Ekonomi dünyasında sıklıkla duyduğumuz ancak çoğu zaman üzerinde durmadığımız bir terim, fırsat maliyeti. Peki bu terim tam olarak ne anlama geliyor ve günlük hayatımızda ne kadar önemli?
Fırsat maliyeti, bir seçim yaparken vazgeçtiğimiz diğer seçeneklerin maliyetidir. Yani, bir şeyi seçtiğimizde diğer tüm olasılıkları geride bırakırız. Bu “vazgeçilen seçenekler” bizim için bir maliyet oluşturur. Bu maliyet, sadece parasal bir kayıp değildir; zaman, enerji veya başka bir fırsatı kaçırmak şeklinde de ortaya çıkabilir.
Basit bir örnekle anlayalım
Diyelim ki hafta sonu sinemaya gitmeyi planlıyorsunuz. Ancak arkadaşlarınız bir kafede buluşacak ve siz de davetlisiniz. Eğer sinemaya gitmeyi seçerseniz, kafede geçireceğiniz keyifli zamanı kaçırmış olursunuz. Burada sinemaya gitmenin maliyeti, arkadaşlarınızla vakit geçirme şansından vazgeçmek olur.
Bir başka örnekle, üniversite mezunu bir genç düşünelim. Yeni mezun olan bu genç, hemen çalışmaya başlayabilir ya da yüksek lisansa gitmeyi seçebilir. Çalışmayı seçerse, yüksek lisans yaparak edineceği bilgi ve potansiyel olarak daha yüksek maaş fırsatını kaçırır. Diğer yandan, yüksek lisans yapmayı seçerse de hemen işe başlamanın ve kazanç elde etmenin maliyeti ile karşı karşıya kalır.
Neden önemli?
Fırsat maliyeti kavramı, bireylerin ve işletmelerin kaynaklarını daha etkin kullanmalarına yardımcı olur. Her kaynak sınırlıdır. Bu nedenle her kararın bir bedeli vardır. Fırsat maliyetini göz önünde bulundurmak, bir kararın sadece görünürdeki maliyetine değil, aynı zamanda kaçırılan diğer fırsatlara da odaklanmayı sağlar.
Fırsat maliyeti, sadece ekonomistler için değil, herkes için geçerli bir kavram. Tüm kararlarımızda bir maliyet bulunur. Bu yüzden karar verirken “Ben bu seçimi yaparsam, diğer seçeneklerden neyi kaçırıyorum?” diye düşünmek her zaman iyi bir fikir olabilir.
İş dünyasında fırsat maliyeti
Bir şirket düşünelim, belirli bir bütçesi var ve bu bütçeyi ya yeni bir ürün geliştirmeye ya da mevcut ürünlerin reklamına harcayabilir. Şirket yeni ürün geliştirmeyi seçerse, reklam yatırımı yaparak satışları artırma fırsatını kaçırmış olur. Bu durumda reklam yatırımı yapmamanın getirdiği potansiyel gelir kaybı, yeni ürün geliştirme kararının maliyetidir.
Günlük hayatta fırsat maliyeti
Günlük hayatta da sıkça bu terimi farkında olmadan yaşarız. Aslında sürekli hayatımızın içindedir. Örneğin, alışveriş yaparken, kısıtlı bir bütçemiz olduğu için bir ürünü aldığımızda diğer bir ürünü alma şansını kaybederiz. Ya da zamanımızı nasıl harcayacağımıza karar verirken, bazı aktivitelerden vazgeçeriz.
Bu terim aslında hayatın içinde her zaman bizimle. Bir şey seçtiğimizde her zaman başka seçenekleri dışlıyoruz. Bu yüzden her karar hesap kitap işi. Ancak bu hesaplar matematik değil, daha çok hayatı ve tercihleri anlamakla ilgili oluyor ve bizim neyi istediğimizle…
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
