Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kanada ve İngiltere, Ryanair’e ait yolcu uçağını başkent Minsk’e zorla indirttiği ve uçakta bulunan muhalif gazeteci Roman Protaseviç’i gözaltına aldığı için Belarus’a yaptırım uygulama kararı aldı. Avrupa Birliği (AB) de insan hakları ihlalleri nedeniyle Belaruslu birçok kişi ve kuruma kısıtlayıcı tedbir uygulamayı kararlaştırdı.
Batılı ülkeler dün (21 Haziran), 23 Mayıs günü Yunanistan’dan Litvanya’ya giden Ryanair’e ait yolcu uçağının Belarus hava sahasında savaş uçakları ile çevrilerek başkent Minsk’e zorla indirilmesi ve uçakta bulunan muhalif gazeteci Roman Protaseviç ve kız arkadaşı Sofia Sapega’nın gözaltına alınması sonrası Belarus yönetimine yaptırım uygulama kararı aldıklarını açıkladı.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kanada ve İngiltere’nin ortak açıklamasında, Belarus’ta Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko yönetiminin insan hakları ve temel özgürlükler konusundaki ihlalleri ile uluslararası hukuka aykırı tutumundan derin endişe duyulduğu vurgulandı.
Açıklamada, “Bugün, iki Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke arasında seyahat etmekte olan Ryanair uçağının, 23 Mayıs’ta zorunlu iniş yaptırılması ve uçaktaki gazeteci Roman Protaseviç ile arkadaşı Sofiya Sapega’nın siyasi nedenlerle gözaltına alınması ve insan haklarına yönelik süren saldırıya yanıt olarak koordineli yaptırım kararı aldık” denildi.
Açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi:
“Rejimin kendi halkına yönelik baskıcı uygulamalarına son vermesi çağrısında birleştik. Rejimin insan hakları yükümlülüklerinden, demokratik ilkelere bağlılığından ve uluslararası toplumla ilişkilerinden uzaklaşmayı seçmesinden dolayı hayal kırıklığına uğradık. Lukaşenko rejimine 23 Mayıs olaylarına ilişkin uluslararası soruşturmalarda tam işbirliği yapma, tüm siyasi mahkûmları derhal serbest bırakma, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Moskova Mekanizması kapsamındaki bağımsız uzman misyonunun tüm tavsiyelerini uygulama ve demokratik muhalefet ile sivil toplum temsilcileri arasında AGİT’in aracılık ettiği kapsamlı ve gerçek bir siyasi diyaloğa girme çağrımız konusunda da birleştik.”
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da Belarus’taki insan hakları ihlalleri ile ilgili olabilecek 46 kişiye vize kısıtlaması getirildiği duyuruldu.
Belarus Cumhurbaşkanlığı, Devlet Güvenlik Komitesi, İçişleri Bakanlığı, Soruşturma Komitesi, Enformasyon Bakanlığı, Spor ve Turizm Bakanlığı, Devlet Sınır Komitesi, Sağlık Bakanlığı, Belarus Anayasa Mahkemesi, başsavcılıklar ve Minsk’teki bölge mahkemelerinde görev alanlara vize kısıtlaması getirildiğinin belirtildiği açıklamada, “Buna ek olarak, ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi, 13405 sayılı Başkanlık Kararnamesi kapsamında 16 kişi ve beş kuruluşu daha yaptırım listesine aldı” bilgisi paylaşıldı.
Açıklamada, bu kişilerin 9 Ağustos 2020’de cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Belarus halkına zarar verdikleri, Lukaşenko’nun ülke içi ve dışındaki baskıcı protestolarını destekledikleri, bağımsız medyanın engellenmesinde önemli bir rol oynadıkları, barışçıl protestocuların, gazetecilerin ve siyasi şahsiyetlerin siyasi güdümlü tutuklamalarına öncülük ettiği belirtildi ve “Hileli 9 Ağustos 2020 seçiminden bu yana, ABD Dışişleri Bakanlığı PP 8015 no’lu Başkanlık Kararnamesi kapsamında 155 Belarus ve Rus vatandaşını yaptırım listesine aldı” denildi.
