Sokak hayvanlarına ilişkin kanun düzenlemesi Genel Kurul’da: Ötanaziye atıfta bulunan 5. madde Meclis’ten geçti

TBMM Genel Kurulu’nda sokak hayvanlarına ilişkin yasa teklifinin ilk beş maddesi kabul edildi. Kabul edilenlerin arasında “Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir” ifadesinin yürürlükten kaldırılması, rehabilite edilen köpeklerin sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevlerinde barındırılması ve ötanaziye atıfta bulunan 5. madde de yer alıyor. 

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda 23 Temmuz Salı günü kabul edilen “Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ne ilişkin düzenleme için görüşmeler başladı. Genel Kurul Bekir Bozdağ başkanlığında toplandı. Teklife ilişkin düzenlemenin ilk beş maddesi kabul edildi. Bekir Bozdağ, Genel Kurulu’n 29 Temmuz Pazartesi saat 14.00’te görüşmelere devam edeceğini söyleyerek oturumu kapattı.

Mertoğlu: “Kısırlaştırma yetkisini siz nereden alıyorsunuz?”

Söz alan AKP Rize Milletvekili Harun Mertoğlu, “Hani tek çözüm kısırlaştırma diyorsunuz ya, kendilerinin izni olmadan hayvanları kısırlaştırma yetkisini siz nereden alıyorsunuz, bu hakkı size kim veriyor. Üreme hayvanlar için bir hak değil mi?” diye sordu.

Başarır’dan Mertoğlu’na cevap

CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, Mertoğlu’nun sözlerine ilişkin şunları söyledi:

“Bu Meclis’te hiç olmayan bir şeyi yaptınız ama siz bu insanları komisyonlara getirerek, hayvanseverler ile o insanlar arasında bir çatışma yaratmak istediniz. Maşallah, çok yaratıcı milletvekilleriniz var, ‘Kısırlaştıralım’ dediğimizde ‘Spiral takalım’ diyor ya da ‘Köpekten izin alacak mısınız’ diyor. Bu kadar hayvan hakları düşünecekseniz bu yasayı yırtıp atın.”

Soru-cevabın ardından kanun teklifinin ilk dokuz maddesi üzerine olan birinci bölümün görüşmelerine geçildi. 

Durgun: “Neler yapabiliriz, hep birlikte bunları tartışmalıyız”

MHP Antalya Milletvekili Hilmi Durgun, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun hayvanların rahat yaşamalarını ve hayvanlara iyi ve uygun muamele edilmesini temin etmek maksadıyla hâlâ yürürlükte olduğunu belirterek şunları söyledi:

“Ayrıca Temmuz 2021’de yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu’yla sokak hayvanlarının kısırlaştırılması suretiyle popülasyonun azaltılmasına yönelik çok önemli düzenlemeler de getirilmiştir ancak o günden bu yana sözkonusu kanunun uygulamasının büyük sorumluluk düşen belediyeler ve diğer kurumlar arasında gerekli koordinasyonun sağlanamaması, lazım gelen hassasiyetin gösterilememesi gibi sebeplerle gerçekleşemediği de gözlemlenmektedir. Hem insanlarımızın sokaklarda daha yaşanılabilir bir hayat sürdürebilmesi hem de sahipsiz hayvanlarımızın daha sağlıklı ortamlarda yaşamlarını sürdürebilmeleri için yenilenecek ve yeni yapılacak olan barınaklarda hayvanlarımızın daha yaşanılabilir bir hâl alması için neler yapabiliriz, hep birlikte bunları tartışmalıyız.” 

Otlu: “Neyden korktuğunuzu açıklamanız gerekiyor”

DEM Parti İzmir Milletvekili Çiçek Otlu, AKP ve MHP’nin kanun teklifinden korktuğunu iddia ederek, “Korkmasaydı, biz komisyonda bu görüşmeleri yaparken hayvan hakları savunucularını ve bilim insanlarını dinlemek isterdi ama AKP-MHP iktidarı ne yaptı? Önce televizyonu gözaltına aldı, daha sonra bardakları, sonra da tutanakları gözaltına aldı. Saatlerce hiçbir kamuoyunun duymasını istemedi. Bu kadar yasanızı savunuyorsanız neyden korktuğunuzu açıklamanız gerekiyor” diye konuştu. 

