İran yönetimi, nükleer tesislere saldırılar ve yeniden yürürlüğe konan yaptırımlar sonrası yüz binlerce Afgan mülteciyi Türkiye ve Irak sınırına yönlendirme tehdidinde bulundu. Bu adım, İran’ın “daha saldırgan ve öngörülemez” olarak tanımladığı yeni stratejisinin parçası. Peki İran Afgan mültecileri yollayabilir mi?
İran yönetimi, nükleer tesislerine düzenlenen saldırılar ve Avrupa’nın Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koymasının ardından göç kartını devreye soktu. Yüz binlerce Afgan mülteciyi Batı sınırlarına yönlendirme ihtimalini gündeme getiren Tahran, bu hamlenin ABD ve Avrupa’ya doğrudan mesaj taşıdığını savundu.
Açıklamalar, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçmişte Avrupa’ya Suriyeli mülteciler üzerinden yaptığı uyarıları hatırlattı.
İran’ın yeni stratejisi neyi kapsıyor?
Tahran’ın açıkladığı çok boyutlu plan, füze programının genişletilmesi, hava savunmalarının güçlendirilmesi, BM silah denetçileriyle işbirliğinin askıya alınması ve 18 Ekim’de yaptırımları denetleyecek bir BM komitesinin engellenmesini içeriyor. İranlı yetkililer, ABD ile yeni bir müzakere ihtimalini kesin bir dille reddediyor.
Afgan mülteciler üzerinden baskı
İran, yıllardır milyonlarca Afgan’a ev sahipliği yapıyor.
2025 içinde 1 milyon kişi sınır dışı edildi, İsrail’in 12 Haziran’daki saldırılarından sonra ise bu sayı 500 bin daha arttı. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), yıl sonuna kadar 4 milyon Afgan’ın daha geri gönderilebileceğini öngörüyor.
Mart ayına kadar geçerli olan “headcount” belgelerinin iptal edilmesiyle birlikte mültecilerin yasal statüsü de ortadan kalktı. Bu adımlar, Türkiye ve Irak sınırlarında yeni bir göç dalgası ihtimalini güçlendiriyor.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
İsrail-ABD saldırılarının ardından İran, Fransa, Almanya ve İngiltere büyükelçilerini geri çağırdı. Tahran yönetimi, Natanz’daki bir tesise denetçi kabul etme ve uranyum stoklarını bildirme teklifinde bulunsa da ABD bu önerilere yanıt vermedi. Avrupa ülkeleri BM yaptırımlarını yeniden devreye sokarken, Türkiye de İran’ın nükleer programıyla bağlantılı kişi ve kurumların malvarlıklarını dondurdu.
Rusya ve Çin, yaptırımları tanımayacaklarını duyurdu ve bu kararın hukuken geçersiz olduğunu öne sürdü.
BM yaptırımları İran’ın petrol ihracatını kapsamasa da, varlık dondurma, silah ve füze ticaretine sınırlama gibi adımlar ekonomik güveni sarstı. Serbest piyasada dolar kuru yeni rekor kırarken, İranlı yetkililer en ağır baskının hâlen ABD’nin uyguladığı yaptırımlardan kaynaklandığını belirtiyor.
Kaynak: Guardian
