BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’yi “devralma” ve Filistinlileri başka yerlere yerleştirme planına karşı çıktı, etnik temizlik uyarısı yaptı. Guterres, “Çözüm ararken sorunu daha da kötüleştirmemeliyiz. Uluslararası hukukun temellerine bağlı kalmak hayati önem taşıyor” dedi.
BM’den yanıt: “Kalıcı barış için bağımsız Filistin şart”
Reuters’a göre BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, etnik temizliğe karşı uyarıda bulundu. Guterres, uluslararası hukukun temel ilkelerine bağlı kalınması gerektiğini vurguladı. BM, iki devletli çözüm önerisini yineledi. Filistin BM Temsilcisi Riyad Mansour, “Gazze’den vazgeçmeyeceğiz” açıklaması yaptı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, kendi kaderini tayin hakkının korunması gerektiğini belirtti. BM, Gazze’nin Filistin devletinin ayrılmaz bir parçası olduğunu hatırlattı. Guterres, kalıcı barış için bağımsız bir Filistin devletinin şart olduğunu söyledi. BM, İsrail ve Filistin’in barış içinde yan yana yaşaması gerektiğini vurguladı.
ABD’de Trump’a kendi partisinden tepkiler
Trump’ın Gazze planına Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul, “‘Önce Amerika’ diye oy verdiğimizi sanıyordum” tepkisini gösterdi. Senatör Lisa Murkowski planı “ürkütücü” olarak nitelendirdi. Senatör Jerry Moran, iki devletli çözümün tek taraflı kararlarla reddedilemeyeceğini belirtti. Demokrat Senatör Chris Van Hollen planı “başka bir isimle etnik temizlik” olarak tanımladı. Ancak Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson planı destekledi. Reuters/Ipsos anketine göre Cumhuriyetçi seçmenlerin sadece yüzde 15’i yeni toprak kazanmak için askeri güç kullanımını destekliyor. Senato çoğunluk lideri John Thune, her fikrin detaylı incelenmesi gerektiğini söyledi. Tim Burchett ise Gazze kıyı şeridinin geliştirilmesi fikrini olumlu karşıladı.
Uzmanlar hukuki risklere dikkat çekti
Uluslararası hukuk uzmanları planın savaş suçu olduğu konusunda uyardı. King’s College’dan Dr. Maria Varaki, bir devlet başkanının uluslararası hukuku hiçe saymasını tehlikeli buldu. Uzmanlar 1949 Cenevre Sözleşmeleri ve 1998 Roma Statüsü’nün ihlal edilebileceğini belirtti. Nüfusun zorla ve kalıcı transferinin suç olduğu hatırlatıldı. Newcastle Üniversitesi’nden Elena Katselli, güçlü devletlerin yasaları yeniden yazmak istediğini söyledi. Warwick Üniversitesi’nden Martin Lemberg-Pedersen, Trump’ın Gazze’yi “yıkım alanı” olarak tanımlamasının önemli olduğunu vurguladı. Uzmanlar, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana oluşturulan düzenin tehdit altında olduğunu belirtti. Londra Üniversitesi’nden Sarah Singer, sivillerin geçici olarak bile tahliyesinin çok özel koşullara bağlı olduğunu açıkladı.
Trump’ın Gazze planı ne?
Trump, Netanyahu ile Beyaz Saray’daki görüşmesinde Gazze’yi “devralacaklarını” açıkladı. Bölgeyi “Ortadoğu’nun Rivierası” haline getirmeyi planladığını söyledi. Filistinlilerin başka yerlere yerleştirilmesini önerdi. Gazze’nin “uluslararası, inanılmaz bir yer” olacağını iddia etti. Bölgede Filistinliler dahil birçok insanın yaşayabileceğini söyledi. Trump, Gazze’deki mevcut sakinlerin kalıcı olarak taşınacağını belirtti. Gazze’nin “yıkım alanı” haline geldiğini ve insanların orada yaşayamayacağını öne sürdü. Filistinlilerin Gazze’den ayrılmak isteyeceğini iddia etti.
