BBC, Afganistan’dan başlayan ve İran ile Türkiye üzerinden devam eden göç yollarındaki tehlikeleri ortaya çıkardı.
BBC’nin yaptığı bir araştırmaya göre, Taliban’dan kaçan Afganlar Avrupa’ya gitmek için İran ve Türkiye’yi geçmeye çalışırken bazı çeteler tarafından kaçırılıyor ve işkenceye maruz kalıyor. Çeteler, rehin aldıkları Afganların ailelerine işkence görüntülerini gönderiyor ve serbest kalmaları için fidye talep ediyor. Söz konusu görüntülerden birinde boyunlarında kilit asılı olan ve birbirlerine zincirlenmiş bir grup Afganistanlı göçmen görülüyor: “Bu videoyu kim izlerse izlesin. kaçırıldım. Her birimiz için 4 bin dolar fidye talep ediyorlar. Bizi durmaksızın dövüyorlar.”
Bir başka videoda ise kıyafetleri çıkarılmış bir grup erkek karda sürüklenirken bir yandan kırbaçlanıyor. İşkenceye maruz kalanlardan biri, “Ailem var, bana bunu yapmayın. Karım ve çocuklarım var.” diyor. Görüntüler, İran’daki çetelerin işlediği suçların kanıtı niteliğinde.
İran üzerinden Türkiye’ye geçmeye çalışanlar, güvenlik güçlerine yakalanmamak için zor şartlara sahip dağlık arazide saatlerce yürüyor. Taliban’ın Ağustos 2021’de ülke kontrolünü ele geçirmesinden bu yana yüz binlerce kişi Afganistan’dan kaçtı. Bu kaçış, çeteler için de “fırsat” doğurdu. Genelde kaçakçılarla işbirliği yapan çeteler insanları kaçırarak, zaten büyük paralar ödemiş olan insanlardan daha çok para alıyorlar. BBC’nin araştırmayı gerçekleştiren ekibi, İran sınırı boyunca en az 10 farklı yerde gerçekleşen işkence hikayesi dinledi.
BBC’nin haberinde, bu yollarla Türkiye’ye gelen ve İstanbul’da yaşayan Amina isimli bir kadın ile de röportaj yer alıyor. Afganistan’da polis memurluğu yapan Amina, Taliban’ın iktidara gelmesinden sonra ülkeden kaçma kararı almış. Amina, yolda çete tarafından kaçırılma hikayesini şöyle anlatıyor: “Çok korkmuştum. Hamileydim ve doktor yoktu. Genç erkek çocukların tecavüze uğradığına dair pek çok hikaye duymuştuk.İçinde bulunduğum durum buydu. Kayınpederime videolar gönderiyorlardı. Fidyem ödenmezse, eşimin ve benim öldürüleceğim söyleniyordu.”
Amina’nın kayınpederi Haji, çeteye ödeme yapmak ve ailesinin serbest kalması için Afganistan’daki evini satmış. Aile, ikinci denemelerinde Türkiye’ye gelmeyi başarmış. Sınırda yaşananların ardından Amina’nın doğmamış bebeği hayatını kaybetti.
Çetelerden sonra Afganistan’dan gelenler için bir engel daha var. Türkiye-İran sınırına kurulu olan bir duvar. Sınırın yarısından fazlasını kaplayan duvarın yüksekliği üç metre yüksekliğinde. Duvardaki sensörler, kuleler, kameralar ve tellerin finansörü de Avrupa Birliği. Duvar, sığınmacıların Türkiye’ye geçişini durdurmak için 2017 yılında yapımına başlandı ama göçmenler gelmeye devam ediyor.
İddiaların devamında ise Türk emniyet güçleri, sınırı geçmeye çalışan insanları sınırın diğer tarafına itiyor. Sığınmacıları temsil eden insan hakları avukatı Mahmut Kağan, bu uygulamanın uluslararası hukuka göre yasadışı olduğunun altını çiziyor. BBC’nin sorularına, Türkiye’deki yetkililerden bir cevap gelmedi.
BBC’nin röportaj yaptığı başka bir isim, Ahmed adından genç bir Afgan. Şimdilik Van’da yaşayan Ahmed’in kardeşi geçen yıl Taliban’dan kaçtıktan sonra çetelerce kaçırılmış. O sırada hala Afganistan’da olan Ahmed, çeteden fidye talebi almış: “Paramız olmadığını söyledim. Kardeşimi dövüyorlardı. Telefondan duyabiliyorduk.” Ahmed serbest bırakılmalarını sağlamak için ailesinin eşyalarını satmış. Kendisi de altı ay sonra aynı yolculuğu yaşamak zorunda kalmış.
BBC, raporda yer alan isimlerin güvenlik gerekçesiyle değiştirildiğini söylüyor.
Kaynak: BBC
