Fransız gazeteci Robin Richardot’nun Le Monde gazetesinde 8 Aralık’ta yayınlanan “Thomas Cazeneuve, le roi français du chessboxing, un sport qui mêle échecs et boxe” başlıklı yazısını Barış Can Kaştaş’ın çevirisiyle sunuyoruz:
“Fransız Satranç Boksu Şampiyonu Thomas Cazeneuve Anlatıyor”
Altı raunt satranç, sonra da beş raunt İngiliz boksu. [Fransız çizgi roman sanatçısı] Enki Bilal’in bir karikatürde hayal ettiği satranç boksu sporu, artık gerçek oldu. Dünya Satranç Boksu Şampiyonu Fransız Thomas Cazeneuve, unvanını korumak için 11-15 Aralık günleri arasında Türkiye’de maça çıkacak.
Thomas Cazeneuve’ün boks salonu, tıpkı satranç boksu sporu gibi, halen yapım aşamasında. Kum torbalarının yanında kırılmış duvarların molozu halen duruyor. Ancak Montpellier’li sporcu, salonun halini pek umursamadan her gün ip atlamaya ve antrenman yapmaya devam ediyor. 26 yaşındaki sporcu, aynı zamanda Pay Job şirketinde istihdam alanında çalışıyor. Bir yandan da 11-15 Aralık tarihleri arasında Türkiye’de düzenlenecek Satranç Boksu Dünya Şampiyonası‘na hazırlanıyor. Şampiyonaya kendisi gibi satranç boksuna gönül vermiş başka Fransızlar’la beraber katılacak.
Yeni doğan bir ilgi
Bu ilginç sporda her müsabaka, altı raunt satranç maçı ve beş raunt İngiliz boksundan oluşuyor. İki rakip, önce ringin ortasına yerleştirilen bir satranç tahtası başında karşı karşıya geliyor. Bir raunt satranç, üç dakika sürüyor ve bu süre boyunca katılımcılar dikkatlerini kaybetmemek için özel gürültü kesici kulaklıklar takıyor. Süre dolduğunda, maçın strateji kısmına ara veriliyor: Satranç tahtası ringden kaldırılıyor, katılımcılar boks eldivenlerini giyip üç dakika boyunca boks yapıyor. Bu üç dakikadan sonra satranç maçına dönüp kaldıkları yerden devam ediyorlar… İki taraftan biri nakavt ya da mat edilene kadar böyle devam ediyor.
Enki Bilal’n karikatürü gerçek bir spora dönüştü
Bu şaşırtıcı karışım fikri, Enki Bilal’in eseri. Fransız çizgi roman sanatçısı, satranç boksunu ilk defa 1992’de çıkan çizgi romanı Soğuk Ekvator’da tasvir ediyor. Fikir, daha sonra Hollandalı sanatçı Iepe Rubingh tarafından sahipleniliyor. Rubingh, 2003’te ilk satranç boksu maçını düzenledikten sonra Uluslarası Satranç Boksu Federasyonu’nu kuruyor. Bugün dünya genelinde 3 bin 500 satranç boksörü ve (aralarında Kasım 2018’de kurulan Fransız Satranç Boksu Federasyonu’nun da olduğu) 10 ulusal satranç boksu federasyonu mevcut.(*) Ülkede spora yönelik yeni doğan bir ilginin olduğu, 9 Kasım’da Paris’te Cabaret Sauvage’da düzenlenen ilk resmi satranç boksu maçlarından da anlaşılıyor.
Bu ilgi de bir nebze Thomas Cazeneuve’den, daha doğrusu Thomas’nın babasından kaynaklı. Thomas, babasının teşvikiyle 4 yaşındayken satranç oynamaya başlamış. 13 yaşında gelecek vaat eden bir satranççı olarak görülen Cazeneuve, bölge ve departman seviyelerinde şampiyonluklar kazandıktan sonra sporu bırakmış. Liseye başladığı ergenlik çağında boks ve diğer dövüş sporlarını keşfetmiş.