“Köpekleri uyutarak rant sağlamak istiyorsunuz”

Eski Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’ye seslenen DEM Partili Otlu, şunları söyledi:

“NewBridge ile yaptığınız anlaşma için mi bu kadar meraklısınız bu yasayı çıkarmaya? Kendisine, ‘Hangi rantı sağlamak istiyorsunuz?’ diye sormak istiyorum. Aynı zamanda AKP Iğdır milletvekili Alagöz ihaleye girmiş ve kuduz aşısı ihalesini kazanmış. Demek ki AKP vekili Alagöz’ün ya da AKP’li vekillerin tek derdi kuduz aşısı üzerinden rant sağlamak ya da ötanazi dediğiniz ilaçla köpekleri uyutarak rant sağlamak istiyorsunuz. Rantı seviyorsunuz, parayı seviyorsunuz. Eros davasında tutukladınız mı? Köpeklere kediler cinsel istismar yapılıyor diye herhangi birini tutukladınız mı? Hayır. Biz komisyonda neyi dinledik? Kısırlaştırmaları için spiral önerecekmişsiniz. Şimdi diyorsunuz ki, ‘Tek derdiniz kısırlaştırmak.’ Bunun ihalesini kazanmışsınız böyle bir anlayış olabilir mi ya?”

Aygun: “Bakalım MHP üstüne düşeni yapacak mı, oylamada hep beraber göreceğiz”

CHP’li İlhami Aygun,  MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’ye seslenerek, “Bahçeli, grup toplantısından çıktıktan sonra dedi ki, ‘Türk milleti hayvanseverdir, köpekleri dost kabul ederler. MHP üstüne düşeni yapacaktır.’ Bakalım MHP üstüne düşeni yapacak mı, oylamada hep beraber göreceğiz” dedi.

“Köpeklerden mi oy alacaksınız?”

CHP’li Başarır, kanun teklifinin komisyon görüşmelerinde “Biz kazanacağız” dediklerinde AKP’li Yıldırım’ın “Köpeklerden mi oy alacaksınız?” dediğini hatırlatarak, “Yazıklar olsun ya! Bu seviye burada konuşuyor. Köpeklerden mi oy alacağız, köpeklerden mi oy aldın sen? Seni köpekler mi seçti? Dedin mi?” diye tepki gösterdi.

Bunun üzerine AKP milletvekilleri Başarır’ın sözlerine tepki gösterdi. Başarır’ın sözlerine “Demedim” diye cevap veren Yıldırım, iddialara ilişkin konuşmak için söz aldı: 

“Öncelikle biraz önceki arkadaşın seviyesine inmeyeceğimi söyleyerek sözüme başlamak istiyorum. Komisyonda CHP’li milletvekili arkadaşımız çıktı, orada çocukları mağdur olmuş insanlar da vardı, ‘Bakın, biz belediye seçimini aldık. Biz iktidara gelince ilk olarak bu yasayı kaldıracağız’ dedi. Ben ‘Ya, insanlar bu yasayı istiyor. Sen köpeklerden mi oy alacaksın?’ dedim, dediğim budur, başka bir şey değildir, bunu başka yere çekmene gerek yok.”

Kirişçi: “Bakan olduğum gün bahsi geçen şirketle ilişkimizi sonlandırdık”

DEM Parti İzmir Milletvekili Çiçek Otlu’nun Londra’da da ofisi bulunan “NewBridge” adındaki danışmanlık firmasının ortağı olduğuna ilişkin sorusuna, eski Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, “Bakan olduğum gün bahsi geçen şirketle ilişkimizi sonlandırdık” diye cevap verdi.

Kanun teklifinin ilk beş maddesi kabul edildi

Birinci madde üzerine aynı mahiyette dört önerge verildiği belirtilerek birinci maddenin çıkarılmasına ilişkin verilen önergelerin görüşülmesine karar verildi. Önergelerin oylaması öncesi muhalefet milletvekillerinin yeniden yoklama yapılmasını istedi. Toplantı yeter sayısına ulaşıldığı için önergeler için yapılan oylama sonucunda önergeler reddedildi. 

Birinci maddenin oylamaya sunulmasına karar verilirken tekrar yoklama isteyen muhalefet milletvekillerinin talebi üzerine iki dakika arayla yeniden yoklama yapıldı. Toplantı yeter sayısına ulaşılan Genel Kurul’da ilk madde AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi. 

Bu maddeye göre mevcut 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 1. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Kanunun amacı” ibaresinin ardından “insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla” ifadesi ekleniyor.

İkinci madde için muhalefet milletvekilleri tarafından verilen üç önerge AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. Önergelerin ardından ikinci madde de AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi. 

İkinci maddede mevcut 5199 sayılı Kanunun Hayvanları Koruma Kanunu’nun 3. maddesinin birinci fıkrasının “f) Sahipsiz hayvan: Sahipli hayvanlar dışında kalan evcil hayvanları,” ve “j) Sahipli hayvan: Bir kişi, kuruluş, kurum ya da tüzel kişilik tarafından sahiplenilen, bakımı, aşıları, periyodik sağlık kontrolleri yapılan ve Bakanlık veri tabanına kaydedilen ev hayvanlarını,” şeklinde değiştirilecek. (k) bendinde yer alan “ve hayvanların rehabilite edileceği” ibaresi de “hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği” diye değiştirilecek. 

Üçüncü madde üzerine verilen dört önerge de AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. Üçüncü madde AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi. 

Kanun teklifinin üçüncü maddesinde mevcut 5199 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir” ifadesinin yürürlükten kaldırılacak. (d) bendinde yer alan “hayvanlara bakan veya bakmak” ibaresi “hayvanları sahiplenmek” şeklinde ve (j) bendinde yer alan “ve güçten düşmüş hayvanların korunması” ibaresi “hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları” diye değiştirilecek.

Rehabilite edilen köpekler sahiplendirilince kadar hayvan bakımevlerinde kalacak

Dördüncü madde üzerine verilen önergeler AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. Dördüncü maddenin oylaması yapılmadan önce muhalefet milletvekillerinin talebi üzerine yoklama alındı. Alınan yoklamada toplantı yeter sayısı çıktı. Dördüncü madde AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi.

Buna göre, kanun teklifinin dördüncü maddesinde mevcut 5199 sayılı kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “3285 sayılı Hayvan Sağlığı Zabıtası Kanununda öngörülen durumlar dışında” ibaresi “kanuni istisnalar hariç” olarak, üçüncü fıkrasında yer alan “çevreye olabilecek” ibaresi “insan ve çevre sağlığı için oluşabilecek” şeklinde ve “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” ibaresi “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı” şeklinde, dördüncü fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde ve altıncı fıkrasında yer alan “hayvanlara bakan veya bakmak” ibaresi “hayvanları hayvan bakımevi kurarak sahiplenmek” şeklinde değiştirilecek:

“Bakımevlerine alınan hayvanlar Bakanlık veri sistemine kaydedilir ve rehabilite edilen köpekler, sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevlerinde barındırılır.”

DEM Parti ve İYİ Parti arasında tartışma

Muhalefet milletvekilleri kanun teklifinin 5. maddesi üzerine üç önerge verdi. Önerge görüşmeleri sırasında kürsüden inerken konuşmaya devam eden DEM Parti Milletvekili Perihan Koca’ya, İYİ Parti Tekirdağ Milletvekili Selcan Taşçı Hamşıoğlu, “Kesin sesinizi” diyerek bağırdı. Bunun üzerine AKP grubu tezahüratlarla alkışladı. İki muhalefet milletvekili arasında kısa süreli bir gerilim yaşandı. İYİ Partili Taşçı Hamşıoğlu, konuşmasına devam ederken DEM Partili milletvekilleri sırtlarını dönerek konuşmayı protesto etti.

Kılıç Koçyiğit: “Ünlü olmak için bize laf atmaktan vazgeçin”

DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, İYİ Partili Taşçı Hamşınoğlu’nun sözlerine, “Sözde muhalefet olmakla gerçek muhalefet olmak arasındaki farkı gördük. Komisyondan sokaklara kadar buradaki milletvekili arkadaşlarım ellerinden gelen her şeyi yapmıştır ama gel gör ki iktidarı eleştireceğine burada bizim milletvekilimize laf atıyor. Ünlü olmak için bize laf atmaktan vazgeçin” diyerek tepki gösterdi.

Ötanaziye atıfta bulunan 5. madde kabul edildi

AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla iki önerge de reddedildi. AKP’nin 5. madde için verdiği önerge AKP ve MHP oylarıyla kabul edilirken 5. maddenin oylamasına geçilmeden önce yoklama alınmasına karar verildi. Toplantı yeter sayısı bulunan görüşmede 5. madde AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi.