpur, selefi Hüseyin Selami’nin öldürülmesine misilleme olarak, İsrail’e yönelik sert bir mesaj verdi. IRNA’nın aktardığına göre Pakpur, “Komutanlarımızın, bilim insanlarımızın ve yurttaşlarımızın kanı için cehennemin kapıları bu çocuk katili rejimin üzerine açılacak” dedi.
Öte yandan diplomatik kaynaklara göre, İran’ın talebi üzerine Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) önümüzdeki hafta olağanüstü toplanacak. UAEK Başkanı Rafael Grossi, İsrail’in saldırısının hedefi olan Natanz uranyum zenginleştirme tesisinin çevresindeki radyasyon seviyelerinde herhangi bir değişiklik gözlenmediğini açıkladı.
Hakan Fidan’dan açıklama: “Diplomasi, savaşın tek alternatifidir”
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarına ilişkin yaptığı açıklamada, bölgedeki gerginliğin ancak diplomasi yoluyla çözülebileceğini belirtti.
“ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer müzakerelere ilişkin başlattığı sürecin ilerletilmesi, nükleer anlaşmazlığın yol açtığı ihtilafın çözülmesi için tek yöntemdir. Diplomasi, savaşın tek alternatifidir” diyen Fidan, İsrail’in bölgeyi istikrarsızlaştıran politikalarından vazgeçmesi gerektiğini vurguladı.
Fidan açıklamasını, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Genelkurmay Başkanı Metin Gürak ve MİT Başkanı İbrahim Kalın ile yapılan güvenlik zirvesinin ardından X platformu üzerinden yaptı. Görüşmede, İsrail’in saldırıları ve bunların Türkiye’ye olası yansımaları masaya yatırıldı.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın süreci ilk andan itibaren yakından takip ettiğini ve ilgili kurumların Erdoğan’ın talimatları doğrultusunda tüm senaryolara karşı gerekli tedbirleri aldığını aktaran Fidan, İran, Irak, Ürdün ve ABD gibi ülkelerle yakın temas içinde olduklarını belirtti.
Fidan, açıklamasında Gazze, Lübnan ve Suriye’ye de atıf yaparak şu ifadeleri kullandı:
“Gazze’de insanlık dramına yol açan, Lübnan’ı istikrarsızlığa sürükleyen, Suriye’yi işgale yönelen ve bugün de İran’ı hedef alan İsrail’in, bölgeyi istikrarsızlaştırmaya yönelik stratejisinden bir an evvel vazgeçmesi gerekmektedir. Bölgemizde giderek artan gerginliğin, dikkatleri Gazze’de yaşanan soykırımdan başka yöne çekmesine izin vermemeliyiz.”
Ankara’da güvenlik zirvesi: Ne konuşuldu?
İsrail’in sabah saatlerinde İran’a düzenlediği saldırıların ardından Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ziya Cemal Kadıoğlu ve MİT Başkanı İbrahim Kalın, saat 14.30 sıralarında Dışişleri Bakanlığı’nda bir araya geldi.
Toplantıda, saldırılara ilişkin süreç ve muhtemel yansımalarının ele alındığı belirtildi.
Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan toplantıyla ilgili açıklama yapıldı:
“Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, beraberindeki Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ziya Cemal Kadıoğlu ile Dışişleri Bakanlığı’nda gerçekleşen ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın da yer aldığı toplantıya katıldı. Toplantıda son bölgesel gelişmeler ele alındı.”
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan uyarı: “İran’ı derhal terk edin”
ABD Dışişleri Bakanlığı, bölgedeki artan gerilim nedeniyle vatandaşlarına İran’a seyahat etmemeleri ve ülkede bulunanların derhal ayrılmaları yönünde bir güvenlik uyarısı yayımladı.
Yapılan açıklamada, “İran’daki ABD vatandaşları, artan bölgesel gerilim nedeniyle ciddi ve giderek büyüyen tehlikelerle karşı karşıyadır” ifadelerine yer verildi.
İsrail’den İran’a yeni bir saldırı dalgası
İran’ın başkenti Tahran’da yeniden patlama sesleri duyuldu.
İran’ın yarı resmi Fars haber ajansı, İsrail saldırılarının sürdüğü İran’da Fordo nükleer tesisinin hedef alındığını bildirdi.
