Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesini ekonomik bir çöküşe götürebilecek büyük ölçekli ve büyük riskli bir savaşı yönetirken oldukça yalnız bir imaj çiziyor. BBC News, Putin’in yakın çevresindeki kurmaylarını anlatan bir haber yayımlarken, Medyascope da bunu sizler için Türkçe’ye çevirdi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, en yakın danışmanlarından uzakta ve tek başına oturduğu 21 Şubat’taki Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısı dışında nadiren bu kadar yalnız gözüküyordu.
Ülkenin başkomutanı olarak saldırıların nihai sorumluluğu Putin’in omuzlarına yüklü. Yine de Putin her zaman kendisine derinden sadık, kariyerlerine Rusya’nın güvenlik kurumlarında başlamış kişilerden oluşan yakın bir çevreye güvenmişti.
Şimdi ise temel soru şu: İktidarının kader anında Putin’in gözü ve kulağı kimler?
- Savunma Bakanı Sergey Şoygu
Eğer birileri gerçekten Putin’in gözü ve kulağı vazifesini görüyorsa, bu, en başta onun “Ukrayna’yı silahsızlandırma” ve Batı’nın “askeri tehdidine” karşı Rusya’yı koruma ifadelerini tekrarlayan Sergey Şoygu’dur.
Putin ile birlikte Sibirya’ya av ve balık tutma gezilerine giden Şoygu, geçmişte iktidarın varisi olarak değerlendiriliyordu.
Ancak Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Gerasimov ile masanın sonuna oturduğu bu garip fotoğrafa bakınca akıllara Putin’in Şoygu’yu ne kadar duyabileceği sorusu geliyor.
Silahlı çatışma uzmanı Vera Mironova, Şoygu hakkında şunları söyledi:
“Şoygu’nun şu an Kiev’e yürümesi gerekiyordu, o ülkenin savunma bakanı ve kendisinden kazanması bekleniyordu.”
Şoygu, 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakının mimarı olarak görünüyordu. Kendisi aynı zamanda 2020’de Sibirya’da Rus muhalif lider Aleksey Navalni’nin zehirlenmesinden sorumlu tutulan Rus askeri istihbarat servisi GRU’nun da başındaydı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Rus güvenlik uzmanı Andrey Soldatov’a göre de Putin’in sözüne en çok önem verdiği kişi hâla Savunma Bakanı Sergey Şoygu:
“Şoygu sadece ordunun değil aynı zamanda ideolojinin de başında. Rusya’da ideoloji genellikle tarih ile ilgilidir ve bu anlatının başını o çekiyor.”
- Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov
Kremlin’in karar alım süreçlerinde pek etkili olmadığı düşünülen Sergey Lavrov, 18 yıldır dışişleri bakanlığı görevini yürütüyor ve Rusya’nın argümanlarını dünyaya açıklıyor.
71 yaşındaki Lavrov, Putin’in ağırlıkla geçmişten kalma figürlere bel bağladığının kanıtlarından sadece bir tanesi.
Lavrov kurnazlığıyla da tanınan bir siyasetçi. Geçtiğimiz ay Rusya coğrafya bilgisi üzerinden İngiliz Dışişleri Bakanı Lizz Truss’ı, önceki yıl da Avrupa Birliği’nin (AB) Dış Politika Temsilcisi Josep Borrell’ı küçük düşürmeye çalışmıştı.
Ancak Lavrov, Ukrayna ile ilgili her karar alımında kenara itilmiş görünüyor. Örneğin Lavrov, Ukrayna konusunda diplomasiyi ön plana çıkarıyordu fakat Putin tarafından kale alınmadı.
Lavrov geçtiğimiz günlerde Rus uçakları pek çok Avrupa ülkesinin hava sahasından men edildiği için Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi’nin Cenevre’deki toplantısına video bağlantısı ile katıldı. Lavrov’un konuşması 140 kadar diplomatın salonu terk etmesi ile protesto edildi.
- Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov
Ukrayna’ya saldırmak ve bu “askeri operasyonu” tamamlamak Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’un görevi. Ancak bu görevi şu ana kadar yerine getirebilmiş değil.
Gerasimov, 1999’daki Çeçenistan Savaşı’nda bir orduyu komuta ettiğinden beri Putin’in askeri harekatlarında önemli rol oynadı. Geçtiğimiz ay Belarus’taki ortak askeri tatbikatı gözlemleyen Gerasimov, Ukrayna’ya saldırıların planlanmasında da önde gelen figürlerden biriydi.
Rusya uzmanı Mark Galeotti tarafından “yüzü gülmeyen, haşin ve kaba bir adam” şeklinde nitelendirilen General Gerasimov, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ile sonuçlanan askeri harekatının da kilit isimlerindendi.
Bazı haberler Rus birliklerindeki düşük moral sebebiyle generalin kenara çekildiği izlenimi verse de bunu net bir şekilde bilmek mümkün değil.
Rus güvenlik uzmanı Andrey Soldatov da “Putin’in her bir taburu kontrol etmesine imkân yok. Üniformaları savunma bakanının hoşuna gidiyor olabilir ancak kendisinin askeri eğitimi yok ve profesyonellere muhtaç” dedi.
- Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev
Londra Üniversitesi Akademisi’nde Rusya uzmanı Doç. Ben Noble, Patruşev’i şu ifadelerle tanımlıyor:
“O, Batı’nın yıllardır Rusya’yı yok etmeye çalıştığını düşünenler arasında en şahin isim.”
