Trump’ın “Gazze’yi ABD devralacak” açıklamasına kim, ne tepki verdi?

ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’yi ABD kontrolüne alma ve Filistinlileri bölgeden çıkarma planı, uluslararası tepkilere neden oldu. Plan, İsrail-Filistin barış sürecinde radikal bir değişim anlamına geliyor.

Trump, Beyaz Saray’da Netanyahu ile düzenlediği basın toplantısında Gazze için radikal bir plan açıkladı. ABD Başkanı Gazze’yi ABD’nin devralacağını söyledi. “Oraya sahip olacağız” dedi. Gazze’yi “yıkıntı yığını” olarak tanımlayan Trump, bölgedeki 1.8 milyon insanın başka ülkelere yerleştirilmesini istedi. “Gazzelilerin bölgeyi terketmek dışında alternatifi yok” diyen Trump, ABD kontrolünde bölgenin yeniden inşa edileceğini belirtti. Trump’ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff, Gazze’nin yeniden inşası için 5 yıl, tamamen yenilenmesi için 10-15 yıl gerektiğini söyledi.

Bu plan, İsrail devletinin 1948’de kuruluşundan ve 1967’deki işgalinden bu yana ABD’nin bölgeye yönelik en radikal politika değişikliği olarak değerlendiriliyor. Plan, geleneksel iki devletli çözüm olasılığını ortadan kaldırıyor ve uluslararası hukuka aykırı bulunuyor. Mısır, Suudi Arabistan, BAE, Katar gibi Arap ülkeleri planı reddederken, Hamas sözcüsü planın “bölgede kaos yaratacağını” söylüyor. Demokrat Senatör Chris Murphy ise planın binlerce Amerikan askerinin hayatına mal olabileceği ve Ortadoğu’yu 20 yıl boyunca istikrarsızlaştıracağı uyarısında bulunuyor.

Arap yetkililer CNN International’a konuştu

İki üst düzey Arap yetkili, Trump’ın beklenmedik Gazze açıklamalarının ardından CNN’e konuştu. Yetkililerden biri planı “kaba, ham, kavranması ve sindirilmesi zor” olarak nitelendirdi. Yetkili, “Anlaşılması için netlik ve daha fazla gelişmeye ihtiyaç var” dedi.

İkinci yetkili, Trump’ın açıklamalarının Gazze’deki hassas ateşkes anlaşmasını tehlikeye atabileceğini söyledi. Bu önerilerin Filistin halkının yaşamı ve onuru ile geniş Ortadoğu üzerinde “derin etkileri” olacağını vurguladı. Yetkili, “Gerçek şu ki Gazze’deki 1.8 milyon insan böyle bir girişime karşı çıkacak ve ayrılmayı reddedecek” açıklamasını yaptı. Yetkiliye göre, “Bu koşullar altında Suudi Arabistan’ın barış arayışını sürdürmesi pek olası değil ve diğer ülkeler de İbrahim Anlaşmaları’na olan bağlılıklarını yeniden gözden geçirebilir.”

FKÖ’den tepki: “İki devletli çözümün güvenlik ve barışın garantisi”

Hamas lideri Sami Ebu Zuhri, Trump’ın açıklamalarını “gülünç” ve “saçma” olarak nitelendirdi.

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) de yayımladığı açıklamada yerinden edilme çağrılarının tümünü reddetti. FKÖ, iki devletli çözümün güvenlik ve barışın garantisi olduğunu vurguladı.

FKÖ lideri Ebu Zuhri, “Bu tür fikirler bölgeyi ateşe verebilir” uyarısında bulundu. Gazze halkının yerinden edilme çağrılarını “topraklarından çıkarılma” olarak değerlendiren Ebu Zuhri, bunun “bölgede kaos ve gerilim yaratacak bir reçete” olduğunu söyledi.