Trump: “İsrail çok başarılı bir saldırı düzenledi, İran bana kulak vermeliydi”
ABD Başkanı Donald Trump, CNN’den Dana Bash’e verdiği kısa demeçte, İsrail’in İran’daki nükleer ve askeri tesislere yönelik saldırılarını “çok başarılı bir operasyon” olarak nitelendirdi.
CNN sunucusunun aktardığına göre Trump, “Elbette İsrail’i destekliyoruz, hem de kimsenin desteklemediği kadar destekledik” dedi.
Trump ayrıca İran’a daha önce uyarı yaptığını savundu: “İran, beni dinlemeliydi. Onlara – bilmem biliyor musunuz – 60 günlük bir uyarı verdim. Bugün 61. gün.”
Başkan Trump, İran’ın çok geç olmadan müzakere masasına dönmesi ve bir anlaşma yapması gerektiğini söyledi. “Görüşme yürüttüğüm kişiler, o şahinler… artık hayatta değiller” dedi.
Trump’a, sözünü ettiği İranlı şahin isimlerin İsrail’in saldırısı sonucu mu öldüğünü soran Bash’e şu yanıtı verdi:
“Gripten ölmediler. Covid’den de.”
Bahçeli: “Nihai hedef Türkiye”
MHP lideri Devlet Bahçeli, açıklama yayımlayarak İsrail’in İran saldırısına sert tepki gösterdi ve nihai hedefin Türkiye olduğunu söyledi:
“Gelişmelerin püf noktasında elbette Türkiye vardır. İsrail’in terörist yönetimi ülkemizin görüş menzilini kapatmak, terörsüz Türkiye hedefini baltalamak, bölgemizi karanlığa mahkum etmek için her fırsattan istifade etmenin peşindedir. Birbirine eklemlenerek genişleyip güçlenen kriz ve kaos sarmalında perdelemiş nihai hedef Türkiye’dir. Türk milleti Siyonizm’in ve emperyalizmin tertip ve tuzaklarına karşı birdir, beraberdir, taviz ve teslimiyeti düşünülemeyecektir. İran’a yapılan operasyon bir yönüyle Türkiye’ye verilmiş sinsi mesajdır.”
Erdoğan: “Apaçık provokasyon”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail’in bu sabah İran’a düzenlediği saldırılara sert tepki gösterdi. Sosyal medya hesabından açıklama yapan Erdoğan, İsrail’in Gazze başta olmak üzere bölgeyi kana ve gözyaşına boğma stratejisini “çok tehlikeli bir aşamaya taşıdığını” ifade etti.
İran’a yönelik saldırıların uluslararası hukukun açık bir şekilde ihlali olduğunu vurgulayan Erdoğan, “İsrail’in komşumuz İran’a düzenlediği saldırılar, uluslararası hukuku hiçe sayan apaçık bir provokasyondur” dedi.
Açıklamasında, İran’ın nükleer programı etrafında müzakerelerin yoğunlaştığı ve Gazze’ye yönelik baskıların arttığı bir dönemde böyle bir saldırının İsrail’in “kural tanımaz zihniyetini” ortaya koyduğunu belirten Erdoğan, şu ifadeleri kullandı:
“Netanyahu yönetimi pervasız, saldırgan ve hukuk tanımaz eylemleriyle bölgemizi ve tüm dünyayı felakete sürükleme gayretindedir.”
Uluslararası topluma çağrı yapan Erdoğan, İsrail’in “haydutluğuna” karşı artık bir dur denmesi gerektiğini vurgulayarak, “Netanyahu ve katliam şebekesinin tüm bölgemizi ateşe atan saldırılarının mutlaka önüne geçilmelidir” dedi.
Türkiye’nin bölgede daha fazla kan, yıkım ve çatışma görmek istemediğini bir kez daha yineleyen Erdoğan, “Komşumuz İran’a yönelik düzenlenen menfur saldırıları lanetliyor; hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyor; dost ve kardeş İran halkına taziyelerimizi iletiyoruz” ifadelerini kullandı.
İki kaynağa göre en az 20 üst düzey İranlı komutan öldürüldü
Reuters’a konuşan iki bölgesel kaynağa göre, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarında aralarında Devrim Muhafızları’nın başkomutanı ve Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade’nin de bulunduğu en az 20 üst düzey İranlı komutan öldürüldü.
