Alaska’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında yapılan zirvede Putin, Donbas’ın tamamen Rusya’ya bırakılmasını savaşın sona ermesi için ön koşul olarak öne sürdü. Zelenskiy ise toprak tavizini reddederek Donbas’ı barış görüşmelerinin en kritik çıkmazına dönüştürdü.
Geçtiğimiz hafta Alaska’da yapılan zirvede Rusya Devlet Başkanın Vladimir Putin, Ukrayna’nın doğusundaki sanayi bölgesi Donbas’ı masaya koydu. Görüşmelere dair bilgilere göre Rus lider, Ukrayna ordusunun Donetsk ve Luhansk’tan çekilmesini, karşılığında cephe hattının diğer bölgelerde dondurulmasını önerdi. Zelenskiy ise “Topraklarımızdan vazgeçmeyiz” diyerek Putin’e yanıt verdi.
Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü’nün son araştırmasına göre Ukraynalıların yüzde 75’i herhangi bir toprak tavizine karşı çıkıyor.
Donbas üzerindeki Moskova baskısı 2014’te başlamış, Rusya o dönem ayrılıkçı grupları silahlandırıp bölgeye gizli birlikler göndermişti. 2022’deki tam ölçekli işgalin ardından Rusya bugün Donbas’ın yaklaşık yüzde 88’ini kontrol etmeye başladı. Buna rağmen Ukrayna, Donetsk’te Sloviansk ve Kramatorsk gibi kritik kentleri elinde tutmaya devam ediyor. Bölgedeki 250 binden fazla sivil hâlâ Ukrayna yönetiminde yaşamını sürdürüyor.
Tarihsel ve siyasi önemi
Donbas, kömür yatakları ve ağır sanayisiyle Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) döneminden bu yana Ukrayna’nın “fabrika kalbi” oldu. Aynı zamanda ülkenin en yoğun Rusça konuşulan bölgelerinden biri.
Eski Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç de Donetsk doğumlu ve siyasi kariyerini burada inşa etmişti. 2014’te Yanukoviç’in devrilmesiyle birlikte Moskova, Donetsk ve Luhansk’ta “halk cumhuriyetleri” kurdurarak nüfuzunu derinleştirdi. Putin, 2022’deki işgali de “Donbas halkını koruma” iddiasıyla meşrulaştırmaya çalıştı.
Rusya içinde Donbas algısı
Rusya kamuoyunda Donbas, Kırım kadar sembolik bir değer taşımıyor. İşgal öncesinde yapılan anketlerde Rusların yalnızca dörtte biri Donetsk ve Luhansk’ın Rusya’ya katılmasını destekliyordu.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Savaş başladıktan sonra devlet medyasının yoğun propagandasıyla bu tablo değişti. Bugün Rusların çoğunluğu Putin’in “Donbas’ı koruma” söylemini benimsiyor ve işgal edilen bölgelerin ilhakını destekliyor.
Rusya ve Ukrayna için Donbas’ın geleceği
Putin’in Alaska’da Trump’a Donetsk ve Luhansk karşılığında cepheyi dondurabileceğini söylediği aktarılıyor. Ancak kamuya açık beyanlarında Rus lider, yalnızca Donbas değil, 2022’de yasa dışı şekilde ilhak ettiğini açıkladığı Herson ve Zaporijya bölgelerinde de tam kontrol istediğini dile getirdi. Ayrıca Harkov ve Sumi gibi kuzey bölgelerinde “tampon hat” oluşturma ihtimalini gündemde tutuyor.
Askeri uzmanlara göre Rusya’nın mevcut ekonomik ve askeri kapasitesi Donbas’ın ötesinde geniş çaplı ilerlemelere yetmeyebilir. Bu nedenle çatışmanın yıllar sürecek bir yıpratma savaşına dönüşmesi olasılığı güçleniyor. Kiev yönetimi ise Donbas’tan vazgeçmenin Rusya’ya Ukrayna’nın merkezine ilerlemek için yeni bir sıçrama tahtası sunacağı uyarısını yapıyor.
Kaynak: Guardian