Dövüş sporlarına dönmesinin nedeni ise oldukça basit: “Yaz tatilinde Rocky’yi izledim ve bu sporlara kendimi kaptırdım.” Bu iki sporun karışımına katılma fikrinin nereden geldiğini sorduğumuzda, cevap yine Thomas’nın babası. Thomas 18 yaşındayken babası “Tam senlik bir spor buldum” diye satranç boksu hakkında bir makale göndermiş. Genç adam, o andan itibaren hayatını bu yeni sporda dünya şampiyonu olmaya adamış.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
İlk dünya şampiyonluğunu 2017’de Hindistan’da kazandı
Ancak Cazeneuve’ün spora başladığı yıllarda Fransa’da satranç boksuyla ilgilenen bir kurum yokmuş. Kendisini ilk destekleyen, 2015’te Dieppe şehrinin satranç boksu kulübünün kurucusu Olivier Delabarre olmuş. Cazeneuve ve Delabarre, Canal+ için sporun nasıl işlediğini anlatmak için bir gösteri müsabakası orgaize etmiş. Ancak Thomas Cazeneuve’ün kariyerini asıl başlatan olay, şans eseri bir karşılaşma olmuş. Cazeneuve, ticaret okulundaki eğitimi sırasında yurtdışında staj yapmaya karar vermiş. Genç sporcu, bugün bile hikayeyi “Stokholm’de bir yere gitme imkanım vardı ancak nedenini pek bilmeden reddettim” diyerek anlatıyor: “Orada olmamam gerektiği hissine kapıldım.”
En sonunda yolu Berlin’e düşmüş. Tesadüf odur ki, Almanya başkenti 2004’ten beri dünyanın ilk satranç boksu kulübüne ev sahipliği yapıyor. Fransız sporcu da haliyle kulübü ziyaret edip ilk rakibini satrançta yenmiş. Thomas gülerek “Rakibim yenildiğine biraz şaşırmıştı, sonradan öğrendim ki kendi grubunun en iyisiymiş” diyor. Cazeneuve, kim olduğunu bilmeden Iepe Rubingh’i yenmiş. Hollandalı sporcu bunun üzerine Cazeneuve’ü himayesi altına alıp kendisini başkalarıyla tanıştırmış. Nisan 2016’da Fransız satranç boksörü ilk resmi müsabakasına çıkıp maçı satrançta kazanmış (Cazeneuve’ün şu anki sekiz galibiyetinden yedisi satrançta alınmış durumda).
Bu galibiyetin hemen ardından Thomas, 2017’de Hindistan’daki dünya şampiyonasına kendi deyimiyle “paldır küldür tek başına” katılmış. Yolculuğunu finanse edebilmek için para toplaması gerekmiş ve yardımcı olanlar arasında Enki Bilal de varmış. Maceracı Cazeneuve, Bilal’in yardımını hatırlarken “Beni arayıp bir Fransız’ın bu sporu yapıyor olduğundan ne kadar memnun olduğunu söyledi” diye de ekliyor.
Hedef 2028 Olimpiyatları
Final maçından bir önceki gün gıda zehirlenmesi geçirmesine rağmen Cazeneuve, satranç boksu tarihinin kendi sıkletinde (66 kilo altı) ilk dünya şampiyonluğunu kazanmış. “Fransa’ya dönüş olağanüstüydü” diye anlatıyor Cazeneuve. Başarısı, başkalarına da ilham kaynağı olmuş. Thomas’nın kuzeni ve Fransa Satranç Boksu Federasyonu’nun kurucusu Guillaume Salançon, “Şampiyonluk basına yansıyıp insanların haberi olunca, ben ve 15 arkadaşım bir grup kurmaya karar verdik” diyor.
Thomas Cazeneuve ise artık tek başına olmadığından memnun. Ancak satranç boksunun gelişiminin daha uzun süre devam edeceğinin de farkında. Fransa’daki satranç boksu kulübü sayısı bir düzine civarında. Salançon, “Thomas şampiyonluğu tekrar kazanırsa, işin sporculuk yönünü biraz gevşetip bize satranç boksunu yaygınlaştırma mücadelemizde yardımcı olabilir” diye umut ediyor:“Halihazırda Koh-Lanta [Fransız Survivor] ve Ninja Warrior gibi programlara davet edildi bile.”
Fransız federasyon başkanının hayali, önümüzdeki yıl dünya şampiyonasının Fransa’da düzenlenmesi. Daha da büyük düşündüğünde isteği, satranç boksunun 2028 Olimpiyat Oyunları’nda resmi bir spor olması. Thomas Cazeneuve hesaplama yapmaya başlamış bile: “2028 iyi, katılmak için fazla yaşlı olmam. Bir altın madalya kazanabilirsem…” cümlesinin ardından ekliyor: “Doğrusu sırf oimpiyatlara katılmış olmak bile inanılmaz olurdu.”
*[Ç.N: Türkiye Satranç Boksu Federasyonu Ocak 2019’da kuruldu].
