Geçtiğimiz yıl da gündeme gelen “500 TL’lik banknot basılıyor” iddiası tartışılıyor. Yeni banknot neden basılır? Tartışma neden gündemde? Ekonomist Güldem Atabay, Medyascope‘a anlattı.
“500 TL’lik banknot basılıyor” iddiası yeniden gündeme geldi. İlk iddia geçen sene ortaya atılmıştı ancak eski Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, iddiaların gerçeği yansıtmadığını söylemişti. Geçen ay ise 500 TL’lik banknot için “Kalıbı basıldı” haberleri çıktı, şimdi ise sosyal medyada banknota dair olduğu ileri sürülen görüntüler dolaşıyor.
Merkez Bankası verilerine göre, 2022 yılında tedavüldeki 200 TL’lik banknotların sayısı yüzde 104 artarak toplam paranın yüzde 56’sını oluşturdu.
Ekonomist Güldem Atabay, 500 TL’lik yeni banknotların basılacağı iddialarını ve basılması durumunda ne anlama geleceğini Medyascope için değerlendirdi.
Okuyun: Yeni banknot basımı gündemde: “500 TL’lik banknot basılırsa devamı gelir”
“Yüksek banknotlara geçiş gerekmesinin nedeni tamamen enflasyon”
Ekonomist Atabay, enflasyon yüksek seyrettikçe mevcut banknotların alım gücünün düştüğü şu sözlerle vurguladı:
“Dolayısıyla yanında nakit para taşıma ihtiyacı artıyor. O yüzden de alım gücü daha yüksek banknotlara geçiş gerekiyor. Seçim nedeniyle bu kötü imajı vermemek için geciktirdiler ama zaten son iki sene de yaşanan hızlı, tempolu ve çok ani enflasyonun sonucu bu olacaktı. 10 tane 200’lük ya da 5 tane 200’lük banknot taşımak yerine iki tane 500’lük banknot taşıyacağız. O yüzden bunun nedeni tamamen enflasyon.”
“Enflasyonla mücadele yok, uyum sağlanıyor”
“2001 krizi sonrasını izleyen dönemlerde enflasyonla mücadele de yol alınmıştı ve paradan altı sıfır atılmıştı şimdi o sıfırların yavaş yavaş eklenmeye başladığını görüyoruz. Şu anda tekrar bir buçuk, iki tane sıfır eklenmiş durumda. Yani enflasyonla mücadele yok, dolayısıyla ona uyum sağlanıyor.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Kayıt dışılık ve vergisiz kazançla ilgisi var mı?
Basılacağı iddia edilen 500 TL’lik banknotların kayıt dışılık ve vergisiz kazancı etkileyip etkilemeyeceğini ilişkin Atabay, 14 Mayıs seçimleri öncesinde ikili, üçlü döviz kurlarının oluşmasını hatırlatarak şöyle konuştu:
“Gidip döviz almak ya da döviz bozdurmak istiyorsanız TL karşılığını bavullarla taşımanız gerekiyor. Eğer kayıt dışı bir şekilde en basit, en masumundan bankadan döviz almak istediniz alamadınız, sınırlar vardı. Gittiniz Kapalı Çarşı’dan almak istediniz. Oraya götürdüğünüz de bu taşıdığınız bavulların ölçeğini küçültmüş olursunuz. Bunu kayıt dışılıkta daha genele de yayabiliriz.”
“Mehmet Şimşek yeni ekip kuruyor fakat arkasındaki zihniyet aynı”
“Sorunun temelinde enflasyon, yanlış ekonomi politikaları ve yeni ekonomi modelinin kapsadığı her şey yatıyor” diyen Atabay, yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’i izlediklerini Şimşek’in ekip kuracağını, adımlar atacağını ama arkasındaki zihniyetin aynı olduğunu vurgularak bu durumdan geri dönüşü nasıl sağlayacağını ve bu kara delikten nasıl çıkaracağını merak ettiğini söyledi.
Atabay, 500 TL’lik banknotların basılması halinde bir yarar sağlamayacağını belirterek “Bu sadece üzerimizdeki taşıma maliyetini düşürmüş olacak. Cüzdanımız şişkin olmayacak ama tabii bu bize ekonomide işin iyi gitmediğini anlatıyor” diye konuştu.
“Son derece olumsuz bir gelişme, bize ekonomide işlerin iyi gitmediğini anlatıyor”
Yabancı ve enflasyon tarafında istikrarlı ülkelere bakıldığında banknotların uzun yıllar boyunca değişmediğini vurgulayan Atabay, şunları söyledi:
“100 doların, 150 – 200 dolarlık banknotlar olduğunu görmezsiniz. Bu da ekonomideki istikrarla eşleştirilir ya da Venezuela, Arjantin gibi ülkelerde bu şekilde enflasyon anormal seviyelerde seyrettikçe banknotların büyütüldüğünü görürsünüz. Türkiye ekonomisi de şu anda tekrar o yola girmiş durumda. Paradan altı sıfır atan bir düzenden paraya sıfır ekleyen yüksek enflasyon dönemleri başladı. Bunun doğal sonucu da banknotların miktarlarının yükseltilmesi. Bu son derece olumsuz bir gelişme,bize ekonomide işlerin iyi gitmediğini anlatıyor.”
“500 TL’lik banknot basılacak” iddiası neydi, ne oldu?
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, 28 Nisan 2022 tarihinde düzenlenen yılın ikinci enflasyon raporunun açıklandığı toplantıda 500 liralık yeni banknotlar basılacağı yönündeki iddianın gerçeği yansıtmadığı anlatmıştı:
“Böyle bir şey konuşulduğunu zannetmiyorum. Bir tane arkadaşın bir tane tweetiyle gündemi bu kadar ciddiye almak doğru değil. Bizim böyle bir hazırlığımız yok. Kendilerini gündemde tutmak için attıkları bir tweet. Ciddiye alınacak bir taraf olduğunu düşünmüyorum. Vatandaşın ve piyasanın böyle bir beklentisi de yok. Böyle bir hazırlığımız da yok.”
2 Ağustos 2022’de düzenlenen Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı sonrası Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 10 TL’lik madeni para ve 500 TL’lik banknot basılacağı iddialarının gerçeği yansıtmadığını açıklamıştı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Güven Pado ise iddialara ilişkin “Bu tür haberler gerçeği yansıtmamaktadır ve polemik için söylenmiştir” demişti.
Geçtiğimiz günlerde ise bu iddia yeniden ortaya atıldı. Milletvekillerinin de dile getirdiği iddiaya ilişkin konuşan ekonomist Şenol Babuşcu, 500 TL’lik banknot ile 5 TL’lik madeni paralar için çalışmaların başladığını da söylemişti.
