Suriye’de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki cihatçıların yönetimi ele geçirmesi ve yeni hükümetin kurulmasının ardından çok önemli bir gelişme yaşandı. Suriye’de doğu ve kuzeydoğu vilayetlerini büyük oranda kontrol eden Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Suriye’deki yeni yönetim anlaştı. Peki SDG’nin kuruluşu ve Suriye iç savaşındaki rolü hakkında neler biliyoruz?
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin açıklamalarıyla başlayan ve PKK lideri Abdullah Öcalan’ın çağrısıyla devam eden İmralı süreci çerçevesinde Suriye’deki Kürt güçlerin de silah bırakması yönünde Ankara’nın baskısı artarken Suriye’de Cumhurbaşkanlığı, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile anlaşmaya varıldığını açıkladı.
SDG Komutanı Mazlum Abdi ve Suriye’de cumhurbaşkanı ilan edilen Ahmed eş-Şara arasında imzalanan anlaşma doğrultusunda SDG’nin ulusal hükümete katılacağı bildirildi.
SDG, 8 Aralık 2024’te Beşar Esad liderliğindeki Suriye yönetiminin devrilmesinden sonra kurulan geçiş hükümetinin silah bırakma çağrısına olumlu cevap vermemişti.
Peki Suriye’deki Kürt güçleri hakkına neler biliyoruz?
Suriye iç savaşı Mart 2011’de başladı. 13 yıldır Suriye, çok sayıda aktörün güç mücadelesine sahne oldu.
Adını en çok duyuranlar, Demokratik Birlik Partisi (PYD), Halk Koruma Birlikleri (YPG), Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Suriye Milli Ordusu (SMO), – eski adıyla Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) – Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) ve Irak Şam İslam Devleti (IŞİD).
Suriye Demokratik Güçleri (SDG)
Suriyeli Kürtler, 2012 yılında özerklik ilan etti. 2018 yılında da Rojava olarak bilinen bölgede Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi kuruldu.
Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) omurgasını Halk Savunma Birlikleri (YPG) ile Kadın Savunma Birlikleri (YPJ) ve Demokratik Birlik Partisi (PYD) oluşturuyor.
SDG’yi anlamak için IŞİD’e ayrı bir parantez açmak gerek.
Ocak 2014’te de PYD Kobani, Kamışlı ve Afrin’de özerklik ilan etti. Aynı dönemde IŞİD, sınırda Türkiye destekli muhaliflerin kontrolündeki bölgelere saldırdı ve YPG kontrolü dışındaki bölgelerin çoğunu ele geçirdi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
IŞİD, Eylül 2014’te Kobani’ye saldırmaya başladı. Dönemin ABD Başkanı Barack Obama ve yönetimi, Suriye’deki bir gruba IŞİD’e karşı savaşması için yardım göndermeye başladı. YPG, Kobani’de IŞİD’i mağlup etti.
Türkiye’de de çözüm sürecinin sona erdiği o günlerde Washington’un desteğiyle, sınırlı sayıda Türkmen, Arap ve Süryani gruplar birlikte nüvesini YPG’nin oluşturduğu SDG kuruldu.
ABD Özel Kuvvetler Komutanı Orgeneral Raymond Thomas, 2017’de verdiği bir demeçte, Türkiye’nin YPG’yi PKK ile ilişkilendirmesi nedeniyle YPG’ye “isim değiştirmesi” tavsiyesinde bulunduklarını ve bunun üzerine örgütün adının SDG olduğunu anlatmıştı.
SDG, Suriye’nin kuzeydoğusunun neredeyse tamamını kontrol ediyor.
Türkiye dışında SDG’yi terör örgütü olarak gören bir ülke yok. Batılı ülkeler, YPG, PYD ve SDG ile temaslarını sürdürmeye devam ediyor.
Demokratik Birlik Partisi (PYD)
Demokratik Birlik Partisi (PYD), 2003’te Suriye’de kuruldu.
