Son günlerde Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde görülen deniz çekilmeleri, kamuoyunda endişe ve merak uyandırdı. Özellikle Ege ve Marmara kıyılarında meydana gelen bu olayların depremlerle bağlantılı olup olmadığı sıkça tartışılıyor. Peki, deniz çekilmesi nedir ve depremlerle bir ilişkisi var mı?
Marmara, Akdeniz ve Ege kıyılarında son günlerde deniz çekildi. İstanbul-Silivri, İzmir-Seferihisar, Muğla-Akyaka ve Bodrum, Balıkesir-Burhaniye ve Hatay-İskenderun’daki deniz çekilmeleri, akıllara “Büyük bir deprem mi olacak?” sorusunu getirdi.
- Santorini’de panik dinmedi: Depremler ne kadar sürecek?
- Kandilli: “Santorini-Amorgos fay hattı, yıkıcı depremlere neden olabilir”
Deniz çekilmesi, kıyı şeridinde su seviyesinin normalden daha fazla düşmesi ve denizin geri çekilmiş gibi görünmesi olayı. Geçici ya da uzun süreli olabilir ve farklı doğal nedenlerden kaynaklanabilir.
Başlıca nedenleri neler?
- Gelgit olayları
Ay ve Güneş’in çekim kuvvetleri, Dünya’daki okyanus ve deniz sularını etkileyerek gelgit hareketlerini oluşturur.
Alçak gelgit (cezir) sırasında su seviyesi düşer ve kıyılarda deniz çekilmesi gözlemlenebilir.
- Meteorolojik faktörler
Rüzgarın yönü ve hızı, atmosfer basıncı gibi hava koşulları deniz seviyesini etkileyebilir.
Özellikle poyraz gibi kuvvetli rüzgarlar, yüzeydeki suyu açık denize doğru sürükleyerek kıyıda su seviyesinin düşmesine neden olabilir.
- Depremler ve sismik hareketler
Deniz tabanında meydana gelen büyük depremler, suyun ani şekilde çekilmesine ve ardından tsunami dalgalarıyla geri dönmesine neden olabilir. Ancak her deniz çekilmesi, mutlaka deprem habercisi değildir.
Öte yandan karasal su akışları, yeraltı su kaynaklarının denizle etkileşimi ve buharlaşma gibi süreçler de su seviyesinde değişiklik yaratabilir.
Deniz çekilmesinin depremle ilişkisi ne?
Son günlerde Türkiye’nin kıyı bölgelerindeki deniz çekilmelerinin ardından bu olayların depremin habercisi olduğuna dair iddialar gündeme getirildi. X hesabından yapılan bazı paylaşımlarda şu sorular soruldu: “Deniz suyunun çekilmesi normal mi?”, “Deniz çekilmesi bir doğal afetin habercisi mi?”
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Uzmanlar, her deniz çekilmesinin depremle alakalı olmadığının altını çiziyor.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, “Literatürde deniz çekilmesinin küçük şiddetli depremler ile ilişkili olduğuna dair bazı çalışmalar olsa da, büyük depremlerle doğrudan bir bağlantı bulunmamaktadır. Deniz çekilmesinin büyük şiddetli depremlerin habercisi olduğunu söylemek mümkün değil” dedi.
İstanbul Teknik Üniversitesi Afet Yönetimi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu da, “Rüzgar deniz üzerinde bir yönden uzun süreli estiğinde yüzeydeki suyu estiği yönde sürükler. Böylece kuzey rüzgarları, Marmara Denizi’nin kuzey kıyılarında suyun çekilmesine ve güney kıyılarında da suyun yükselmesine neden olur” diye konuştu.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü de Marmara Denizi’nde gözlemlenen deniz suyu seviyesindeki değişikliğin tektonik-deprem kaynaklı olmadığını, basınç farkından kaynaklanan meteorolojik bir olay olduğunu belirtti.
Deprem bilimci Prof. Dr. Naci Görür de geçtiğimiz sene katıldığı bir canlı yayında, “İnsanlar neden bunu depremle ilişkilendiriyor? Çünkü tsunami olacağı zaman önce deniz çekilir, daha sonra da tsunami dalgaları geliyor. Bundan dolayı ahalinin aklına deniz çekildiği zaman deprem geliyor. Bu olsa da klimatolojik olayların sonucudur. Rüzgarâ, basınca bağlı olarak denizler çekilir. Depremle hiçbir ilgisi olduğunu sanmıyorum” dedi.
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS), deniz çekilmelerinin çoğunlukla gelgit ve hava koşullarına bağlı olduğunu, ancak bazı durumlarda deniz tabanındaki depremlerin de bu tür olaylara yol açabileceğini belirtmektedir.