Pezeşkiyan: “İran’ın tepkisi pişman edecek”
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ulusa sesleniş konuşmasında İran’ın vereceği karşılığın meşru ve güçlü olacağını söyledi.
Ayrıca İran halkına, liderliğe güvenmeleri ve onların yanında durmaları çağrısında bulundu.
Okuyabilirsiniz:
Rusya: “İsrail tüm sonuçlardan sorumlu olacak”
Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal ederek İran’a gerçekleştirdiği askeri eylemi kınadıklarını bildirdi.
Bakanlık, İsrail’in İran’a saldırısına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Saldırının, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu toplantısı sırasında ve İran ile ABD arasında yeni tur müzakereler öncesinde yapıldığına işaret edilen açıklamada, bunun, İran’ın nükleer programıyla ilgili soruna çözüm bulunmasına yönelik tüm girişimleri baltaladığı belirtildi.
İsrail’in, gerginliği tırmandırma ve riskleri artırmayı bilinçli şekilde tercih ettiği, bunun da Ortadoğu bölgesindeki istikrar ve güvenliğe tehdit oluşturduğu vurgulanan açıklamada, “İsrail yönetimi, bu provokasyonun tüm sonuçlarından sorumlu olacak” denildi.
Ortadoğu’daki durumun gerginleşmesinin endişe verici olduğu belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) tüzüğünü ve uluslararası hukuku ihlal ederek gerçekleştirdiği askeri eylemi şiddetle kınıyoruz. Egemen bir BM’ye üye devlete, bu devletin vatandaşlarına, barışçıl şehirlere, nükleer enerji altyapı tesislerine yönelik sebepsiz askeri saldırılar kesinlikle kabul edilemez. Uluslararası toplum, barışı yok eden, bölgesel ve uluslararası güvenliğe zarar veren bu tür vahşi eylemlere kayıtsız kalamaz.”
Açıklamada, UAEA’nın yaşananlar hakkında dengeli ve objektif değerlendirmelerde bulunması, İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırıların radyolojik sonuçlarıyla ilgili derin analiz yapması gerektiği vurgulandı.
Batılı ülkelerin “UAEA’da İran’a karşı histeriyi kışkırttığı, bu siyasetin yıkıcı sonuçlara yol açtığı ve bundan sorumlu olduğu” savunulan açıklamada, İran’ın nükleer programıyla ilgili sorunun barışçıl, siyasi ve diplomatik yolla çözülmesi gerektiğine işaret edildi.
Açıklamada, “Gerginliğin daha fazla gerginleşmesini ve bölgenin tam kapsamlı bir savaşa doğru sürüklenmesini önlemek için tarafları itidale çağırıyoruz” denildi.
Trump İran’ı anlaşmaya çağırdı
ABD Başkanı Donald Trump, İran’ı nükleer programı konusunda bir anlaşma yapmaya çağırdı ve ülkenin İsrail ile daha fazla çatışmayı önlemek için hâlâ zamanı olduğunu söyledi:
“İran’a defalarca anlaşma yapma şansı verdim. Onlara en sert ifadelerle ‘sadece yapın’ dedim ama ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar, ne kadar yaklaşsalar da bunu başaramadılar. Onlara, karşılaşacaklarının bildiklerinden, beklediklerinden ya da kendilerine anlatılandan çok daha kötü olacağını söyledim. Amerika Birleşik Devletleri’nin dünyanın en iyi ve en ölümcül askeri teçhizatını, hem de açık ara, ürettiğini ve İsrail’in bu ekipmanların büyük kısmına sahip olduğunu – daha fazlasının da yolda olduğunu – ve bunları nasıl kullanacaklarını çok iyi bildiklerini söyledim. Bazı İranlı şahinler cesurca konuştu, ama neler olacağını bilmiyorlardı. Şimdi hepsi öldü ve durum sadece daha da kötüleşecek!
Şimdiden büyük can kayıpları ve yıkım yaşandı, ama bu katliamın – bir sonraki planlanan saldırılar çok daha acımasız olacak – durması için hâlâ zaman var. İran, geriye hiçbir şey kalmadan önce bir anlaşma yapmalı ve bir zamanlar İran İmparatorluğu olarak bilinen şeyi kurtarmalı. Artık ölüm olmasın, artık yıkım olmasın, sadece yapın, çok geç olmadan. Hepinize Tanrı’nın selamı olsun!”
