Felsefe ve Kritik’in yeni videosunda Kaan Özkan’ın konuğu Prof. Dr. Ahmet Ulvi Türkbağ. Türkbağ videoda hak, hukuk, adalet kavramlarını, hukukun ahlakla olan ilişkisini, hukuk felsefesi kapsamındaki tarihsel arka planı, çeşitli yaklaşımları, nörohukuku ve yapay zekânın bu alana ilişkin etkilerini anlattı.
Hak, hukuk, adalet ne demek? Hukuk felsefesi nedir? Hukuk sosyolojisinden nasıl ayrılır? Prof. Dr. Ahmet Ulvi Türkbağ hukuk felsefesinin tarihsel arka planını, doğal hukuk ile pozitif hukuk ayrımını videoda anlattı.
Hak, hukuk, adalet ne demek?
Türkbağ, “Hak dediğimiz şey bizim kritik, eğer olmazsa yaşayamayacağımız, İngilizce çok kullanılan bir sözcük var, keşke hep doğru yerde kullanılsa: survive. Hayatta kalmak için gereken ihtiyaçlarımızı gerçekleştirmek için sahip olmamız gerekene hak diyoruz” ifadelerini kullandı.
Hukukun, bu hakların tanınması ve uygulanması için zorunlu olduğunu belirten Türkbağ, “Bu haklarımızı hukuk düzeninin tanıması lazım. Bu söylediğim doğal zorunlulukları, organize yaptırımı uygulayabilecek bir düzenin kabul etmesi ve uygulamasına destek vermesi lazım. İşte hukukun hayati noktası burada” dedi.
Adalet kavramını ise net bir biçimde tanımladı: “Adalet sizin ve benim haklarımızın mümkün olan en üst düzeyde uzlaştırılmasıdır.” Hukukun, pozitif düzenlemelerle sınırlı olmaması gerektiğini ifade eden Türkbağ, doğal hukuku bir eleştiri zemini olarak savunduğunu söyledi: “Doğal hukuk… belli bir hukuk sistemini daha adile yöneltilmesi için eleştirel olarak kullanılmalıdır. Kritiktir doğal hukuk. Hiçbir zaman meşrulaştırılmada kullanılmamalıdır.”
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Türkbağ, yapay zekânın hukuk alanındaki yükselişine dair soruya ise şu karşılığı verdi: “Yapay zekâ elbette örnek davaları daha iyi tarayabilir. Elbette belli kararlar içinde geçen sözcükleri ya da genel düzenlemeleri daha iyi toplayabilir. Fakat hâlâ şu soruya cevap veremiyor: Adalet hissi, hakkaniyet, bir insanın kalbindeki itiraz… bunları kavrayabiliyor mu? Hayır. O zaman hukuk teknik bir işlem değil, insani bir çabadır.”
Felsefe ve Kritik’in diğer bölümlerini buradan izleyebilirsiniz.
