S-400 sorunu çözülüyor mu? Yunanistan’ın önde gelen gazetelerinden Kathimerini, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Türkiye’ye bir teklif sunduğunu yazdı. Teklife göre S-400’ler İncirlik Üssü’nde ABD’nin kontrolünde kalırsa Türkiye yeniden F-35 programına dahil edilecek. Bu teklifin, Türkiye’nin Rusya ile yaptığı anlaşmayı da ihlal etmeyeceği belirtildi.
Türkiye’nin gündeminde yine Rusya’dan satın alınan S-400’ler var. Rusya’dan 2,5 milyar dolar harcanarak alınan ve depoda bekletilen S-400 hava savunma sistemleri, F-35 pazarlığında tekrar gündeme geldi.
Kathimerini gazetesinde yer alan habere göre ABD, Türkiye’ye S-400’ler’in İncirlik Üssü’nde kendi kontrollerinde kalması şartıyla Ankara’nın F-35 programına dahil edileceği teklifini sundu.
Haberde her iki tarafın da teklife sıcak baktığı belirtildi.
Eski ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) yetkilisi Michael Rubin, Kathimerini’ye konuştu. Rubin, Beyaz Saray ve Pentagon yetkililerinin Temmuz ayında teklifi üst düzey Türk yetkililere sunduğunu söyledi. Rubin’in açıklamaları şöyle:
“Kaynaklarım, 1-2 Temmuz 2024’te Türkiye’ye yaptıkları ziyarette, uluslararası güvenlik işlerinden sorumlu savunma bakan yardımcısı Celeste Wallander ve ABD Ulusal Güvenlik Konseyi’nde Başkan’ın özel danışmanı ve Avrupa kıdemli direktörü Michael Carpenter’ın yakın zamanda Türk mevkidaşlarıyla F-35 anlaşmasını yeniden canlandırmayı tartıştıklarını söylüyor. Rubin, F-35 programına yeniden girme karşılığında Türkiye’den S-400’leri ABD’ye teslim etmesini veya İncirlik Üssü’ndeki ABD kontrolündeki sektöre aktarmasını talep ettiler.”
Müzakerelerde son durum ne?
Pentagon Sözcüsü Javan Rasnake, müzakerelerde gelinen son durum hakkında bilgi verdi. Rasnake, “2019’dan bu yana Türkiye’ye S-400 sistemini satın alma konusundaki tutumumuzu ve bunu yapmanın sonuçlarını ve mevzuatta yer alan sonuçlarını aktardık. ABD’nin bu konudaki tutumunda veya mevzuatında herhangi bir değişiklik olmadı” diye konuştu.
Türkiye ile ABD arasındaki müzakerelerin bu hafta New York’ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu oturumlarında devam etmesi bekleniyor. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 24 Eylül Salı günü Genel Kurul’a hitap edecek. Erdoğan’ın zirve çerçevesinde devlet ve hükümet başkanları ile ikili görüşmeler yapması bekleniyor. Fakat Erdoğan’ın kimlerle görüşeceği net değil.
DW Türkçe’den Gülsen Solaker’in haberine göre Erdoğan’ın ABD Başkanı Joe Biden ile planlanan bir görüşmesi yok. Bloomberg’den Selcan Hacaoğlu’nun haberine göre Erdoğan, bu ziyaretinde ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti’nin başkan adayı Kamala Harris ile görüşmek istiyor.
S-400 ve F-35 gerilimi nasıl başladı?
NATO üyesi Türkiye, uzun bir zamandır kendisine ait bir hava savunma sistemi kurmak istiyordu. Bunun için çeşitli girişimlerde bulunan Türkiye, ilk olarak 2013 yılında uzun menzilli füze savunma sistemi satın almak için bir ihale açmıştı. İhaleyi 3,4 milyar dolar ile Çinli bir firma kazanmış fakat o dönemde ABD ve NATO’nun tepki gösterdiği bu ihale daha sonra iptal edilmişti.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Daha sonra Türkiye, farklı ülkeler ile füze savunma sistemi satın almak için görüşmeler yapmaya başlamıştı. Kasım 2016’da ise Rusya ile S-400’ler için görüşmelere başlandığını açıklamıştı.
Eski Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, Nisan 2017’de yaptığı bir açıklamada, Türkiye’nin en kısa zamanda hava savunma sistemine ihtiyacı olduğunu ve NATO üyesi olarak öncelikle bu ihtiyacını gidermeye çalışacaklarını fakat bu durumun mümkün olmaması halinde farklı arayışlara gidileceğini söylemişti. NATO müttefiklerinin teklifleri üzerinde de bir anlaşma sağlanamayınca Türkiye, Rusya ile S-400 alımı konusunda anlaşmaya varıldığını açıklamıştı.
Pentagon, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının 11 milyar dolarlık bir kayıp yaratacağını açıklamıştı. Böylece Türkiye’nin satın aldığı ama aktive etmediği S-400’ler için ödediği 2,5 milyar dolar, F-35’ler için ödediği 1,25 milyar dolar ve lobi faaliyetleri için ödediği 750 bin dolar ile toplamda 4,5 milyar dolar zarara uğradığı da belirtiliyor.