İsrail, Tebriz’deki havalimanının yakınını vurdu
İran devlet televizyonu, İsrail’in İran’ın kuzeybatısında yeni bir patlama sesi duyulduğunu bildirdi.
Yayıncı kuruluş, “Birkaç dakika önce Doğu Azerbaycan’da (İran’ın bir ili) yeni patlamalar duyuldu” açıklamasını yaparken, Tasnim haber ajansı, daha önceki saldırı dalgasında ildeki 10 noktanın vurulduğunu ve en az üç kişinin öldüğünü bildirdi.
Aynı saatlerde İsrail medyası, İsrail’in Doğu Azerbaycan eyaletine bağlı Tebriz askeri havaalanına yeni saldırılar düzenlediğini bildirdi.
“İran Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri komutanlarının çoğu ortadan kaldırıldı”
Reuters’ın haberine göre, İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, İsrail’in İran’a yönelik saldırıları sırasında, İran Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri komuta kademesinin büyük kısmının etkisiz hale getirildiğini söyledi. Katz’a göre, komutanlar yeraltındaki bir karargâhta toplanmışlardı.
İsrailli pilotlar ülkelerine döndü
Reuters’ın haberine göre, İsrailli bir askeri yetkili, İran’a yönelik saldırılara katılan tüm İsrailli pilotların “güvenli bir şekilde” ülkelerine döndüğünü söyledi. Kimliğinin açıklanmaması kaydıyla yabancı gazetecilere konuşan yetkili, hava kuvvetlerinin, aralarında İsrail’e yöneltilmiş İran balistik füzelerinin de bulunduğu birden fazla hedefe eş zamanlı saldırılar düzenlediğini söyledi, “Zaten çok şey başardık” dedi.
“Natanz Nükleer Tesisi’nde hasar var”
İran Atom Enerjisi Kurumu, İsrail’in düzenlediği saldırıda Natanz’daki nükleer tesisin zarar gördüğünü açıkladı. Yapılan ilk incelemelerde tesis dışında herhangi bir radyoaktif ya da kimyasal sızıntıya rastlanmadığı belirtildi.
Kurum tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Saldırı, tesisin çeşitli bölümlerinde hasara yol açtı. Hasarın boyutunu belirlemek üzere incelemeler sürüyor” ifadelerine yer verildi.
“Nükleer tesislere yönelik saldırılar son derece endişe verici”
Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (UAEK) Başkanı Rafael Grossi, İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik düzenlediği saldırıların “son derece endişe verici” olduğunu söyledi.
Kurul üyelerine hitaben yaptığı açıklamada Grossi, “Nükleer tesislere, bağlam ve koşullar ne olursa olsun, asla saldırılmamalıdır. Bu tür saldırılar hem insanlara hem de çevreye zarar verebilir” dedi.
Grossi, bu tür eylemlerin nükleer güvenlik, emniyet ve denetim mekanizmaları açısından ciddi sonuçlar doğurabileceğini belirterek, “Bölgesel ve uluslararası barış ve güvenlik açısından da ciddi riskler taşıyor” ifadelerini kullandı.
Tüm taraflara “azami itidal” çağrısında bulunan Grossi, nükleer tesislerin güvenliğini tehlikeye atacak her türlü askeri müdahalenin, İran halkı başta olmak üzere tüm bölge ve ötesi için “ağır sonuçlar doğurabileceği” uyarısında bulundu.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Grossi, “Mevcut askeri eylemlere ve artan gerilime rağmen, İran, İsrail, bölge ülkeleri ve uluslararası toplum için tek sürdürülebilir yol; diyalog ve diplomasi temelinde barış, istikrar ve iş birliğidir” dedi.
İsrail’in İran’ın nükleer programının “kalbine” saldırı düzenlediğini açıklamasının ardından Grossi, ülkedeki UAEK denetçileriyle yakın temas halinde olduğunu da belirtti.
Kuruluş, dün (12 Haziran) İran’ı nükleer silahların yayılmasını önleme yükümlülüklerini ihlal ettiği gerekçesiyle, 20 yıl aradan sonra ilk kez resmen suçlamıştı.
