Türkiye’de giderek artan ekonomik kriz ve enflasyon hapishaneleri de vurdu. Mahkûmlar hapishanede derin bir yoksulluk çekiyor. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) Savunuculuk Koordinatörü Berivan Korkut, mahpuslar için verilen iaşe bedelleri hakkında konuştu. Korkut, “Hapishanelerde derin bir yoksulluk yaşanıyor” dedi.
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST), Hak İnisiyatifi Derneği, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, İstanbul Tabip Odası, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) İstanbul şubeleri, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), hapishanelerdeki iaşe bedelleriyle ilgili ortak yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, iaşe bedelinin 0-6 yaş grubu annesi ile kalan çocuklar için 34 Türk Lirası (TL), diğer mahpuslar için günlük 17 TL olduğu belirtilerek, mevcut iaşe bedeliyle sağlıklı beslenmenin mümkün olmadığı vurgulandı.
CİSST Savunuculuk Koordinatörü Berivan Korkut ile mahpuslar için verilen iaşe bedellerini Medyascope‘a değerlendirdi. Korkut “Bir insanın günlük 17 TL ile sağlıklı beslenmesi mümkün değil” diye konuştu
“Hapishaneler çok yönlü sorunlar yaşıyor”
Hapishanelerde kalanların sorunlarını tartışırken tek bir insan tipini tartışmadıklarını belirten Korkut, mahpusların birçok sorunla karşı karşıya olduğunu belirtti:
“Hapishane kitlesi gerçekten çok geniş bir kitledir. Kadın, çocuk, engelli, yaşlı, LGBTİQ+ mahkûmlar var. Bu da beraberinde yeni ihtiyaçlar ve çeşitlilik getiriyor. Bu koşullarda baktığımız zaman, yeterli beslenme, kişisel alanın sağlandığı bir yaşam alanı ve özel ihtiyaçların giderilmesi kapsamında hapishaneler yeterli değil ve çok yönlü sorunlar yaşanıyor.”
Hapishanelerde olması gereken koşulların Türkiye’nin de imzacısı olduğu birçok uluslararası sözleşmeyle belirlendiğini söyleyen Korkut, bu kuralların uygulanıyor olması gerektiğini dile getirdi:
“Sözleşmelerden öte, biz bu kuralların daha da genişletilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Örneğin, toprağa dokunma, bitki yetiştirebilme gibi hakların da tanınmış olması gerektiğine inanıyoruz. Mahkûmların yeterli ve sağlıklı beslenebilmesi, insan olmaya yakışır bir ortamda bulundurulabilmesi, yeterli temizlik malzemesi, giyecek ve benzeri maddelere ulaşabilmesi, ailesiyle görüşebilmesi, dış dünyadan haber alabilmesi ve tabii, sağlık hakkına erişim gibi çok çeşitli hakların sağlanması gerektiğini düşünüyoruz. Gelişen teknolojiyle birlikte kişiler bilgisayara ve internet ortamına da ulaşabilmeliler.”
“Bir insanın günlük 17 TL ile sağlıklı beslenmesi mümkün değil”
Kurumların birçok veriyi kamuoyu ile paylaştığını ancak iaşe bedelleriyle ilgili hiçbir bilgiye ulaşamadıklarını belirten Korkut, şunları söyledi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Bilgi edinme başvuruları yaparak ya da Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) Meclis’teki sunumlarını takip ederek iaşe bedellerine ulaşabiliyoruz. En son Meclis tutanaklarında 11,5 TL olarak uygulandığı belirtilmişti. Biz, bu metni hazırlamadan önce bir bilgi edinme başvurusu yaptık. Aslında ciddi bir belirsizlik de var. Örneğin mahpuslar için 17 TL’den 22 TL’ye, çocuklar için 34 TL’den 44 TL’ye uygulandığı cevabı geldi. ‘Uygulandığı’ derken 17 TL’den 22 TL’ye mi çıkarıldı yoksa 17 ila 22 TL arasında bir ücretle mi iaşe bedelleri veriliyor net olarak bilmiyoruz. Biz, bu konuda da bilgi edinme başvurusu yaptık. Henüz bir açıklık getirilmedi ama ister 17 TL olsun, ister 22 TL olsun. Bir insanın bu ücretler ile sabah, öğle ve akşam sağlıklı beslenmesini sağlamak bugünkü ekonomik koşullarda neredeyse imkânsız. Ama biz 17 TL’yi esas aldık.”
“Mahkûmlar porsiyonların küçültüldüğünü söylüyor”
İaşe bedelleri ile sağlıklı beslenmenin mümkün olmadığını söyleyen Korkut, “Mahkûmlardan et ve benzeri ürünlerin artık menülerde olmadığına, sürekli aynı menüleri tüketmek zorunda kaldıklarına, karbonhidrat merkezli beslendiklerine, sabah kahvaltılarında yeterli ürün verilmediğine ve porsiyonların küçültüldüğüne dair son dönemde çok fazla başvuru alıyoruz” dedi.
“Hapishanelerde derin bir yoksulluk var”
Artan gıda enflasyonu ve gelirdeki azalmanın hapishanelerde derin bir yoksulluğa sebep olduğunu vurgulayan Korkut, “Mahkûmların kantinden kendilerine ek gıda satın alarak bu açığı kapatma ihtimalleri de oldukça azaldı. Şu an hapishanelerde çok ciddi bir yoksulluktan bahsediyoruz. Bu koşullarla da birleşince biz, Türkiye hapishanelerindeki personelin ve mahkûmların yeterli beslenemediğini düşünüyoruz” diye konuştu.
Korkut, çözüm olarak hapishanelerdeki iaşe bedellerinin enflasyona endekslenmesini önerdi:
“Bunun çok temel ve basit bir çözümü var. İçerideki gıda ve iaşe bedelleri enflasyona endekslenmeli. Musluk suyu içmenin sağlıklı olmadığı illerde ekstra temiz su sağlanması konusunda da adım atılmalı. Bu iaşe bedelleri kesinlikle yeterli değil. Asıl ihtiyacın ne olduğunu belirlemek için çocuk hakları kurumları, sağlık kurumları, sivil toplum kuruluşları ile bir görüşme ayarlanarak şeffaf bir şekilde çözülebilir. Ama şu anki enflasyon düzeyine baktığımız zaman bu iaşe miktarının yeterli olduğunu düşünmüyoruz.”
