Arjantinli sosyalist devrimci Ernesto Che Guevara’yı öldüren silahın tetiğini çeken Bolivyalı asker Mario Terán, 80 yaşında hayatını kaybetti. Kendisine Guevara’yı infaz etme görevi verilen Terán, o günü, “Hayatımın en kötü günüydü” diyerek anlatmıştı.
Che Guevara, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ajanları ve Bolivya ordusu askerleri tarafından, 8 Ekim 1967’de yakalanmış ve ertesi gün La Higuera köyünün ilkokulunda Bolivyalı asker Mario Terán tarafından öldürülmüştü.
Kendisine infaz görevi verilen Terán, o günü şöyle anlatmıştı:
“Hayatımın en kötü anıydı. Che’yi gördüm. Gözleri parlıyordu. Üzerime geldiğini hissettim ve bakışlarını bana sabitlediğinde başım döndü. Bana ‘Sakin ol ve iyi nişan al. Birini öldüreceksin’ dedi. Sonra kapıya doğru bir adım geri gittim, gözlerimi kapattım ve ateş ettim.”
Terán’ın uzun süren bir hastalığın ardından, 80 yaşında hayatını kaybettiği bildirildi.
Guevara’yı yakalayan grubun lideri emekli general Gary Prado Mario, Terán ile ilgili açıklamasında, “Terán ordunun çavuşu olarak görevini yerine getirdi” demişti.
Che’nin infaz edilmeden önceki son sözleri sözleri ise şunlardı:
“Buraya beni öldürmeye geldiğini biliyorum. Vur beni korkak, yalnızca bir adam öldürmüş olacaksın.”
Küresel bir devrimci: Ernesto Che Guevara
Ernesto “Che” Guevara, kısaca Che Guevara, 14 Haziran 1928’de Arjantin’in Rosario kentinde doğdu. Ailesinin kökleri Basklara dayanmaktaydı. Gençliğinin ilk yıllarında şiire ve fotoğrafçılığa merak salan Che, 1948 yılında Buenos Aires Üniversitesi’nde tıp eğitimine başladı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Che, öğrencilik hayatı boyunca Latin Amerika’da uzun yolculuklara çıktı. Bu yolculuklarında kaleme aldığı seyahat notları “Motosiklet Günlükleri” adıyla sinemaya uyarlandı. Che Guevara’yı filmde Gael Garcia Bernal canlandırdı.
Latin Amerika yolculukları sırasında Che, insanların yoksulluklarını, bölgedeki baskıları ve eşitsizlikleri yakından gözlemledi ve bunlara bağlı olarak Marksist bir çizgiyi benimsedi. 1953 yılında okuldan mezun olan Che Guevara birçok ülkeyi gezdikten sonra soluğu Guatemala’da aldı. “Guatemala’da gerçek bir devrimci olabilmek için gerekli ne varsa yapacağım ve kendimi mükemmelleştireceğim” diyen Guevara burada “hey” anlamına gelen “che” unvanını aldı. Guevara, Guatemala’da Arbenz hükümetine karşı yapılan CIA destekli darbeye şahit oldu, bu durum siyasi düşüncelerini daha da netleştirdi.
Che, Guatemala’nın ardından Meksika’ya geçerken, burada Raul Castro’nun aracılığıyla Fidel Castro ile tanıştı ve Küba’daki diktatör Fulgencio Batista’ya karşı “26 Temmuz Hareketi”ne katıldı.
25 Kasım 1956’da Küba’ya gelen grup Batista’nın askerleri tarafından saldırıya uğradı. Saldırıdan sağ kurtulan Che’nin de içinde bulunduğu 15-20 kişilik grup, Sierra Maestra dağlarına çekilerek gerilla savaşı başlattı. Che bu gerilla mücadelesi boyunca bir lidere dönüşürken, arkadaşları tarafından “Commandante” diye anılmaya başladı.
Süren mücadele sonucunda diktatör Batista, 1 Ocak 1959’da Küba’yı terk etti. Ardından Fidel Castro ve Che Guevara liderliğindeki grup, başkent Havana’ya gelerek yönetimi ele geçirdi. Devrim sonrası Küba’da Sanayi Bakanlığı, Merkez Bankası Başkanlığı gibi önemli görevleri üstlenen Che, uluslararası görüşmelerde etkili rol oynadı. Üç aylık uluslararası bir tura çıkan Che, 1964 yılında Birleşmiş Millletler (BM) Genel Kurulu’nda tarihi bir konuşma yaptı.
Che 1965 yılında soluğu Kongo’da aldı. Buradaki devrimci faaliyetlerin neden başarısız olduğunu “Kongo Günlükleri” adlı denemesinde tartışan Che, önce saklanmak için Avrupa’ya geçti, ardından Bolivya’da Ulusal Bağımsızlık Ordusu saflarında mücadele yürüttü. Burada Bolivya devletiyle sert bir gerilla savaşı yürüten Che, 8 Ekim 1967 tarihinde bir muhbirin ihbarı sonucu yakalandı. Akabinde 9 Ekim 1967’de Barrientos’un emriyle elleri kesilerek ve işkence sonucu infaz edildi.
Che’nin cesedinden geriye kalanlar Küba’ya getirilerek, Santa Clara’da askeri bir törenle gömüldü.
Kaynak: Guardian
Derleyen: Berkcan Tuner
