Cumhuriyetin 100. yılına özel 5 Türk Lirası (TL) değerinde hatıra parası basıldı. 100 milyon adet basılan para, 29 Ekim’de tedavüle girdi. Madeni 5 TL’nin tedavüle girmesiyle başlayan tartışma, paranın üzerindeki Atatürk portresinin gündeme gelmesiyle daha da büyüdü. Madeni 5 TL tartışmalarını eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu ve ekonomist İris Cibre değerlendirdi.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, cumhuriyetin 100. yılı hatırası olarak 5 TL değerinde madeni para bastı. Yeni madeni 5 TL, 29 Ekim’de tedavüle girdi. 5 TL değerindeki hatıra parası, 100 milyon adet ve bir defaya mahsus olarak basıldı. Hatıra madeni paraların tedavüle girmesiyle başlayan tartışma, paraların üzerindeki Atatürk kabartmasının gündeme gelmesiyle daha da büyüdü.
- Ekonomist Murat Kubilay: “Cumhuriyet’in 100. yılını kutlamakta samimi olmayan iktidar, bunu fırsat bildi ve 5 TL’yi madeni paraya çevirdi”
Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu, hatıra parasının 100 milyon tane basılmayacağını belirtti, “Hatıra parası bin, 5 bin, 10 bin tane basılır” diye konuştu.
“Madeni 5 TL, 500 TL’lik banknota hazırlık”
Uluslararası standartlara göre piyasada altı tane banknotun bulunabildiğini söyleyen Babuşcu, 5 TL’lik madeni parayı, 500 TL’lik banknota hazırlık olarak yorumladı:
“Türkiye’de şu anda altı tane banknot var. 200’lükten daha büyük iki tane banknot, 500 ve binlik banknot basarsanız, en alttaki iki tane parayı, madeni paraya çevirmek zorundasınız, 5 TL ve 10 TL madeni olmak zorunda. Bununla ilgili yasal bir düzenleme, standart vs. yok ama merkez bankaları bunu bu şekilde yapıyorlar. 5 TL madeni parayı, 500’lük banknota geçiş olarak yorumlayabiliriz.”
“Seçimden sonraki üç ay içinde yeni banknot basılabilir”
Babuşcu, yeni banknotların iki yıl önce basılması gerektiğini ancak seçimler nedeniyle ertelendiğini söyledi. Uluslararası teamüllere değinen Babuşcu, şöyle devam etti:
“En büyük banknotun oranı, toplam banknotlar içinde yüzde 50’den fazla paya sahip olursa, yeni banknot çıkarırsınız. Şu anda en büyük banknot olan 200 TL’nin toplam payı yüzde 70. İkinci bir teamül daha var: En büyük iki banknotun toplam banknotlar içindeki payı, yüzde 90’ı geçerse yine büyük bir banknot basılması gerekir. Bu, şu anda yüzde 93. Bu teamüllere göre 500’lük ve binlik banknotun basılması gerekiyor. Ben seçimi beklediklerini düşünüyorum. Seçimden sonraki üç ay içinde yeni banknotların basılacağını düşünüyorum.”
“Şu aşamada 5 TL’nin madeni paraya döneceğini sanmıyorum”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Ekonomist İris Cibre de 5 TL’nin madeni para olmasının mümkün olduğunu dile getirdi ve “5 TL’nin son 13 senede tedavüldeki ortalaması, binde dokuzla binde 10 arasında. Şu anda binde 5. 100 milyon adet 5 TL’lik madeni para, tedavülde çok büyük bir değişikliğe sebep olmuyor. Şu aşamada madeni paraya toptan dönüleceğini sanmıyorum. Bu tür bir değişiklik yapmayı planlamadıklarını söylüyorlar” dedi.
Cibre, 5 TL’lik madeni paranın devamının gelmesi için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 5 TL’nin kağıt olarak basılmayacağını duyurması gerektiğini söyledi.
“Toplam banknotlar içinde 200 TL yüzde 69 paya sahip”
200 TL’nin toplam banknot tutarı içinde oranının yüzde 69 olduğunu belirten Cibre, “Bu çok yüksek bir sayı. Teknik olarak en büyük banknotun oranı yüzde 50’yi aştığı zaman, yeni para basılır normal şartlarda ama şu anda basılmıyor. İnsanlar ciddi bir para üstü sıkıntısı yaşıyor, bozukluk bulmakta zorlanıyor. Hangi oranda yeni para basmayı düşünüyorlar, bilmiyorum” diye konuştu.
Yeni banknot basılmamasının sebebinin insanları kredi kartına yönlendirmek olabileceğini dile getiren Cibre, sözlerini şöyle tamamladı: “Bu da çok başarılı olmuyor çünkü insanlar alışveriş yaparken birbirlerine IBAN veriyorlar.”
