Belarus’un, Avrupa Birliği’nin (AB) ülkeye uyguladığı yaptırımlara misilleme olarak binlerce göçmeni Polonya, Letonya ve Litvanya sınırına göndermesinin ardından Türkiye’nin olaydaki rolü tartışılmaya başladı. Türk Hava Yolları’nın (THY) Türkiye’den Belarus’a göçmen taşıdığı gerekçesiyle AB ülkelerinde yasaklanabileceği tartışılıyor. Peki Türkiye’nin bu olaydaki rolü ne?
Belarus’un, Avrupa Birliği (AB) yaptırımlarına misilleme için binlerce göçmeni Polonya, Letonya ve Litvanya sınırına göndermesinin ardından Türkiye’nin olaydaki rolü tartışılmaya başladı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 8 Kasım Pazartesi günkü açıklamasında “üçüncü taraf ülkelere” ait bazı havayolu şirketlerinin Belarus’a göçmen taşıdığı iddiaları nedeniyle AB ülkelerinde yasaklanabileceğini söyledi. Von der Leyen’in açıklamasının ardından göçmenlerin kullandığı hava yollarından birinin de Türk Hava Yolları (THY) olduğu iddia edildi.
Deutsche Welle’nin Die Welt gazetesine dayandırdığı haberinde, AB Komisyonu’nun gizli belgesine dair ayrıntılar da paylaşıldı. Haberde sınırdaki insan kaçakçılığının işleyişi ile ilgili ayrıntılara yer verildi ve THY ile Belarus arasındaki işbirliğine dikkat çekildi. Belgede, “Belarus havayolları şirketi Belavia’nın Türk Hava Yolları ile işbirliği içinde haftada 4 ila 7 uçuş düzenleyerek her uçuşta 180’er göçmeni İstanbul’dan Minsk’e taşıdığı” ifadesi yer aldı.
Polonya, Ankara’yı Belarus’a yardım etmekle suçladı
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki açıklamasında göçmen krizinden bahsederek Türkiye’yi Belarus ve Rusya’yla birlikte hareket etmekle suçladı. Morawiecki, “Türkiye’nin Belarus ve Rusya’yla tamamen senkronize hareket ettiğini görüyoruz. Bizi rahatsız ediyor, bundan hoşlanmıyoruz” dedi. Morawiecki ayrıca, ağustos ayında çıkan orman yangınlarında Polonya’nın Türkiye’ye yardım gönderdiğini belirterek Türkiye’yi göçmen krizindeki tutumundan dolayı kınadı. Morawiecki, “Bir iki ay önce Türkiye bizimle yakın bir şekilde çalışmak istiyor görünüyordu. Yangınları söndürme ve Türk turizm sektörünü canlandırma konusundaki yardımlarımızın tek taraflı olduğunu gördük.” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu: “Türkiye hakkındaki iddialar doğru değil, Polonya’dan teknik ekipler Türkiye’ye gelebilir”
Öte yandan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 10 Kasım Çarşamba günü Polonyalı mevkidaşı Zbigniew Rau ile telefon görüşmesinde, Türkiye’nin sınırdaki göçmen krizinde bir payı olmadığını dolayısıyla, Türkiye ve THY’ye yönelik iddiaların asılsız olduğunu söyledi. Çavuşoğlu mevkidaşına, Türkiye ve THY hakkındaki iddialara ilişkin kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi gereğini söyleyerek Polonyalı teknik ekipleri Türkiye’ye davet etti.