Arap Birliği bildiri yayımladı

Mısır, Suudi Arabistan, BAE, Katar, Filistin Yönetimi ve Arap Birliği ortak bildiri yayımladı. Trump’ın önerisinin bölgeyi istikrarsızlaştıracağını ve çatışmaları artıracağını vurguladılar. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, bağımsız Filistin devleti konusundaki tutumlarının “kesin ve değişmez” olduğunu açıkladı. Mısır Cumhurbaşkanı El-Sisi ve Ürdün Kralı Abdullah, Gazzelilerin yerinden edilmesine karşı çıktı. Filistin’in BM Büyükelçisi Riyad Mansour, “Filistin bizim vatanımızdır” diyerek planı reddetti.

Trump'ın "Gazze'yi ABD devralacak" demesine kim ne tepki verdi: Lindsey Graham
Trump’ın “Gazze’yi ABD devralacak” demesine kim ne tepki verdi: Lindsey Graham

Çin ve Avustralya’dan Gazze mesajı

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, ülkesinin Gazze’ye yönelik tutumunun değişmediğini belirterek “iki devletli çözüme” olan bağlılıklarını vurguladı. Çin de Filistinlilerin yerinden edilmesine karşı olduğunu açıkladı. Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Filistin meselesinin iki devletli çözüm temelinde yoluna dönmesi umudu dile getirildi.

ABD Kongresinde de tepki var

Demokrat Senatör Chris Murphy, “Trump tamamen kontrolünü kaybetti. Gazze’yi işgal etmek bize binlerce Amerikan askerinin hayatına mal olur ve Ortadoğu’yu 20 yıl boyunca yakar” açıklamasını yaptı.

Trump’ın müttefiki Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ise “Bakalım Arap dostlarımız bu fikre ne diyecek. Fakat Güney Carolinalılar Gazze’yi kontrol altına almak için Amerikalıları gönderme fikrinden heyecan duymuyor” dedi.

Kongre’nin tek Filistin kökenli üyesi Rashida Tlaib, Trump’ı “açıkça etnik temizlik çağrısı yapmakla” suçladı.

Uluslararası hukukçulardan uyarı

BBC’ye göre uzmanlar Trump’ın önerisinin geçerli yasal dayanaktan yoksun olduğunu belirtiyor. Nüfusun zorla yerinden edilmesinin uluslararası hukuka göre kesinlikle yasak olduğunu vurguluyor. Bu plan, Filistinliler ve Arap ülkeleri tarafından açık bir etnik temizlik girişimi olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, planın 1948’de İsrail’in kuruluşu ve 1967’deki askeri işgalden bu yana ABD’nin bölgeye yönelik en radikal politika değişikliği olduğuna dikkat çekiyor. ABD’nin hangi yasal yetkiyle toprakları devralıp geliştireceği sorusuna Trump’ın net bir yanıt veremediğini belirtiyorlar. Ayrıca bu önerinin, on yıllardır sürdürülen iki devletli çözüm çabalarını tamamen ortadan kaldıracağı konusunda uyarıda bulunuyorlar.

Netanyahu koalisyonunda ateşkes çatlağı büyüyor

Netanyahu, Trump’ın “sınırlar dışında düşünme yeteneğine” övgüler yağdırdı. “Söylediğiniz şeyler başkalarının söylemeye cesaret edemediği şeyler. İnsanlar başta şoka giriyor ama sonra ‘haklı’ olduğunuzu anlıyor” ifadelerini kullandı.

Ancak koalisyon ortağı Bezalel Smotrich, ateşkes devam ederse hükümeti düşürmekle tehdit ediyor.

Hamas sözcüsü ise Sami Ebu Zuhri, planın “bölgede kaos yaratacağı” uyarısında bulundu.

Ateşkes süreci tehlikede

Ateşkes görüşmelerinin kritik bir aşamasında gelen bu öneri, müzakereleri etkileyebilir. Katar ve Mısır’ın arabuluculuğunda yürütülen görüşmelerde Hamas, İsrail güçleri tamamen çekilmeden ikinci aşama rehineleri serbest bırakmayacağını duyurdu. Netanyahu ise Hamas’a karşı zaferle sonuçlanacak bir savaşta kararlı olduklarını vurguluyor. Trump’ın önerisinin, hassas dengeler üzerine kurulu müzakereleri baltalayabileceği belirtiliyor.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.