AİHM, Selahattin Demirtaş hakkında bir hak ihlali kararı daha verdi. Mahkeme, dördüncü Selahattin Demirtaş kararında 2019’da verilen tutukluluk kararının hukuki değil, siyasi nedenlere dayandığına hûkmetti.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın 2019 yılında başlayan geçici tutukluluk sürecinin hukuki değil siyasi nedenlere dayandığına ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni (AİHS) ihlal ettiğine hükmetti.
Mahkeme, Demirtaş’ın dosyasına erişim engeli, yargı bağımsızlığına dair endişeler ve tutuklamanın somut gerekçelerden yoksun olması gibi nedenlerle, AİHS’nin birden fazla maddesinin ihlal edildiğini açıkladı.
AİHM’den Demirtaş hakkında bir hak ihlali kararı daha
Strasbourg’daki mahkeme, kararında 20 Eyül 2019’da verilen ikinci tutuklama kararının esas amacının Demirtaş’ın siyasi faaliyetlerini engellemek olduğunu belirtti. Tutuklama kararlarının, “siyasi tartışmayı boğmak ve demokratik alanı daraltmak” amacı taşıdığını vurgulayan mahkeme, bu nedenle AİHS’nin 18’inci ve 5’inci maddelerinin birlikte ihlal edildiği sonucuna vardı.
Demirtaş, tutukluluğun dayandığı gerekçelerin yetersiz olduğunu, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yaptığı başvuruların ise yıllarca sonuçsuz kaldığını savunmuştu. AİHM, bu değerlendirmeleri büyük ölçüde haklı buldu. AYM’nin bireysel başvurular hakkında dört yılı aşkın sürede karar verememesi, AİHS’nin 5’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının da ihlali olarak kayda geçti.
“Makûl şüphe yok, yasal gerekçe sunulmadı”
Mahkeme, 6-8 Ekim 2014 Kobani olayları nedeniyle Demirtaş’ın beş yıl sonra yeniden tutuklanmasının makûl şüpheye dayanmadığını belirtti. Suçlamaların “suça teşvik”ten “suç işlemeye azmettirme”ye çevrilmesine ilişkin de somut ve yasal bir gerekçeye ulaşılamadığı ifade edildi. Kararda, siyasi konuşmalarla suç isnatları arasında herhangi bir doğrudan bağlantının bulunmadığı vurgulandı.
Demirtaş’ın tutuklanmasına alternatif tedbirlerin değerlendirilmemesi de mahkemenin eleştirileri arasında yer aldı. Dört yılı aşkın süreyle tutuklu kalması için “geçerli ve yeterli” nedenlerin ortaya konmadığını bildiren AİHM, sözleşmenin 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasının da ihlal edildiğini belirtti.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
AİHM ayrıca, Demirtaş ve avukatlarının dosyaya etkin biçimde erişememesi nedeniyle savunma haklarının ihlal edildiği kanaatine vardı. Savunmanın bu şekilde sınırlandırılması, sözleşmenin 5’inci maddesinin 4’üncü fıkrasına aykırı bulundu.
Tazminata hükmedildi, süreç Konsey denetiminde
AİHM, Türkiye’nin Selahattin Demirtaş’a 3 bin 245 euro maddi tazminat, 32 bin 500 euro manevi tazminat ve 20 bin euro mahkeme masrafı ödemesine karar verdi. Karar üç ay içinde itiraz edilmezse kesinleşecek ve uygulanma süreci Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından denetlenecek.
Demirtaş hakkında 22 Aralık 2020’de açıklanan önceki AİHM kararı hâlihazırda Komite tarafından izlenirken, yeni karar da süregiden siyasi tutukluluk tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı.
