Nepal hükümetinin 26 sosyal medya platformunu yasaklaması üzerine Nepalli gençler, 8 Eylül Pazartesi günü başkent Katmandu ve birçok şehirde sokağa çıktı. Eylemlerin şiddeti hafta boyunca arttı. Salı günü meclis binası basıldı, hükümet düştü ve asker duruma el koydu. Eylemciler, ülkedeki yolsuzluk ve adaletsizlikleri haber ajanslarına anlattı.
Nepal hükümeti, WhatsApp, Instagram ve Facebook dahil olmak üzere 26 sosyal medya platformunu Nepal İletişim ve Enformasyon Teknolojileri Bakanlığı’na kayıt olma süresini kaçırdıkları gerekçesiyle ülke genelinde yasakladı.
Pek çok uzman, yasağın ülke genelinde yaşanan yolsuzluğa karşı yükselen sesleri bastırmak için yapılmış bir hamle olduğunu belirtti.
Pek çoğu kendini Z Kuşağı’nın temsilcisi olarak tanımlayan eylemciler, sosyal medya yasağını protesto etmek için 8 Eylül Pazartesi günü sokağa çıktı. Başkent Katmandu ve birçok şehirde yaşanan eylemler ve artan polis şiddeti sonucu 19 kişi hayatını kaybetti.
Can kayıplarının ardından İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak pazartesi akşamı istifa etti.
“Hükümet elini kana buladı ve bu sefer hesap verecek”
Eylemci Tanuja Pandley (24), Nepal Başbakanı K. P. Sharma Oli ve bakanlarının yaşanan ölümlerin sorumlusu olarak yargılanması gerektiğini söyledi: “Bu yalnızca 19 gencin ölümü değil – düpedüz cinayet. Hükümet elini kana buladı ve bu sefer hesap vermekten kaçamayacak.”
Eylemciler, 9 Eylül Salı günü Katmandu’daki Nepal Federal Parlamentosu’nu bastı ve binayı ateşe verdi. Siyasi liderler güvenli sığınaklara götürülürken Katmandu Havalimanı kapatıldı.
Yükselen hükümet istifa çağrılarıyla beraber Başbakan Oli’nin evinde de yangın başlatıldı. Cumhurbaşkanı ve çeşitli siyasilerin evleri tahrip edildi. Gelişmelerin üzerine Başbakan, Salı akşamüstü istifasını verdi. Oli’nin konumu şu an bilinmiyor.
“Artık iş gençlere düşüyor, yolsuzluklar açığa çıkacak”
The Guardian’a konuşan eylemci Rohan Ansari (20), “Z Kuşağı hareketi başarılı oldu. Bundan sonra iş gençlere düşüyor. Yolsuzluk dosyaları tek tek ifşa edilecek” dedi. Pazartesi günü bir arkadaşının gözleri önünde öldürüldüğünü anlatan Ansari, hükümetin düşmesiyle beraber arkadaşının ruhunun huzura kavuştuğunu umduğunu söyledi.
Hükümetin istifasının ardından Salı akşamı Nepal Ordusu “düzeni yeniden tesis etmek” adına duruma el koydu. Ülke genelinde sokağa çıkma yasağı ve çeşitli kısıtlamalar ilan edildi.
Ordu, Z Kuşağı’yla masaya oturdu: Yeni başbakan kim olacak?
Eylem hareketinin temsilcileri 10 Eylül Çarşamba günü Katmandu’daki ordu karargâhında askeri yetkililerle bir araya geldi. Eylemciler ve askerler, geçici başbakanın kim olabileceği üzerine tartıştı. Görüşmelerde eski Nepal Yüksek Mahkeme Başyargıcı Sushila Karki’nin (73) adının sık sık geçtiği ve bugün (11 Eylül) Karki’nin Genelkurmay Başkanı ile bir araya geldiği öğrenildi.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Uzmanlar, 2008’de kaldırılan monarşi düzeninin geri dönmesini çok düşük bir ihtimal olarak belirtiyor.
Ölü sayısı 31’e ulaştı
Sağlık ve Nüfus Bakanlığı, Perşembe itibarıyla eylemler ve polis şiddeti sonucu ölenlerin sayısının 31’e ulaştığını açıkladı.
“İçtikleri su bile farklı, tüm bu para nereden geliyor?”
Hafta boyunca yaşanan eylemler, sosyal medyayı yasaklama girişiminin bir sonucu olarak doğsa da siyaset bilimciler toplumda açığa çıkan öfkenin çok uzun zamandır biriktiğine değindi. Yolsuzlukların yanı sıra ülkedeki siyasi istikrarsızlık ve yavaş ekonomik büyüme bu memnuniyetsizliğin ana sebepleri olarak gösterildi.
BBC’ye konuşan Satish Mandal (26), “Her sektörde, özellikle sağlık ve eğitimde yolsuzluk artıyor” dedi.
Eylemci Naresh Rawal (27) ise protestoların değişime giden tek yol olduğunu söyledi. “Yolsuzluk öyle bir noktaya geldi ki… Liderler kendilerine onlarca lüks araç satın alıyor, herkesin içtiği suyu içmeyip ithal su getirtiyor. Tüm bu para, zenginlik nereden geliyor? Siyasilerin çocukları tüm o lüks seyahatlere nasıl çıkabiliyor?” diye isyan eden Rawal, eylemlerden sonra ülkenin nihayet reform yolunda ilerleyebileceğini düşündüğünü belirtti.
“Gayret ve cesaretimizin boşa gitmesine izin vermeyeceğiz”
Birçok eylemci gibi gençleri temsil eden siyasetçilerin zamanının geldiğini vurgulayan Khem Neupane (31), Z Kuşağı hareketinin bu hafta olup bitenlerle sınırlı kalmayacağını söyledi. Neupane, “Gayret ve cesaretimizin boşa gitmesine izin vermeyeceğiz” dedi.
Kaynaklar: BBC, NDTV World, The Guardian
Derleyen: Can Malik Kiremitçi
