AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da bir araya geldi. Görüşme öncesi basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Trump, “Toplantı iyi geçerse CAATSA yaptırımlarını her an kaldırabiliriz” dedi. Peki CAATSA yaptırımları nedir?
CAATSA, Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası’nın İngilizce kısaltması.
ABD, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması nedeniyle Ankara’ya yaptırım uygulama kararı alarak F-35 projesinden çıkartmış ve CAATSA yaptırımlarına tabi tutmuştu.
Dönemin ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’nin S-400’leri satın almasının ardından CAATSA yaptırımlarının hemen uygulanmasını engellemiş fakat başkanlık seçimleri öncesi baskı altında olduğu için Aralık 2020’de bu kararı almıştı.
CAATSA yaptırımları da hâlâ yürürlükte.
CAATSA yaptırımları nedir?
2 Ağustos 2017 tarihinde yürürlüğe giren ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA), ABD’nin ulusal güvenliğine tehdit olarak nitelendirdiği İran, Rusya ve Kuzey Kore’ye karşı yaptırımlar öngörüyor.
ABD, CAATSA kapsamında ilk dolaylı yaptırımını Eylül 2018 tarihinde Çin Merkezi Askeri Komisyonu’nun Cihaz Geliştirme Departmanı’na karşı uyguladı.
Yasanın 231. maddesinde, “Rusya Federasyonu’nun savunma ya da istihbarat sektörleri ile ya da bunlar adına çalışan kişi ve kurumlar ile önemli düzeyde alışverişte bulunan kişi ve kurumlara yaptırım uygulanmasını” öngörülüyor. Türkiye’ye de Rusya’dan alınan S-400 savunma sistemi nedeniyle yaptırım uygulanmasının gerekçesi bu madde.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Yaptırımların 235. maddesi gereğince, ABD başkanının ilgili kişi ve kuruluşlara getireceği yaptırımlar 12 maddede sıralanıyor. Başkan, 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmek durumunda.
Yasada belirtilen 12 madde şöyle:
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlarla ihracat ve ithalat bankası desteğinin kesilmesi
- Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi
- ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi
- Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi
- Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması
- Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması
- Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması
- ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması
- Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD’ye giriş yasağı
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması
Kime yaptırım uygulanmıştı?
CAATSA yaptırımları kapsamında şu kişi ve kurumlara yaptırım uygulanmıştı:
- SSB,
- SSB Başkanı İsmail Demir,
- SSB Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit,
- Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu
- SSB Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Grup Müdürü Mustafa Alper Deniz
Yaptırım kapsamında SSB’nin ABD’den ekipman ve teknoloji ihracat lisansı alması ve uluslararası finans kuruluşlarının kredilerinden faydalanması engellenmiş; ABD’ye giriş yasağı getirilmişti.
