Borsadaki yatırımcı sayısı katlanarak artıyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) yayımladığı verilere göre, borsada yatırımcı sayısı yılbaşından bu yana yüzde 173,2 artarak 11 Eylül itibarıyla 7 milyon 140 bine yükseldi. Sadece bu sene halka arz edilen şirket sayısı 32’ye çıktı. Bu arzlardan borsaya giren para 42 milyar Türk Lirası’na (TL) ulaştı . Küçük yatırımcıya cazip gelen bu durum Prof. Dr. Haluk Levent’e göre geniş kitleler için risk barındırıyor. Medyascope’a konuşan Levent, geniş kitleleri bir yıkımla karşı karşıya kalabilecekleri konusunda uyardı.
Türkiye’de politika faizi yüzde 25 ancak Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ağustos ayı verilerine göre enflasyon yüzde 58,9. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizi ile resmi enflasyon verileri arasında 33,9 puanlık bir fark var. Bu nedenle mevduatını bankada değerlendirmek isteyen bir yatırımcının parası, düşük faiz nedeniyle göz göre göre eriyor. İşte bu yüzden kimi yatırımcı parasının değerini korumak için altın, döviz ve son aylarda da özellikle borsaya yöneldi..
MKK’nin yayımladığı son verilere göre, 11 Eylül itibarıyla borsadaki yatırımcı sayısı 7 milyon 140 bini aştı. Son 11 gündeki yatırımcı sayısı ise 882 bin 800. 2023’ün başından bu yana borsaya 4 milyon 500 bin yeni yatırımcı geldi.
MKK verilerine göre yılbaşından bu yana tam 32 şirket hisslerini halka arz etti ve bu arzdan 42 milyar Türk Lirası (TL) toplandı.
Küçük yatırımcının şimdilik yüzünü güldüren bu hareketliliği, ekonomistler endişeli gözlerle izliyor. Nedeni politika faiziyle resmi enflasyon verilerinin eşitlenmesi halinde borsada yaşanmasına kesin gözüyle bakılan kriz. Borsadaki gelişmeleri Medyascope’a değerlendiren Prof. Dr. Haluk Levent de aynı görüşte. Borsaya büyük paralar gelmeye devam etmez ve reel faiz pozitife geçerse büyük bir çöküş olacağını belirten Levent, dünyaca ünlü ekonomistlerin diline pelesenk olan bir hikayeyi anlattı:
“En çok para kazanan spekülatörlerden bir tanesi ayakkabısını boyatırken, boyacı sormuş, ‘Hangi hissiyi alalım?’ diye. Adam da ‘Ayakkabı boyacısı bile soruyorsa o zaman bizim borsadan çıkma zamanımız gelmiş’ diyerek borsadan çıkmış.”
Levent bu hikayeden yola çıkarak “Yüksek miktarda alım-satım yapanlar zaten kendilerini kurtarmış olacağı için 3-5 kuruş parası olan geniş kitleler büyük bir yıkımla karşılacak” diye konuştu.
“Halka arz edilen şirketlerden bir çökerse sistem sarsılır”
Levent, MKK’da sadece halka arzlara katılmak için hesap açtıran kişilerin olduğunu söyledi ve bazı şirketlerin bilançolarının çok sıkıntılı olduğunu vurguladı. “Bazı firmaların 250 milyonluk sermayesi var, sermayesinin 7 katı borç var. Sermayenin 7 katı borçla halka arz izni alması skandal” diyen Levent, şöyle devam etti:
“Halka arz izni alıyor, satışı nereden yapıyor, şirket hisselerinden mi, hayır. Ortaklar kendi hisselerini satıyorlar. Adam koyduğu sermayeyi aldı, tüydü. Bu tür halka arzlar da çok olmaya başladı. Bunlardan bir tanesi çökerse, zaten bütün sistemi sarsacak bir algı bozulmasına yol açar.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Reel faiz pozitife geçtiği zaman borsa biter”
Faizlerin eninde sonunda yükseltileceğini dile getiren Levent, “Döviz arttıkça, borsa artar çünkü döviz yükseldiğinde şirketlerin değerleri düşmüyor, aksine döviz bazında değerini koruyarak yükseliyor. İnsanlar da endekse yansıdığı için borsa yükseliyor gibi anlıyor ama reel faiz pozitife geçtiği zaman borsa biter” dedi.
“Hükümet yatırımcıyı bilinçli olarak borsaya yönlendiriyor”
Levent, hükümetin bilinçli olarak yatırımcıları borsaya yönlendirdiğini söyleyerek “Mesela borsada yatırım yapıyorum, para kazanıyorum. Hiç kimse ‘Ne yaptın arkadaşım?’ diye sormuyor, vergi sıfır. Döviz almayı engellemek için bir sürü ekstra vergi koyuyorlar. Dolayısıyla aslında bu düzenin doğası bozulup da piyasaların tümü ilga edilince hükümet tarafından, kontrollü ekonomiye geçmiş oluyorsun. Yani diyor ki ‘Sen borsaya git.’ Herkesi oraya yönlendiriyor. Onun dışına çıktığın zaman zarar ediyorsun, koruyamıyorsun paranı” diye konuştu.
Levent sözlerini şöyle tamamladı:
“Çok sakıncalı bilançolarla, çok ciddi yükselişler var. Esas suçlusu da Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). Bu izni vermemekle yükümlü olan kurum SPK. Çünkü SPK izin veriyorsa, benim artık bu tür ayak oyunlarına kurban gitmeyeceğime dair bir güvence vermiş olur.”