Partinin eş başkanlık görevini Haziran 2022’den beri Salih Müslim ve Asya Abdullah yürütüyor.
Kuruluş bildirisinde PKK lideri Abdullah Öcalan’ın ifadeleri de yer alıyor. Suriye’nin kuzeyi ‘kutsal Rojava’ olarak adlandırılıyor. Tüzükte PYD’nin hedefi, Öcalan’ın “demokratik uygarlık ve demokratik toplum teorisi” doğrultusunda “Kürdistan’ın bütün bölgelerinde demokratik yerel konfederalizm ilkesi çerçevesinde, siyasi sınırları sorgulamadan, Kürt milli birliğini sağlamak için demokratik özgürleşme mücadelesini desteklemek” olarak açıklanıyor.
PYD’nin “Asayiş” adlı bir polis gücü de var.
PYD, Türkiye’de “PKK/KCK terör örgütünün Suriye kolu” olarak tanımlanıyor. Türkiye dışında PYD’yi terör örgütü olarak kabul eden başka bir ülke yok.
Türkiye ile PYD arasındaki ilişki de biraz karışık.
Ankara, iç savaşın başladığı dönemde PYD’nin o zamanki adı Özgür Suriye Ordusu olan Suriye Milli Ordusu’na katılmasını istemişti. Hatta PYD’nin eş başkanı Müslim, birkaç kez Türkiye’ye gelmiş ve yetkililerle görüşmüştü.
O dönem Yeni Şafak’ta köşe yazıları kaleme alan Abdülkadir Selvi, 7 Temmuz 2014’te yazdığı köşe yazısında, bir devlet yetkilisinin “PYD ile uzlaşmak mümkün. IŞİD ile PYD arasında çok büyük fark var. PYD’nin rasyonel ve muhatap alınabilecek bir aktör olduğunu düşünüyoruz. Rasyonel davranırsa uzlaşma mümkün” dediğini belirtmişti.
Dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, PYD’nin Suriye’de Beşar Esad yönetimi ile işbirliğine devam ettiğini söyleyerek, “Benim Dışişleri Bakanlığım döneminde Dışişleri Müsteşar Yardımcımız, Salih Müslim ile görüştü. Ne yazık ki o zaman yapılan hataların bedelini şimdi Kobani’de Kürt kardeşlerimiz ödüyor” demişti.
Müslim’in temasları, Türkiye’de Öcalan’ın da dahil olduğu çözüm sürecinin devam ettiği bir döneme denk gelmişti. Ancak, çözüm sürecinin sona ermesi ve Suriye’de Kürt grupların ABD’nin de desteğiyle Türkiye ile sınırın önemli bir kısmını ele geçirmesi Ankara’nın yaklaşımında da değişime yol açtı. Ankara, 20 Ocak 2018’de Afrin’e Zeytin Dalı Harekâtı’nı başlattı.
Halk Koruma Birlikleri (YPG)
YPG, PYD’nin silahlı kanadı. Halk Savunma Birlikleri (YPG), kendisini Rojava-Kuzey Suriye Federasyonu’nun resmi ordusu olarak nitelendiriyor. Tüzüğüne göre YPG, Kuzey Suriye’de ilan edilen “Rojava’daki” kantonların güvenliğinden ve toprak savunmasından sorumlu.
YPG, 2004’te Suriye’deki Baas rejiminin operasyonlarına karşı örgütlenmeye başladı. Resmî olarak da 2011’de kuruldu.
YPG, kadın savaşçılarını ise Kadın Savunma Birlikleri (YPJ) çatısı altında topluyor. YPJ, Nisan 2013’te kuruldu.
YPG, 2013’ten itibaren sınır bölgesinde Suriyeli muhaliflerle savaşmaya başladı ve topraklarını genişletti.
YPG’nin YPJ de dahil olmak üzere 80 ila 100 bin civarında silahlı militanı olduğu tahmin ediliyor.
