Bir karikatürde Hz. Muhammed ve Hz. Musa’nın tasvir edildiği iddiasıyla linç kampanyasına maruz kalan Leman dergisi geçmişte de sık sık hedefteydi. Bazen haklarında dava açıldı, bazense hedef gösterilen sayıları toplatıldı. Peki bu karikatürler nelerdi? Rüveyda Durgut derledi.
Leman dergisi, 26 Haziran’da bir karikatür yayımladı. Bu karikatür dört gün sonra, yani 30 Haziran’da sosyal medyada hedef gösterildi. Gerekçe ise karikatürde Hz. Muhammed ve Hz. Musa’nın tasvir edildiği iddiasıydı. Bir cihatçı grup, derginin İstanbul-Taksim’deki binasına taş ve sopalarla saldırı düzenledi, ölüm tehditleri yağdırdı.
Öte yandan dergide çalışan dört kişi gözaltına alınırken, saldırıyı düzenleyenlere dair bir işlem uygulanmadı.
- Karikatür krizi: Leman çalışanları gözaltında, dergi binasına saldırı
- Leman’ın Genel Yayın Yönetmeni Tuncay Akgün: “Karikatürün Hz. Muhammed ile ilgisi yok, bu riski almazdık”
Peki Leman dergisi ne zaman kuruldu?
Tuncay Akgün ve Mehmet Çağçağ 1991’de Leman’ı kurdu. Buradaki amaç mizah yapmak, karikatürlerde gündemi anlatmaktı. Aslında Akgün ve Çağçağ, Gırgır’dan ayrılıp Limon dergisini kurmuştu. İkili, Limon kapanınca, Leman’ı yayın hayatına başlattı.
Dergi gündemdeki siyasi olayları mizahi üslupla ele aldığı için çoğu zaman iktidar yanlıları tarafından eleştirilere maruz kalıyor. Dergi son olarak yayımladıkları bir karikatür nedeniyle linç edildi. Dört kişi gözaltına alındı.
Yaşananlar derginin geçmiş yıllarda yaşadığı polemikleri akıllara getirdi.
İşte yer yer davaya konu olan, yer yer derginin toplanmasına sebep olan sayılar:
- Karikatür krizi: Beyoğlu’nda 1 Temmuz’da tüm etkinlikler yasaklandı
- Leman’ın internet sitesi ve X hesabı hakkında erişim engeli kararı
2008: “Batının ilmini bilimini değil ahlaksızlığını aldık”
Leman dergisi 30 Ocak 2008’de dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüntüsünü fotomontaj ile parmak hareketi yaptırarak kullandı. Kapağın üstüne de “Batının ilmini, bilimini değil ahlaksızlığını aldık” yazdı. Bu durum kamuoyunda bazı kesimlerce tepkiyle karşılandı.
Erdoğan “kişilik haklarına saldırıda bulunulduğu” gerekçesiyle dava açtı. Dergi davayı kaybetti, Mehmet Çağçağ tazminat ödedi.
Davanın dilekçesinde, “Resmin ifade ettiği anlam, toplumun sıradan bir kişiden dahi beklemeyeceği bir görüntüyü, hareketi ifade etmektedir. Kamuoyunun gözü önünde olan ve tanınan Erdoğan’a ait bu görüntü kişilik değerlerine ağır bir saldırıdır. Bu çirkin görüntünün, davacı Erdoğan’a aitmiş gibi yayımlanması, basın özgürlüğü değil, Erdoğan’ı zararlandırmayı amaçlamaktadır” denildi.
2016: Darbe özel sayısı
Leman, 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası yaşananları derginin kapağına taşımak istedi. Fakat “darbe özel sayısı” daha basılmadan polis tarafından durduruldu.
Karikatürde asker ile protestocular karşı karşıyalar. Asker figürünün üzerindeki bir el, “Mehmetçiği sürüyorum”; protestocuların üzerindeki el ise “Gördüm… Yüzde 50’yi sürüyorum…” diyor.
Dergi o dönem sosyal medya hesabından şunları yazdı:
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
“Okurlarımıza ve basına duyuru: Leman dergisinin dağıtımı matbaada polis bildirimiyle engellenmiştir. Dergide yer alan Fetö karikatürlerinin ve şimdiye kadar yaptığımız Fetö kapaklarının bedeli olsa gerek.”
2020: Müstehcen bulunan çizim
Çizer Zehra Ömeroğlu 2020’de ‘‘Pandemide seks’’ karikatürü çizdi. Bu karikatür, genel ahlaka aykırı olduğu gerekçesiyle tepki çekti. Yazar Ömeroğlu hakkında da dava açıldı.
Davada Muzır Neşriyat kurulu raporu dosyaya girdi. Kurul, halkın ar ve haya duygularını incittiğini, cinsi arzuları tahrik ve istismar ettiğine karar verdi.
Ömeroğlu hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı üç yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası talep etti.
Yazar Ömeroğlu 27 Haziran 2025’te beraat etti.
2021: Mevlâna figürü
Konya’da yaşayan ve daha önce Kürt oldukları için saldırıya uğradıkları basında yer alan Dedeoğlu ailesinin evine 30 Temmuz 2021’de silahlı saldırı düzenlendi. Saldırı sonucu yedi kişi öldürüldü.
Dedeoğlu ailesi 12 Mayıs’ta da bir grup tarafından saldırıya uğraşmış, saldırıyı düzenleyenler aileye, “Biz ülkücüyüz, sizi burada yaşatmayacağız” demişti.
Saldırı sonucu Yaşar Dedeoğlu, Barış Dedeoğlu, Serpil Dedeoğlu, Serap Dedeoğlu, İpek Dedeoğlu, Metin Dedeoğlu ve Sibel Dedeoğlu öldürüldü.
Bu saldırının ardından Mevlâna figürüne silah doğrultan bir adam karikatürü çizen dergi “geleneksel ve dini değerlere saygısızlık” gerekçesiyle linç edildi.
Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay derginin yöneticileri hakkında suç duyurusunda bulundu. Şikayet üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı dergiye soruşturma başlattı.
