Suudi Arabistan, birkaç gün içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) 5 milyar dolarlık mevduat yatıracak. Paranın, TCMB’nin mevduat depo hesaplarına yatırılması bekleniyor. Depo hesapları, swapa göre daha nitelikli bir kaynak olarak değerlendirilirken, depoya gelen para TCMB rezervlerinde pozitif olarak görülebilecek.
Suudi Arabistan Maliye Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) 5 milyar dolarlık mevduat depo hesabı açacak. Suudi Arabistan Maliye Bakanlığı’ndan bir sözcü, 22 Kasım’da iki ülke arasındaki “görüşmelerin nihai aşamada” olduğunu söylemişti.
Açıklamanın ardından, Suudi Arabistan Ticaret Bakanı Majid Bin Abdullah Al Qasabi 27 Kasım’da İstanbul’a gelerek, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile görüştü. 8 Aralık’ta konuya dair açıklama yapan Suudi Arabistan Maliye Bakanı El-Jadaan, şunları söyledi:
“Mevduat yatırma işlemi kısa zamanda gerçekleşecek. Biz ve Türkiye tarafından karar alındı. Detaylar üzerinde çalışmalar devam ediyor ve mevduat günler içinde yatırılacak. Türkiye ile ilişkilerimizde büyük bir iyileşme var ve Türkiye ile diğer ülkelerde yatırım fırsatlarını değerlendirmek için can atıyoruz.”
Kavcıoğlu: “Yakında hesaplarımıza girer”
TCMB’den resmi bir açıklama yapılmadı ancak TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu 8 Aralık’ta katıldığı programda şöyle konuştu:
“Depo anlamında diğer ülkelerle farklı şekilde görüşmelerimiz devam ediyor. Merkez Bankamızda depo yapan birçok ülke var, Suudi Arabistan da onlardan biri, görüşmelerimiz, prosedür olarak sona doğru geldi. Çok yakın zamanda hesaplarımıza girer diye düşünüyorum.”
TCMB, depo hesaplarıyla ilgili bilgi paylaşmıyor
Medyascope’un ulaştığı TCMB yetkilisi, mevduat depo hesaplarıyla ilgili ayrıntıların paylaşılmadığını, Türkiye’de ve dünyada genel işleyişin bu şekilde olduğunu söyledi. Yetkili, depo hesaplarına yapılan yatırımların, şeffaflığın ötesinde bir durum olduğuna ve rezerv tutulan küresel bir merkez bankası olmanın önemine dikkat çekti.
Daha önce TCMB’de üst düzey görev almış başka bir kişi ise, depo hesaplarının işleyişini Medyascope’a anlattı. Faiz oranlarının ve mevduatın ne kadar vadeli yatırıldığına dair bilgilerin olmadığını söyleyen eski yetkili, “Biz hiç gidip de başka bir ülkeden, Merkez Bankası’na bu kadar yüklü bir mevduat almadık. Daha doğrusu, mevduatlar merkez bankalarından alınmazdı, başka türlü olabilirdi. İşçi dövizleri vardı, Hazine’nin, bakanlıkların mevduatları olurdu” diye konuştu.
Depo hesapları TCMB bilançosunda nasıl görünür?
TCMB depo hesaplarına gelen para, bilançoda yurtdışı bankalar kalemine yükümlülük ve varlık olarak yazılıyor. TCMB’nin hem yükümlülüğü, hem de döviz rezervleri, gelen para tutarında artıyor. TCMB yatırımın ne zaman geldiğine ilişkin açıklama yapmazsa, analitik bilançosunda döviz varlıkları ve dış yükümlülüklerinin aynı anda artmasıyla, bu hareketlilik anlaşılabilir.
Swap ile depo arasındaki fark nedir?
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Swap, iki merkez bankasının sözleşme yapmasıyla olur ve sözleşmenin arkasında genellikle ticaret vardır. Yani swap, bir kullanım değil kullanım hakkı sözleşmesi. Swap, gerektiğinde kullanılmak üzere, bir sözleşme ile verilen “emanet para” iken, depo hesabında para nakit olarak kasaya koyuluyor. Depo, swapa göre daha nitelikli bir likit kaynak. Depo hesabına gelen para dolar cinsinden olursa, hemen TCMB’nin kullanımına hazır oluyor. Suudi Arabistan’ın 5 milyar dolar tutarındaki yatırımı hangi para cinsinden yapacağı bilinmiyor ancak dolar olacağı tahmin ediliyor.
İtibar ve güven sağlama anlamına mı geliyor?
Rezervlerin, piyasaya müdahale etmek ve döviz kurunu tutmak için yapılan döviz satışlarıyla azaldığı iddia ediliyordu. TCMB’nin piyasalarda altın hariç ne kadar döviz likiditesi olduğu, herhangi bir müdahale etme veya ithalat yapma durumunda döviz ihtiyacı ortaya çıkarsa kapasitesinin yetip yetmeyeceği sorgulanıyordu.
Depo hesabına yatırılan para, TCMB’nin rezervlerinde görülebilen ve kullanılabilen bir enstrüman olarak, TCMB’nin piyasaya ve kur seviyesine müdahale etme imkanını güçlendiriyor. Hem rezervlerinin artması, hem de yatırım için tercih edilmiş olmak, TCMB’nin güvenilirliğini ve itibarını destekleyebiliyor.
TCMB ne kadar faiz ödeyecek?
TCMB’nin ne kadar faiz ödeyeceği, mevduatın vadesinin ne kadar olacağı belli değil ancak TCMB açıklarsa öğrenilebilir. Depo hesaplarında hangi ülkeden, ne kadar mevduat tutulduğuna dair bilgi paylaşılması da TCMB’nin ve parayı yatıran tarafın inisiyatifinde. Bu konuda standart bir uygulama veya TCMB’nin açıklama yapmak yükümlülüğü yok.
TCMB’ye 5 milyar dolar nakit olarak yatırılacağı için, Suudi Arabistan faiz ödemesi alır. Bu faiz, anlaşmanın niteliğine bağlı olarak, LIBOR’a (*) veya LIBOR üzerine eklenen finans faizine göre belirlenebilir. Verilecek faiz vadeye de bağlı olur ancak sıfır faizli olmaz. 5 milyar doları nakit olarak kasasında tutan Suudi Arabistan, bu parayı değerlendirerek en az LIBOR faiz oranında getiri elde edeceğinden, TCMB’den de en az bu oranda faiz alacağı düşünülebilir. Ancak bazı ekonomistler Türkiye’nin yurtdışı borçlanma paritesi olan CDS priminin yüksek olması nedeniyle Türkiye’nin LIBOR+7-8 oranında faiz ödeyebileceğine dikkat çekiyorlar.
(*) LIBOR Faizi nedir?
LIBOR (London Interbank Offered Rate), Londra bankalararası para piyasasında likiditesi yüksek bankaların birbirlerine dolar üzerinden borç verme işlemlerinde uyguladıkları faiz oranıdır. Sadece Londra’da değil, uluslararası finansal işlemlerde de, piyasalar için gösterge faizi olarak kullanılır.