İsrail, İran, Ürdün ve Irak hava sahalarını kapattı
İsrail, İran, Ürdün ve Irak, saldırıların ardından hava sahalarını kapattı ve tüm uçuşları durdurduğunu açıkladı.
Uçuş takip sitesi Flightradar24 verilerine göre, bu dört ülkenin hava sahasında şu anda hiçbir sivil uçuş gerçekleşmiyor.
Bu gelişmenin ardından Air France da bu sabah yaptığı açıklamayla Tel Aviv’e yapılan tüm uçuşların “bir sonraki duyuruya kadar” askıya alındığını bildirdi.
Ortadoğu’nun en büyük hava yolu şirketi Emirates, İsrail’in İran’a düzenlediği saldırıların ardından Irak, Ürdün, Lübnan ve İran’a olan tüm uçuşlarını iptal ettiğini duyurdu.
Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki havalimanları da olası aksaklıklara karşı yolcuları uyardı. Dubai yönetimi, X üzerinden yaptığı açıklamada, “@DXB ve DWC – Al Maktoum Uluslararası Havalimanı’ndaki bazı uçuşlar, İran, Irak ve Suriye hava sahalarının kapalı olması nedeniyle iptal edildi veya ertelendi” bilgisini paylaştı.
Abu Dabi Havalimanı yetkilileri de, gün boyunca boyunca uçuşlarda aksaklıkların yaşanmasının beklendiğini açıkladı.
İran: İsrail saldırılarında en az altı nükleer bilim insanı öldürüldü
İran, gece boyunca düzenlenen İsrail saldırılarında en az altı nükleer bilim insanının hayatını kaybettiğini doğruladı.
Hayatını kaybedenler arasında en dikkat çeken isim, İran Atom Enerjisi Kurumu’nun eski başkanı Feridun Abbasi oldu.
İkinci olarak kimliği açıklanan isim ise, Tahran’daki İslami Azad Üniversitesi’nin rektörü olarak görev yapan Muhammed Mehdi Tehrançi.
Şehit Beheşti Üniversitesi’nde görevli akademisyenler Abdolhamid Minouchehr, Ahmed Rıza Zolfagari ve Emirhüseyin Fekhi’nin de saldırılarda yaşamını yitirdiği bildirildi.
Altıncı bilim insanının ise yalnızca soyadı paylaşıldı: Motallebizadeh.
Netanyahu Almanya Başbakanı’nı aradı
Reuters’ın haberine göre, Netanyahu, Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile telefona görüştü. Netanyahu Merz’i bilgilendirdi. Merz her iki tarafa da gerilimi tırmandırmaktan kaçınma çağrısı yaptı.
Bakanlık: “Savaşın yayılmaması için harekete geçilmeli”
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in İran’a yönelik saldırısını kınayarak, bunun daha geniş çaplı bir çatışmaya yol açabileceğini belirtti:
“İsrail’in İran’a düzenlediği hava saldırısını en güçlü şekilde kınıyoruz. Uluslararası hukuku açıkça ihlal eden bu saldırı, İsrail’in bölgede yürüttüğü stratejik istikrarsızlaştırma politikasına hizmet eden bir provokasyondur. Saldırıların, İran’ın nükleer programıyla ilgili müzakerelerin yoğunlaştığı bir dönemde gerçekleşmesi, Netanyahu hükümetinin herhangi bir meselenin diplomatik yollarla çözülmesini istemediğini ve kendi çıkarları doğrultusunda bölgesel istikrarı ve küresel huzuru riske atmaktan kaçınmadığını göstermektedir. İsrail’in daha büyük çatışmalara yol açabilecek saldırgan eylemlerine bir an önce son vermesi gerekmektedir. Ortadoğu’da daha fazla kan ve yıkım görmek istemediğimizi tekraren ifade ediyoruz. Savaşın yayılmaması için uluslararası toplumu acilen harekete geçmeye çağırıyoruz.”
Katar uçuşları iptal etti
Katar Havayolları, İran ve Irak’a uçuşlarını iptal ettiğini duyurdu. AFP’nin haberine göre, havayolu şirketi, “Qatar Airways, bölgedeki mevcut durum nedeniyle İran ve Irak’a uçuşlarını geçici olarak iptal etti” dedi.
Hamaney, İsrail’in ağır bir ceza beklemesi gerektiğini söyledi
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, İsrail’in nükleer tesisleri hedef alan ve çok sayıda askeri komutanı öldüren gece saldırılarının ardından “ağır bir cezaya çarptırılması gerektiğini” söyledi.
Hamaney, İsrail’in “suç işlediğini” ve askeri güçlerinin “onları cezasız bırakmayacağını” söyledi:
“Siyonist rejim bu suçla kendisine acı, ıstırap dolu bir akıbet hazırlamıştır ve bunu mutlaka görecektir.”
İsrail Savunma Kuvvetleri’ne (IDF) göre İran, o tarihten bu yana İsrail’e doğru 100’e yakın insansız hava aracı fırlattı.
Ömer Çelik: “İsrail saldırganlığı tüm dünya için tehdit”
AKP Sözcüsü Ömer Çelik, İsrail’in saldırısını “barbarca” olarak nitelendirdi ve yaşananlara tepki gösterdi:
“Bu barbarca bir saldırganlıktır. Cumhurbaşkanımızın Netanyahu hükümetinin soykırımcı eylemlerinin sonuçları konusundaki uyarılarına tüm dünya dikkat kesilmelidir. Gazze konusunda İsrail’in soykırımcı faaliyetlerine karşı uluslararası baskı artmışken, İsrail bir kere daha gözleri soykırımcı eylemlerinden uzaklaştırmak için yeni bir saldırı başlattı. ABD ile İran arasındaki müzakereler sürerken İsrail’in bu saldırıyı yapması, İsrail’in tüm diplomatik çabalara düşmanca davrandığını bir kere daha gösterdi. İsrail saldırganlığı tüm dünya için tehdittir. Buna karşı tüm dünya ortak somut tedbirler almalıdır.”
Saldırıda kimler hayatını kaybetti?
İran’ın yarı resmi Tasnim haber ajansı İsrail’in saldırıları sonucu hayatını kaybedenlerin isimlerini açıkladı:
“Siyonist rejimin düzenlediği saldırılarda İran Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tuğgeneral Hüseyin Selami, Hatemül Enbiya Merkez Karargahı Komutanı Tuğgeneral Gulamali Raşid, Nükleer Bilim İnsanları Mehdi Tehrançi ve Feridun Abbasi de dahil olmak üzere çok sayıda komutanı ve nükleer bilim insanı şehit oldu.”
İsrail’in saldırılarında 5 kişi öldürüldü, çok sayıda yaralı var
İran devlet medyası, İsrail’in Tahran’a düzenlediği saldırılarda en az 5 kişinin öldürüldüğünü ve 20 kişinin de yaralandığını duyurdu.
Devlet televizyonu ayrıca ülke genelinde aralarında kadınların ve çocukların da bulunduğu en az elli kişinin yaralandığını bildirdi.
İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri öldürüldü
İran devlet televizyonu, başkent Tahran da dahil olmak üzere birçok şehri hedef alan İsrail saldırılarında, İran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri’nin hayatını kaybettiğini duyurdu.
Açıklamada, “Silahlı kuvvetlerin Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri şehit oldu” ifadelerine yer verildi.
Bakıri’nin ölümü, İran’ın üst düzey lider kadrosundaki bir başka kayıp olarak kayda geçti. Daha önce Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami’nin de saldırılarda öldüğü açıklanmıştı.
Trump’tan ilk açıklama: “Saldırıdan haberdardım”
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in İran’a yönelik saldırısıyla ilgili Fox News’e açıklamalarda bulundu. Saldırı planlarından önceden haberdar olduğunu söyleyen Trump, buna karşın ABD ordusunun operasyonda hiçbir rol oynamadığını vurguladı.
Trump, İran’ın nükleer programını sınırlamak için ABD ile müzakerelere devam etmesini umduğunu belirterek, “İran’ın nükleer bombaya sahip olmasına izin verilemez. Müzakere masasına dönmeyi umuyoruz. Göreceğiz” dedi.
Saldırıda çok sayıda İranlı üst düzey ismin öldüğünü doğrulayan Trump, “Liderlik kademesinden bazı isimler artık geri dönmeyecek” diye konuştu.
