Toplum Çalışmaları Enstitüsü, Türkiye’nin beyin göçüne ilişkin hazırladığı raporu yayımladı. Rapora göre Türkiye’den yurtdışına göç eden nitelikli işgücü artıyor.
Beyin göçü artıyor
Toplum Çalışmaları Enstitüsü (TÇE) tarafından hazırlanan “Türkiye’nin Beyin Göçü Raporu”, Türkiye’nin nitelikli iş gücü kaybının boyutlarını gözler önüne seriyor. TÜİK verilerine göre 2020’de Türkiye’den göç edenlerin içindeki yükseköğretim mezunlarının oranı yüzde 21,4’e ulaşmış durumda. Bu oran, işgücündeki yükseköğretim mezunlarının oranının iki katından fazla.
En fazla göç edilen ülkeler sırasıyla ABD (yüzde 21,4), Almanya (yüzde 17,5), Birleşik Krallık (yüzde 11,2), Hollanda (yüzde 6,9) ve Kanada (yüzde 4,9) oldu. Raporda, göç eden bireylerin çoğunun yüksek eğitimli ve bilişsel becerileri yüksek kişiler olduğu belirtiliyor.
Beyin göçünün nedenleri
Rapora göre Türkiye’den yurtdışına göçün temel nedenleri arasında ekonomik ve sosyal faktörler öne çıkıyor:
- Yaşam standartlarındaki fark: Göç eden bireyler, daha yüksek yaşam standartlarına sahip ülkelere yöneliyor.
- Kurumsal verimsizlik: Türkiye’deki eğitim ve işgücü sistemlerindeki yapısal sorunlar, bireyleri yurtdışına itiyor.
- Fırsat eksikliği: Özellikle akademik ve yüksek teknoloji sektörlerinde yeterli olanakların sağlanamaması, yetenekli bireyleri uzaklaştırıyor.
Raporda Hindistan ve Çin gibi ülkelerin geçmişte benzer sorunlar yaşadığı ancak bu süreçten kazanımlarla çıkmayı başardığı vurgulanıyor.
Etkileri neler?
Beyin göçü, gelişmekte olan ülkeler için hem fırsatlar hem de tehditler barındırıyor.
Olumsuz etkiler:
- Ülkedeki nitelikli işgücü azaldığı için ekonomik büyüme ve üretkenlik düşüyor.
- Kamu tarafından finanse edilen eğitim yatırımları, göç nedeniyle ekonomik kayba dönüşüyor.
Olumlu etkiler:
- Göç eden bireyler, yurtdışında kazandıkları bilgi ve deneyimleri ülkelerine geri döndüklerinde aktarabiliyor.
- Diaspora bağlantıları, uluslararası ticaret ve bilimsel işbirliklerini geliştirebiliyor.
Raporda Prof. Ufuk Akçigit’in 2023 yılında yazdığı Diaspora Raporu’na atıfta bulunularak özellikle akademik performansın yurtdışında ciddi oranda artış gösterdiği belirtiliyor. Akçigit’in hazırladığı rapora göre Türkiye’den göç eden akademisyenlerin performansı, yurtdışında yüzde 27 oranında artıyor. Bu bireylerin, geri döndüklerinde edindikleri bilgi ve becerilerle Türkiye’nin kalkınmasına katkı sunabileceği vurgulanıyor.
Örnekler: Hindistan, Çin ve Güney Kore
Rapor, Hindistan, Çin ve Güney Kore’nin beyin göçünü nasıl avantaja dönüştürdüğüne dikkat çekiyor:
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
- Hindistan: 2000’li yıllarda Batı’dan geri dönen yazılım mühendisleri, Bangalore’u teknoloji merkezi haline getirdi.
- Çin: Yurtdışındaki bilim insanlarını geri çekme politikalarıyla yüksek teknoloji sektörlerinde ilerleme kaydetti.
- Güney Kore: Yurtdışında yaşayan vatandaşlarını uluslararası ticaret ve kalkınma projelerine dahil ederek ekonomik büyüme sağladı.
Türkiye için çözüm önerileri
Raporda, Türkiye’nin beyin göçünü avantaja dönüştürmek için atabileceği adımlar şu şekilde sıralanıyor:
- Akademik işbirlikleri: Yurtdışındaki Türk akademisyenlerle ortak projeler geliştirilmeli. Bu projeler, bilgi transferini hızlandırabilir.
- Finansal teşvikler: Yurtdışındaki Türk profesyonellerin Türkiye’ye dönerek girişim kurmalarını destekleyen fonlar oluşturulmalı. Özellikle yüksek teknoloji ve AR-GE alanlarına yönelik teşvikler artırılmalı.
- Geçici görev programları: Yurtdışında çalışan bireylerin geçici olarak Türkiye’deki projelere dahil olması sağlanabilir.
- Kurumsal reformlar: Şeffaf ve adil bir iş ortamı oluşturularak yurtdışına göç önlenebilir. Özellikle özel sektör ve akademik altyapının geliştirilmesi önem taşıyor.