AB’den Belarus’a “uçak kaçırma” yaptırımı
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Avrupa Birliği (AB), insan hakları ihlalleri ve Ryanair’e ait yolcu uçağının zorla indirilmesi nedeniyle Belaruslu yedi kişi ve bir kuruluşa kısıtlayıcı tedbir uygulama kararı aldı. Bu yaptırımlar ile AB’nin Belarus’ta kısıtlayıcı tedbir uyguladığı kişi sayısı 166’ya, kuruluş sayısı da 15’e yükseldi.
AB Konseyi’nden yapılan açıklamaya göre, 78 kişi ve sekiz kuruluşa “insan hakları ihlalleri ve sivil topluma, muhalefete ve gazetecilere şiddet yoluyla baskı kurulduğu” gerekçesi ile yaptırımlar uygulanacak.
AB’nin Belarus’a yönelik aldığı dördüncü yaptırım paketinde Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’ya yakın olduğu bilinen çok sayıda hâkim, savcı, bürokrat, üst düzey güvenlik görevlisi ve milletvekili bulunuyor. Yaptırım listesinde ayrıca Lukaşenko’nun oğlu Dimitry Lukaşenko da yer alıyor.
Listeye alınan kuruluşlar arasında ise dünyanın en büyük kamyon üreticilerinden devlete ait OJSC Belaz, otomobil üreticisi OJSC Minsk ile Belarus’tan petrol ürünleri ihraç yetkisine sahip tek özel şirket olan NNK var.
Lukaşenko rejimi üzerindeki baskıyı yoğunlaştırmak amacıyla Belarus ekonomisini de hedef alacaklarını belirten Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, “Artık sadece bireylere değil, ekonominin rejim için önemli olan alanlarına da yaptırım uygulayacağız” dedi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de gazetecilere verdiği demeçte, “Yaptırımlar Belarus hükümetine baskı yapmanın bir yolu ve bunlar Belarus ekonomisine büyük zarar verecek” diye konuştu.
Avusturya Dışişleri Bakanı Aleksander Schallanberg, yaptırımlarla Belarus halkını değil yetkili konumunda olanları hedef aldıklarını belirtti: “Belarus’ta zaten acı çeken insanları değil, devlete bağlı ekonomik sektörü ve sorumluları vurmak istiyoruz.”
Ne olmuştu?
Yunanistan’ın başkenti Atina’dan 23 Mayıs günü havalanan ve Litvanya’nın başkenti Vilnius’a giden İrlanda merkezli Ryanair’e ait yolcu uçağı, Belarus üzerinden geçerken “bomba ihbarı nedeniyle” başkent Minsk’e inişe zorlanmıştı.
Belarus Hava Kuvvetleri’ne ait MiG-29 tipi savaş uçaklarının eşlik ettiği yolcu uçağının Minsk Havaalanı’na inmesinin ardından uçakta bulunan yolcular özel kuvvetler tarafından güvenlik taramasından geçirilmiş ve yapılan iki buçuk saatlik arama sonrasında uçakta patlayıcıya rastlanmadığı açıklanmıştı.
Uçaktaki yolcular arasında bulunan 27 yaşındaki Belaruslu muhalif gazeteci ve Nexta adlı muhalif haber kanalının eski editörü Roman Protaseviç ve kız arkadaşı gözaltına alınmıştı.
Derleyen: Senem Görür
Kaynak: Guardian
Senem Görür’ün Belarus’un Yunanistan’ın başkenti Atina’dan havalanan ve Litvanya’ya ulaşmak üzere olan bir yolcu uçağını kaçırmasının ve muhalif gazeteci Roman Protaseviç’i gözaltına almasının detaylarını anlattığı podcast bölümümüzü aşağıdaki linkten dinleyebilirsiniz:
