TÜİK madde sepeti fiyatları ve enflasyon hesaplamalarına ilişkin haberleri yalanlamak için duyuru yayımladı. Özgür Özel’in “TÜİK’in yemekhane enflasyonu yüzde 385” iddialarına ve gazeteci Alaattin Aktaş’ın madde sepeti tahminlerine ilişkin yazısına cevap verilen açıklamada, manipülasyon yapıldığı ifade edildi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yayımladığı duyuru ile enflasyon hesaplamalarına ilişkin eleştirilere “gerçeklerle bağdaşmayan haberlerle manipülasyon yapıldığı” şeklinde yanıt verdi.
Avrupa İstatistik Ofisi (EUROSTAT) standartlarına göre verilerin yayımlandığı belirtilen açıklamada, “TÜİK dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumlarından biridir” denildi.
Özgür Özel’in “TÜİK’in yemekhane enflasyonu yüzde 385” açıklamasına cevap
Açıklamada, TÜİK yemekhanesinde bir yıl önce 35 lira olan yemeğin bugün 170 lira olduğunu söyleyen CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in “TÜİK’in yemekhane enflasyonu yüzde 385, sokaktaki enflasyon yüzde 71” diyerek gündeme getirdiği iddianın gerçeği yansıtmadığı ifade edildi.
Kurum Başkanlığı tarafından onaylanan ve uygulanan ücret tarifelerine göre 2024 yılı için en düşük yemek ücretinin 600 ek göstergeye kadar olan ve 4/B’li sözleşmeli personel için 39 lira, en yüksek yemek ücretinin ise 5400’den daha yüksek ek göstergeli görevlerde bulunan personel için 71 lira olduğu kaydedildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, kurumda 4/A kapsamında çalışan işçi personele ödenen günlük yemek yardımı tutarının ise 170 lira olduğu belirtildi.
TÜİK, Özgür Özel’in sözlerine “Geçtiğimiz yıl içerisinde farklı pozisyonda görev yapan bir çalışanın yemek ücreti ile bu yıl işçi statüsünde görev yapan personelin aldığı yemek yardımını mukayese ederek değişim oranı hesaplanması doğru bir yaklaşım değildir” diye karşılık verdi.
TÜİK, madde sepeti fiyatı hesaplamalarına bir ay sonra karşılık verdi
TÜİK, Alaattin Aktaş’ın Ekonomim’de köşe yazısında yer verdiği madde sepeti fiyatlarına ilişkin hesaplamalarını da yalanladı. Aktaş, TÜİK’in en son Nisan 2022’de yayımladığı madde sepeti fiyatlarını, madde gruplarına göre fiyat değişimini gösteren endekslere göre hesaplayarak günümüzde tüketici fiyat endeksi (TÜFE) hesaplamaları için kullanılan fiyatlara ilişkin oluşturduğu projeksiyonu 8 Temmuz 2024’te yayımladı.
TÜİK, bir ay sonra yapılan açıklamada madde gruplarına ilişkin şu detaylara yer verdi:
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
“TÜFE sepetinde 2024 yılı itibarıyla 12 ana harcama grubu altında, 43 harcama grubu yer almaktadır. Bu harcama grupları altında ise 90 alt harcama grubu bulunmaktadır. Alt harcama gruplarının altında yer alan 143 temel başlıkta ise 406 madde ve bu maddeler altında 913 adet madde çeşidi bulunmaktadır.”
TÜİK’ten “önde gelen ülkelerin hiçbirinde madde fiyatlarının hesaplanmadığı” savunması
Aktaş’ın yazısında öne çıkan uzman doktor muayene ücretinin 34 lira olduğu örneğinden yola çıkan TÜİK açıklamasında “İlgili köşe yazarı tarafından yapılan hesaplama özellikle bir temel başlık altında birden fazla maddenin ve madde çeşidinin bulunduğu durumlarda tamamen hatalı çıkarımlara neden olmaktadır” denildi. Ana harcama gruplarının altındaki başlıkların, bireylerin bütçelerinde farklı harcama paylarına sahip madde çeşitlerinden oluştuğuna dikkat çekilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“İlgili temel başlık düzeyinde hesaplanan fiyat ve değişim oranı matematiksel olarak yalnızca uzman doktor muayene ücretindeki değişimi ifade etmemektedir. Dolayısıyla, ilgili köşe yazarının, devlet ve özel sektör tarafından sunulan ilgili sağlık hizmetlerinin tamamı aynı fiyat düzeyinde değişim göstermişçesine toplulaştırılarak hesapladığı ve sözde TÜİK’e ait madde fiyatları gibi açıkladığı rakamlar hatalı yaklaşımlar barındırmaktadır. Bu tür manipülasyonlara mahal verilmemesi adına dünyanın önde gelen ülkelerinin hiçbirinde madde düzeyinde tüm fiyatlar hesaplanmamakta ve yayımlanmamaktadır.”
“Doktor muayene ücretinin neden 34 lira olduğunu açıklama zahmetine bile girmiyor” diyerek TÜİK’i eleştiren Aktaş, uzman doktor muayene ücretinin 3-4 bin lira olabileceği ancak vatandaşın çok büyük bir bölümü devlet hastanesinde ücretsiz muayene olduğu için TÜİK’in ortalamayı hesapladığını öne sürdü.
