İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının ardından küresel piyasalarda petrol fiyatları yeniden yükselişe geçti. Ortadoğu’daki bu savaş, petrol ve altın piyasalarını sarstı. Peki İsrail-İran savaşı ekonomiyi nasıl etkiledi?
İsrail’in 13 Haziran’da İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği hava saldırılarının ardından Brent ve WTI petrol fiyatları yükselişe geçti. 17 Haziran Salı sabahı itibariyla Brent ham petrol varil fiyatı yüzde 1,1 artarak 74,05 dolara, ABD menşeli WTI ise 72,54 dolara ulaştı. Her iki kontrat da gün içinde yüzde 2’yi aşan dalgalanmalar yaşadı.
Petrol fiyatlarındaki bu yükselişin ardında, İran’ın Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) içindeki üçüncü büyük üretici olması ve Hürmüz Boğazı’ndan geçen günde yaklaşık 19 milyon varil petrol akışı bulunuyor. Analistler, boğazdaki olası bir kesintinin küresel arzda ciddi aksamalar yaratabileceğini belirtiyor.
Hürmüz Boğazı riski fiyatları tetikliyor mu?
Saxo Bank analisti Ole Hansen’e göre İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatması ihtimali oldukça düşük. Hansen, “İran gelir kaybı yaşamak istemeyecek, ABD ise fiyatların düşmesini ve enflasyonun kontrol altında tutulmasını istiyor” diyerek, her iki tarafın da tansiyonu daha fazla yükseltmeye istekli olmadığını savundu.
Buna rağmen boğaz çevresinde faaliyet gösteren tankerlerde elektronik harp sistemlerinden kaynaklı seyir problemleri yaşanıyor. Salı günü erken saatlerde bir geminin iki diğer gemiyle çarpışması, riskin sadece olasılık değil, gerçek bir tehdit olduğunu da ortaya koydu.
Altın yeniden “güvenli liman”
Jeopolitik gerilimlerin tırmanması yatırımcıların güvenli liman arayışını tetiklerken, altın fiyatları da yükseldi.
Spot altın yüzde 0,3’lük artışla 3.390 dolar seviyelerine yaklaşırken, geçen haftaki 3.415 dolarlık zirvesine yeniden ulaşabileceği değerlendiriliyor. Uzmanlara göre altındaki bu değerlenme hem çatışma riski hem de Fed’in faiz kararları konusundaki belirsizlikle destekleniyor.
Arz-talep dengesi nasıl etkileniyor?
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), son aylık raporunda küresel petrol talebi tahminini günlük 20 bin varil azaltırken, üretim tahminini 200 bin varil artırdı. Bu da orta vadede arz fazlası olasılığını gündeme getiriyor. Ancak Ortadoğu’daki gerilimin uzaması bu tabloyu hızla tersine çevirebilir.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
PVM Associates analisti Tamas Varga, merkez bankalarının faiz kararlarının da piyasaları baskıladığını belirtirken, petrolün yönünü belirleyecek en kritik unsurun “Hürmüz Boğazı’nda kesinti yaşanıp yaşanmayacağı” olduğunu vurguladı.
Piyasaları ne bekliyor?
Piyasalar önümüzdeki günlerde şu sorulara yanıt arıyor: İsrail-İran gerilimi daha da tırmanacak mı? ABD, doğrudan çatışmaya dahil olacak mı? İran, petrol akışını sekteye uğratacak adımlar atacak mı?
Bu soruların yanıtı, yalnızca enerji piyasalarını değil, küresel enflasyon beklentilerini ve merkez bankalarının politikalarını da şekillendirecek. Hürmüz Boğazı’nda yaşanabilecek bir kesinti, Brent petrolün 100 dolar bandına çıkmasına neden olabilir.
Kaynak: Reuters