Dışişleri Bakanlığı: “Türkiye, Polonya, Litvanya ve Letonya’nın karşı karşıya bırakıldıkları durumu en iyi anlayan ülkelerden biri”
Dışişleri Bakanlığı 11 Kasım Perşembe günkü açıklamasında, “Türkiye’nin, tarafı olmadığı bir konuda sorunun parçasıymış gibi gösterilmeye çalışılmasını reddediyoruz. Ayrıca, bu konuda şeffaf şekilde bilgi paylaşılmasına rağmen, Türk Hava Yolları gibi küresel çapta saygınlığa sahip bir şirketimizin hedef alınmasını kasıtlı buluyoruz” dedi. Bakanlık ayrıca, Türkiye’nin son on yılda dünyada en çok sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke olduğunun altını çizerek, Polonya, Litvanya ve Letonya’nın karşı karşıya bırakıldıkları durumu anladığını belirtti. Ayrıca açıklamada Türkiye’nin müteffiklerine tam destek verdiği söylendi.
Türk Hava Yolları da iddiaları reddetti
Von der Leyen açıklamasının üzerine hakkında çıkan iddialara yanıt veren THY, uçuşların tüm güvenlik önlemlerine uygun şekilde gerçekleştiğini ve uluslararası kurallara uyduklarını belirtti. Şirket, medyada yer alan suçlamaların temelsiz olduğunu belirtti.
Belarus havayolu şirketi Belavia da iddiaları reddetti, şirkete yaptırım uygulanması gündemde
Belarus’un devlet havayolu şirketi Belavia, yasadışı yollarla göçmen taşıdığı iddialarını şiddetle reddetti. Şirket, Guardian’a verdiği demeçte, yalnızca seyahat için gerekli belgelere sahip yolcuların Belavia tarafından kabul edildiği belirtti. Şirket ayrıca, Belavia’nın, göçmenlerin büyük bir kısmının geldiği ülkelerde faaliyet göstermediğini söyledi.
AB yetkililerinin ifadelerine göre, birlik Belarus Dışişleri Bakanı ve Belavia’nın da dahil olduğu yaklaşık 30 kişi ve kuruluşa yönelik yaptırım kararını önümüzdeki hafta verecek.
Von der Leyen, havayollarına yaptırım konusunu Biden’la görüştü
Diğer yandan Ursula von der Leyen, 10 Kasım Çarşamba günü Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden’la yaptığı görüşmede, Belarus’a göçmen taşıdığı iddia edilen havayolu şirketlerine yaptırım uygulamayı konuştuklarını söyledi.
Von der Leyen daha önceki açıklamasında, AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Avrupa Komisyonu Üyesi Margaritis Schinas’ın Ermenistan, Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ülkelere diplomatik seyahatler düzenleyerek Belarus’un başkenti Minsk’e getirilen göçmenlere yardım etmemeleri için baskı yapacaklarını söylemişti.
Ne olmuştu?
Belarus geçtiğimiz aylarda, binlerce göçmeni küçük gruplar halinde Polonya, Letonya ve Litvanya sınırına göndermiş, çok sayıda düzensiz göçmenin Belarus üzerinden Avrupa Birliği’ne (AB) geçmek istemesi özellikle Belarus ile Polonya sınırında tansiyonu yükseltmişti. AB, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’yu birliğin uyguladığı yaptırımlara misilleme olarak göçmen akışını kolaylaştırmakla suçlamıştı. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler (BM), Belarus’u sınıra gönderdiği göçmenleri siyasi bir tehdit unsuru olarak kullanmakla suçlayarak, göçmenlerin hayatını tehlikeye atmaya son vermesi çağrısında bulunmuştu.
Diğer yandan, Belarus-Polonya sınırındaki gerginlik Türkiye’nin krizdeki rolünün tartışılmasına yol açmıştı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in, Belarus’a göçmen taşıyan üçüncü taraf havayolu şirketlerine yaptırım uygulanacağına dair bir açıklama yapmış, açıklamanın ardından Türk Hava Yolları (THY) ve Birleşik Arap Emirlikleri merkezli FlyDubai’nin söz konusu şirketlerden biri olduğu iddia edilmişti. Minsk Ulusal Havalimanı’ndan alınan veriler, THY’nin sınır krizine rağmen günde iki kez İstanbul’dan Minsk’e göçmen taşıyor olabileceğini göstermişti.
Derleyen: Ayşen Yaman