Trump ayrıca saldırıdan önce Ortadoğu’daki önemli bir müttefik ülkeye bilgi verdiklerini açıkladı, ancak ülkenin ismini paylaşmadı.
Petrol fiyatları yükseldi
Ortadoğu’da gerilimin tırmanmasının ardından, küresel petrol fiyatlarında sert bir yükseliş yaşandı. İsrail’in İran’a saldırı düzenlediğini duyurması sonrası, petrol piyasalarında panik havası oluştu.
Brent türü ham petrol ve Nymex hafif petrol kontratlarında fiyatlar yüzde 10’un üzerinde artış gösterdi.
İsrail ile İran arasında patlak verecek bir çatışmanın Ortadoğu bölgesinden yapılan arzı ciddi biçimde sekteye uğratabileceğinden endişe ediliyor.
Ham petrol fiyatlarındaki artış, süpermarketlerdeki gıda maliyetlerinden akaryakıt fiyatlarına kadar pek çok alanı doğrudan etkiliyor.
BBC’ye konuşan analistler, enerji piyasalarının şimdi İran’ın önümüzdeki günlerde nasıl bir misillemede bulunacağını dikkatle izleyeceğini belirtiyor.
İran’ın karşılık vermesi bekleniyor: Daha yıkıcı bir savaşa mı gidiliyor?
Tahran’da yaşayanlar bu sabaha patlamalar, bombaların düşme sesi ve sarsılan evlerle uyandı.
Tahran, 1980’lerin sonundaki İran-Irak Savaşı’ndan bu yana böylesine doğrudan bir saldırıya tanıklık etmemişti. İran ile İsrail arasındaki geçmiş çatışmalar genellikle doğrudan şehir merkezlerini ya da sivil yerleşimleri hedef almıyordu.
Bu nedenle milyonlarca İranlı için yaşananlar son derece sarsıcı. Savaş artık insanların gündelik hayatına çok daha yakın bir noktadan dokunuyor.
İran’ın buna sert bir yanıt vereceğine şüphe yok. Geçen yıl ekim ayında İran, İsrail’e yüzlerce balistik füze fırlatmıştı; bunların çoğu hava savunma sistemleri tarafından durdurulmuştu. Benzer bir saldırı yeniden gündeme gelebilir.
Bölgedeki İran destekli grupların zayıfladığı düşünülse de onların da misillemede rol oynama ihtimali göz ardı edilmiyor.
En büyük endişe ise yaşananların çok daha geniş çaplı ve yıkıcı bir savaşı tetiklemesi.
İran devlet televizyonu, İsrail’in düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden iki üst düzey nükleer bilim insanının ismini açıkladı.
Biri, İran Atom Enerjisi Kurumu’nun (AEOI) eski başkanı Feridun Abbasi. Ülkenin nükleer tesislerinden sorumlu olan AEOI’nin başkanlığını yürüten Abbasi, 2010 yılında Tahran’da bir suikast girişiminden sağ kurtulmuştu.
İsrail saldırılarında öldüğü açıklanan bir diğer isim ise Tahran’daki İslami Azad Üniversitesi’nin rektörü Muhammed Mehdi Tehrançi oldu.
İran Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami kimdir?
İsrail’in son saldırılarında öldürüldüğü bildirilen İran Devrim Muhafızları Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami, hedef alınanlar arasında en üst düzey İranlı yetkili.
Selami, İran-Irak Savaşı’nın başladığı 1980 yılında Devrim Muhafızları’na katıldı. Askeri kademelerde hızla yükselen Selami, zamanla ABD ve müttefiklerine yönelik sert açıklamalarıyla tanındı.
2000’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve ABD tarafından, İran’ın nükleer ve askeri faaliyetlerindeki rolü nedeniyle yaptırımlara tabi tutuldu.
2024 yılında İran, tarihinde ilk kez İsrail’e doğrudan askeri saldırı düzenlediğinde Devrim Muhafızları’nın başındaydı. Bu saldırıda 300’den fazla insansız hava aracı ve füze kullanılmıştı.
İsrail’le gerilimin son günlerde yeniden tırmanmasının ardından Selami, Perşembe günü yaptığı açıklamada İran’ın “her türlü senaryoya, duruma ve koşula tamamen hazır olduğunu” söylemişti.
