Film yönetmeni Tunç Başaran (81), tedavi gördüğü İstanbul-Göztepe’deki Medeniyet Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde hayatını kaybetti.
Başaran’ın kanser tedavisi gördüğü ve solunum yetmezliği nedeniyle hayatını kaybettiği bildirildi. Tunç Başaran, kamuoyunda Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) ve Piano Piano Bacaksız (1991) filmleri ile tanınıyordu.
Sinemacı olmak için 17 yaşında evden kaçtı
Tunç Başaran, 1 Ekim 1938’de İstanbul’da dünyaya geldi. Çocukluğu ve gençliği İstanbul’un Fatih semtinde geçti. Yaşamını değiştiren yerin, eskiden “Direklerarası” adı verilen Şehzadebaşı olduğunu söylerdi, çünkü orada yedi-sekiz sinema salonu vardı.
Dostu, spor yazarı İslam Çupi ile Fatih Kaymakamlığı karşısındaki Hava Şehitleri Parkı’nın parmaklıklarına oturup, seyrettikleri filmleri tartışırlardı. Ona “John Ford” lâkabını takan da Çupi’ydi. 17 yaşındayken evden kaçtı. Amacı gizlice bir şilebe binip ABD’ye gitmekti. Sinemacı olacak ve Charlton Heston’ı görecekti. Ancak amacına ulaşamadan yakalandı.
Edebiyat fakültesinde okurken film yönetmeni Memduh Ün’le tanıştı. Yazdığı bir senaryoyu okuyan Ün, ona asistanlık teklif etti. Dört sene Ün’ün yanında çalıştı. Bu süreçte dönemin diğer film yönetmenleri Lütfi Akad, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz ve Ertem Göreç ile de çalışma fırsatı buldu.
İlk filmi “Hayat Kavgası”nı 1964’te çekti; senaryo Orhan Kemal’in “Borusunu Öttüren” adlı oyunundan yine Orhan Kemal tarafından yazılmıştı. Sonra “Kara Memet”i ve yine Orhan Kemal’in “Bekçi Murtaza”sını çekti. 1966’da askere gitti. Sinemadan kopmadı, çok trajik bulduğu Adnan Menderes’in hayatını film yapmak istedi, araştırmalara başladı. Askerlik görevinin ardından yine setlere döndü. Bir yıl kadar hiçbir iş yapmadı. Menderes’le ilgili araştırmalarına devam etti. Reklam sektörüne geçti ve reklam filmleri çekmeye başladı.
“Uçurtmayı Vurmasınlar” ile Oscar aday adayı oldu
15 yıl aradan sonra yeniden sinema yapma zamanı geldiğine inandı. Kazandığı bütün parayı senaryosunu da kendi yazdığı Biri ve Diğerleri (1987) adlı filme yatırdı. Film kendisine 1987 Antalya Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’nü, ardından 1988’de İstanbul Film Festivali’nde (o günlerdeki adıyla İstanbul Sinema Günleri) En İyi Türk Filmi Ödülü’nü getirdi.
Sonra Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) filmini yaptı. Çekimleri, Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi’nde gerçekleşen filmde beş yaşındaki bir çocuğun gözünden 12 Eylül dönemi ve kadınlar hapishanesinin hikayesi anlatılıyordu. Senaryosunu Feride Çiçekoğlu’nun yazdığı filmin oyuncu kadrosunda Ozan Bilen, Nur Sürer ve Füsun Demirel yer alıyordu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
8. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde kazandığı “Yılın En İyi Türk Filmi” ödülü başta olmak üzere, yurtiçi ve yurtdışında en iyi film, en iyi yönetmen dallarında birçok ödül alan Uçurtmayı Vurmasınlar, 62. Amerikan Film Akademisi Ödülleri’nde (Oscar) Türkiye’nin yabancı dilde en iyi film dalında aday adayı olarak gösterildi. Arkasından Piano Piano Bacaksız (1991) filmi geldi. Bu film de Uçurtmayı Vurmasınlar’ın başarısını yakaladı. Uzun İnce Bir Yol (1993), Sen de Gitme (1996), Kaçıklık Diploması (1998) ve Abuzer Kadayıf (2000) Tunç Başaran’ın geride bıraktığı filmlerinden yalnızca birkaçı.
