Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump’ın siyah vatandaş George Floyd’un Minneapolis kentinde bir polis memuru tarafından öldürülmesinden sonra, ülke çapında başlayan protestolar için kullandığı “Yağma başladığında silahlar ateşlenir” ifadelerinin, Facebook yönetimi tarafından siteden kaldırılmaması geniş kesimlerin tepkisini topladı. Trump’ın bu söylemine karşı sessiz kaldığı için sivil toplum kuruluşları tarafından Facebook’a karşı başlatılan ve birçok büyük şirketin katıldığı reklam vermeme kampanyası ise gittikçe küresel bir hal alıyor.
Dünyanın en büyük sosyal medya platformlarından olan Facebook, Cambridge Analytica ve kişisel veri skandallarından sonra tarihinin en zorlu dönemlerinden birisini daha yaşıyor. Haziran ayında, #StopHateforProfit (Kâr için nefreti durdur) adıyla başlayan ve Trump’ın nefret söylemine sessiz kaldığı için Facebook’a reklam vermeme kampanyasına katılan şirketlerin sayısı 160’ı geçti. Free Press and Common Sense, Color of Change ve Anti-Defamation League gibi çeşitli sivil toplum kuruluşlarının başlattığı kampanya doğrultusunda Coca-Cola, Starbucks, Unilever ve Verizon gibi çok sayıda büyük şirket, Facebook’a verdikleri reklamları kaldırdıklarını duyurdu.
Kayıp büyük ama kampanyanın finansal etkisi tartışılıyor
Reuters’ın haberine göre; Facebook, reklam gelirlerinden yıllık yaklaşık 70 milyar dolar kazanıyor. Bu paranın dörtte biri büyük şirketler tarafından sağlanırken, büyük çoğunluğu ise küçük işletmelerden elde ediliyor. Uzmanlar, kampanyanın Facebook reklam gelirlerine büyük bir darbe vuracağını ancak yıllık gelir anlamında çok büyük bir finansal etkisinin olmayabileceğini belirtiyor. Örneğin, kampanyaya destek veren ve 2020 yılının sonuna kadar Facebook’a reklam vermeyeceğini açıklayan büyük şirketlerden Unilever, reklamlar için Facebook’a yıllık 250 milyon dolar ödüyor. Unilever’in 2020 sonuna kadar Facebook’tan reklamlarını çekmesiyle, Facebook’un tahmini zararının Unilever’den alınan yıllık reklam ücretin yalnızca yüzde 10’u (25 milyon dolar) olacağı tahmin ediliyor.
Yine de, şu ana kadar kampanyaya verilen destek, Facebook hisselerini ve şirketin piyasa değerini ciddi bir biçimde etkilemiş durumda. Cuma günü ortaya çıkan rakamlara göre Facebook’un hisselerinde yüzde 8,3’lük bir düşüş olduğu belirtilirken, şirketin piyasa değeri de yaklaşık 56 milyar dolar eridi. Facebook’un CEO’su Mark Zuckerberg’in net servet değeri ise 82.3 milyar dolara düşerken, Zuckerberg, bu düşüşle birlikte dünyanın en zengin üçüncü kişisi unvanını Louis Vuitton’un patronu Bernard Arnault’ya kaptırdı.
Hedef, boykotun daha da küreselleşmesi
Kampanyayı başlatan sivil toplum kuruluşları, kampanyayı desteklemeleri için ABD dışındaki büyük şirketlere ulaşmaya çalışıyor. Kampanyada aktif rol oynayan Common Sense’in başkanı Jim Steyer, Reuters’a verdiği röportajda, kampanyanın bir sonraki adımının Facebook’a karşı başlatılacak küresel baskı olduğunu belirtti. Steyer, başta Avrupa olmak üzere, dünya genelindeki şirketlerin Facebook’a karşı daha sert bir tutum göstermeleri gerektiğini söyledi. Ayrıca, Unilever ve Honda gibi şirketlerin, siteden yalnızca ABD bazlı reklamlarını çektiklerini ve kampanyayı destekleyenler olarak bu şirketlerin, tüm dünyadaki reklamlarını Facebook’tan çekmelerini umut ettiklerini belirtti.
Facebook’tan açıklama
Facebook yönetimi, pazar günü (28 Haziran) yaptığı açıklamada, nefret söylemleriyle savaşmak için sivil toplum kuruluşlarıyla ve uzmanlarla birlikte çalıştıklarını açıkladı. Facebook’tan yapılan açıklamada, şirket tarafından kullanılan yapay zekâ teknolojilerinin, nefret söylemlerini kullanıcılar tarafından bildirilmeden önce yüzde 90 oranında bulabildiği, ancak katedilmesi gereken daha çok yol olduğu belirtildi.
Facebook’a karşı başlatılan boykottan etkilenen yalnızca Facebook olmadı. Starbucks gibi bazı şirketler, reklamlarını Twitter dahil olmak üzere birçok dijital reklam platformundan çektiklerini duyurdu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