Patruşev, Rusya’nın en büyük ikinci şehri St. Petersburg’un Leningrad ismiyle anıldığı 1970’li yıllardan beri Putin’e hizmet eden en sadık isimlerden biri.
Putin’e onun kadar sadık diğer isimler ise Rusya’nın Federal Güvenlik Servisi (FSB) şefi Aleksandr Bortnikov ve dış istihbarat kurumunun başındaki Sergey Narişkin. Putin’in tüm yakın çevresi “siloviki” yani “sözünü geçirenler” olarak biliniyor ancak bu üç kişi ona en yakın isimler.
Putin’in üzerinde Patruşev kadar çok az kişi etkili. Patruşev sadece eski Sovyet dönemi KGB’sinde Putin’le beraber çalışmadı, 1999-2008 yılları arasında Rusya Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) de başına geçti.
Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısında Patruşev, ABD’nin sarsılmaz hedefinin Rusya’nın parçalanması olduğunu söylemişti. Bu toplantı birçok uzman tarafından “tiyatro” olarak nitelendirilmişti.
Nikolay Patruşev, Putin’in sınavını geçenlerdendi.
Ben Hoppe, Patruşev’in toplantıdaki pozisyonu hakkında şunları söyledi:
“En fazla savaş çığırtkanlığı yapan kişi oydu, Putin’in daha ekstrem bir pozisyona yanaşmasının ardında bir mantık var.”
- Federal Güvenlik Servisi Direktörü Aleksandr Bortnikov
Kremlin gözlemcileri Putin’in istihbarat servislerinden edindiği bilgiye diğer tüm kaynaklardan daha fazla itibar ettiğini belirtiyor. Bu sebeple Aleksandr Bortnikov da Putin’in yakınlarında yer alanlardan biri.
Leningrad KGB’de görev yapmış kıdemlilerden biri Bortnikov, Patruşev FSB’den ayrıldıktan sonra kurumun başına geldi.
Patruşev ve Bortnikov’un Putin’e yakın olduğu biliniyor ancak Ben Noble’ın da söylediği gibi: “Kararları kimin verdiğine dair kendimizden emin bir şekilde yorum yapamayız.”
Andrey Soldatov, Bortnikov’un önem teşkil ettiğini ancak Putin’in gücüne meydan okumak için veya diğerlerinin verdiği tavsiyeleri vermek için orada bulunmadığını belirtiyor.
- Dış İstihbarat Servisi Direktörü Sergey Narişkin
Eski Leningrad üçlüsünü tamamlayan son isim, Dış İstihbarat Servisi’nin (SVR) başı Sergey Narişkin kariyerinin neredeyse tamamında Putin ile birlikteydi.
O halde Narişkin’in saldırıdan önceki güvenlik konseyi toplantısında azarlanmasından neler çıkarabiliriz?
Ukrayna’daki durumu değerlendirilmesi istenince Narişkin, Putin’den “Tartıştığımız şey bu değil” sözlerini işitmesiyle sonuçlanacak şekilde telaşlandı ve sözlerini karıştırdı.
Ben Noble Putin’in toplantıdaki davranışları hakkında şunları söyledi:
“Şok ediciydi. Putin, insanların ‘Burada neler oluyor böyle?’ demesi için inanılmaz derecede soğukkanlı ve sakindi.”
Andrey Soldatov ise Putin’in toplantı esnasında sadece anın tadını çıkardığını düşünüyor:
“Putin yakın çevresiyle oyunlar oynamayı çok seviyor.”
- Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matviyenko
Valentina Matviyenko, Rusya’da senato işlevi gören Federasyon Konseyi’nin başkanlığını yürütüyor. Matviyenko, aynı zamanda Putin’in yakın çevresinde bulunan ender kadın isimlerden.
Matviyenko, Federasyon Konseyi’nde Rus askerlerinin ülke sınırları dışında konuşlanmasına izin vererek Ukrayna’ya saldırısının önünü açan oylamaya başkanlık etmişti.
Aynı zamanda Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhakı konusunda Putin’e destek çıkan isimlerden biriydi.
Karar alma mekanizmalarında en büyük rolleri kimlerin oynadığı bilinmese de Matviyenko’nun bu figürler arasında yer almadığı tahmin ediliyor.
- Rusya Ulusal Muhafızları Komutanı Viktor Zolotov
Viktor Zolotov, Putin’in eski koruması. Şu anda ise Rusya’nın ulusal muhafızları Rosgvardiya’nın başında bulunuyor. Altı yıl önce Putin’in emriyle kurulan Rosgvardiya, Roma İmparatorluğu’ndaki Prateorian muhafızlarını andıran bir çeşit kişisel ordu.
Putin’in şahsi korumasını başına getirerek sadakatinden emin olmak istediği ulusal muhafızların şu an 400 bin kadar personeli olduğu belirtiliyor.
Peki Putin başka kimleri dinliyor?
Başbakan Mihail Mişustin’in Rus ekonomisini kurtarma gibi bir görevi var. Ancak kendisinin savaşta pek de söz hakkı yok.
Siyasi analist Yevgeni Minçenko’ya göre Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin ve Rusya’nın devlete ait büyük petrol şirketi Rosneft’in İgor Seçin de Putin’e oldukça yakın.
Putin’in çocukluk arkadaşları milyarder Boris ve Arkadi Rotenberg kardeşler de Rus liderinin yakın çevresinde saymak mümkün. 2020’de Forbes dergisi Rotenberg kardeşleri Rusya’nın en zengin ailesi şeklinde nitelemişti.
*Kurmaylara ait görsellerin tamamı BBC News’a aittir.
Kaynak: BBC
Derleyen: Alp Selim
