İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2025 Nobel Fizik Ödülü’nü John Clarke, Michel H. Devoret ve John M. Martinis’e “elektrik devrelerinde makroskopik kuantum tünelleme ve enerji kuantizasyonunu keşfettikleri” için verdi.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, bu yılın Nobel Fizik Ödülü’nü kuantum fiziğinin sınırlarını çip üzerinde gözlemlemeyi başaran üç bilim insanına verdi. Araştırmacılar John Clarke, Michel H. Devoret ve John M. Martinis, yaptıkları deneylerle “makroskopik ölçekte kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonu”nu ortaya çıkarmıştı.
Üç bilim insanı, elde tutulabilecek büyüklükteki bir devre üzerinde hem kuantum tünelleme hem de enerji seviyelerinin kuantizasyonunu gözlemlemeyi başardı. Bu deney, kuantum fiziğinin sadece atom ve parçacıklarla sınırlı olmadığını; elektronik devreler gibi makroskopik sistemlerde de geçerli olduğunu gösterdi.
Bilim dünyası bu çalışmayı, kuantum bilgisayarlar ve sensörler gibi teknolojiler için önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriyor. Akademi, bu keşfin “kuantum çağının yeni uygulamalarının önünü açtığını” vurguladı.
Yeni kuantum teknolojilerine zemin
John Clarke California Üniversitesi Berkeley’de, Michel Devoret Yale Üniversitesi’nde, John Martinis ise California Santa Barbara Üniversitesi’nde görev yapıyor.
Üç araştırmacının bulguları, modern kuantum kriptografi ve kuantum bilgi işlem teknolojilerinin gelişimine doğrudan katkı sundu.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Bu çalışmalar, enerji seviyelerini kontrol edebilen ve kuantum davranışını istikrarlı biçimde gözlemleyebilen mikrodevrelerin tasarlanmasına olanak tanıdı. Uzmanlara göre, bu gelişme gelecekte “kuantum bilgisayarların kararlılığını artıran temel yapı taşı” olarak değerlendirilecek.
Fizik, Alfred Nobel’in vasiyetinde adı geçen ilk dal olarak ödülün en prestijli kategorilerinden biri olmayı sürdürüyor. 2025 Nobel Fizik Ödülü sahipleri, 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1,2 milyon dolar) değerindeki ödülü 10 Aralık’ta Stockholm’de düzenlenecek törenle alacak.
Geçmiş yıllarda bu ödül, Albert Einstein, Marie Curie, Max Planck ve Niels Bohr gibi bilim tarihinin öncü isimlerine verilmişti.
Kaynak: Reuters