“Düşman, İran’la Gazze’de kuşatma altındaki savunmasız Filistinlilere karşı savaştığı şekilde savaşabileceğini sanıyor,” diyen Selami, “Biz savaşla yoğrulmuş, tecrübeli bir milletiz” ifadelerini kullanmıştı.
İran’ın nükleer programı hakkında ne biliyoruz?
İsrail, “İran’ın nükleer zenginleştirme programının kalbine darbe indirdiğini” öne sürüyor. Peki bu program tam olarak ne anlama geliyor?
İran, uzun süredir nükleer programının yalnızca sivil amaçlarla yürütüldüğünü savunuyor. Ülke genelinde çeşitli tesislere sahip olan İran’ın bazı nükleer merkezleri, İsrail’in son saldırılarının hedefi oldu.
Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) başta olmak üzere birçok ülke, İran’ın nükleer faaliyetlerinin yalnızca barışçıl amaçlar taşıdığına ikna olmuş değil.
Bu hafta UAEK’nin yönetim kurulu, İran’ın nükleer silahların yayılmasını önlemeye yönelik yükümlülüklerini ihlal ettiğine hükmetti. Bu karar, son 20 yılda alınan ilk ihlal bildirimi olarak kayda geçti.
UAEK, İran’ın beyan edilmemiş nükleer materyaller hakkında tam bilgi vermemesi ve zenginleştirilmiş uranyum stoklarıyla ilgili “çok sayıda başarısızlık” yaşandığını bildirdi.
Kuruluşun daha önce yayımladığı bir rapor, İran’ın uranyumu yüzde 60 saflığa kadar zenginleştirdiğini ortaya koymuştu. Bu oran, dokuz nükleer bomba üretimine yetecek düzeyde silaha yakın uranyum anlamına geliyor.
İran ise alınan kararı “siyasi” olarak nitelendirdi.
Tahran’da durum nasıl?
Uluslararası haber ajanslarının İran’ın başkenti Tahran’dan paylaştığı fotoğraflarda insanların tek bir bölgede ve acil durum bantlarının altında toplandığı görülüyor.
İşte bölgeden birkaç fotoğraf:
İsrail, İran’ı vuruyor: Şu ana kadar neler biliyoruz?
- İsrail Savunma Bakanı İsrael Katz, İsrail’in İran’a önleyici saldırı başlattığını ve İsrail’de olağanüstü hal ilan ettiğini duyurdu.
- İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu daha önceden kaydettiği video mesajında, “İsrail tarihinde dönüm noktası olan bir andayız. İsrail birkaç dakika önce Yükselen Aslan Operasyonu’nu başlattı. İran’ın İsrail’in varoluşuna yönelik tehdidini geri çevirme amaçlı hedefli bir askeri operasyon. Bu operasyon tehdidin ortadan kaldırılması ne kadar sürecekse, o kadar devam edecek” dedi.
- İran devlet televizyonu, Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami’nin öldüğünü ve Muhafızlar’ın Tahran’daki karârgahının vurulduğunu duyurdu. televizyon ayrıca başkentin meskun bir bölgesindeki saldırıda bazı çocukların da öldüğünü duyurdu.
- İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de yaptığı yazılı açıklamada İsrail’in “şeytani ve kanlı ellerini İran’a yönelik bir suçta kullandığını ve “kendisinin de acı bir kader yaşayacağını” belirtti.
- CBS News’in haberine göre İsrail, ABD’li yetkililere “İran’a operasyon başlatmaya hazır olduklarını” iletti. Yetkililer, ABD’nin Ortadoğu’daki bazı Amerikalılara bölgeyi terk etmesinin sebeplerinden birinin bu olduğunu belirttiler.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise ABD’nin İsrail’in saldırılarına müdahil olmadığını açıkladı. Rubio, “Bu gece İsrail, İran’a karşı tek taraflı bir eylemde bulundu. İran’a yönelik saldırılarda yer almıyoruz ve en büyük önceliğimiz bölgedeki Amerikan güçlerini korumak. İsrail, bu eylemin kendi kendini savunması için gerekli olduğuna inandıklarını bize bildirdi” dedi.
- İsrail’in saldırılarının ardından Tahran İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı’ndaki tüm uçuşlar askıya alındı.
