Nobel Barış Ödülü veren üyelerin karar alma süreci ve toplandıkları oda, 125 yıl sonra ilk kez basına açıldı. BBC ve Norveç’in ulusal yayıncısı NRK, ödül sahibinin seçileceği toplantıya girdi. BBC’nin izlenimlerine göre bu yıl tartışmaların gölgesinde bir isim öne çıkıyor: Donald Trump.
Norveç Nobel Komitesi, 1901’den bu yana ilk kez basın mensuplarına kapılarını açtı. BBC ve Norveç ulusal yayın kuruluşu NRK, Nobel Barış Ödülü karar sürecini Oslo’daki Nobel Enstitüsü binasında izleme izni alan ilk medya kuruluşları oldu.
Komite, Alfred Nobel’in portresinin asılı olduğu salonda toplandı. Duvarlarda, 1901’den bugüne kadar ödül alan tüm isimlerin fotoğrafları yer alıyor.
Komite Başkanı Jørgen Watne Frydnes, toplantının başında Nobel’in 1895 tarihli vasiyetindeki koşulları okudu: “Milletler arasında kardeşliği teşvik eden, orduların azaltılmasına katkıda bulunan ya da barış kongrelerini destekleyen kişiye verilmelidir.”
BBC’ye konuşan Frydnes, sürecin “yüksek tansiyonlu ama medeni” tartışmalarla geçtiğini söyleyerek,: “Her yıl olduğu gibi tartışıyoruz, bazen hararetli geçiyor ama sonunda uzlaşmacı bir karar almaya çalışıyoruz” diye konuştu.
Trump…
Bu yılki seçim sürecine ise ABD Başkanı Donald Trump’ın gölgesi düştü. Trump, göreve yeniden dönmesinden bu yana sık sık Nobel Barış Ödülü’nü hak ettiğini söylüyor.
“Yedi savaşı bitirdim. Herkes ödülü benim almam gerektiğini söylüyor” diyen Trump, geçtiğimiz ay Virginia’daki bir konuşmasında “Ödülü, Donald Trump’ın zihni hakkında kitap yazan birine verecekler. Bu ülkemiz için büyük bir hakaret olur” ifadelerini kullanmıştı.
BBC’nin haberine göre, Trump’ın danışmanları, müttefik liderler ve hatta bazı bakanları bile komiteye “adaylık çağrısı” yaparak lobi yürüttü. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Beyaz Saray’daki bir basın toplantısında Trump için imzaladığı adaylık mektubunu kameralar önünde göstermişti.
Norveç medyası ise Trump’ın Norveç Maliye Bakanı Jens Stoltenberg’i telefonla arayarak ödül için destek istediğini iddia etti.
Komite “baskıya alışık”
Komite Başkanı Frydnes, bu tür kampanyalardan etkilenmediklerini belirterek, “Her yıl binlerce mektup, e-posta, öneri alıyoruz. Bu baskı bizim için yeni değil. Ama bu yıl dünyanın daha dikkatli izlediğini hissediyoruz” diyor.
Norveç Parlamentosu tarafından atanan beş üyeden oluşan komite, geçmişteki kararları nedeniyle zaman zaman diplomatik krizlerle de karşılaştı. 2010’da Çinli muhalif Liu Xiaobo’ya verilen ödül sonrası Pekin, Oslo’yla diplomatik ilişkilerini altı yıl boyunca dondurmuştu.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Trump’ın gerçekten şansı var mı?
Barış araştırmaları enstitüsü PRIO’nun direktörü Nina Græger’e göre, Trump’ın kazanma olasılığı düşük:
“Trump yönetimi Dünya Sağlık Örgütü ve Paris İklim Anlaşması gibi uluslararası yapılardan çekildi. Ayrıca basın ve akademi üzerindeki baskılar da barışçı bir imaj çizmiyor.”
Ancak Græger, Trump’ın İsrail ve Hamas arasında yürüttüğü barış planının başarıya ulaşması halinde 2026 adaylığı için “görmezden gelinemeyecek bir isim” haline gelebileceğini söylüyor.
Peki Nobel’in ruhuna aykırı mı?
Oslo Üniversitesi’nde “Savaş, Barış ve Nobel” dersini alan öğrenciler, Trump’ın adaylığını tartışıyor.
Nobel Enstitüsü’nün duvarlarında ABD’nin dört eski başkanının fotoğrafı asılı; aralarında Barack Obama da var. Trump bu konuda sık sık serzenişte bulunuyor: “Eğer adım Obama olsaydı, ödülü on saniyede bana verirlerdi.”
Yarın günü açıklanacak kararın ne olacağı bilinmiyor. Ama eğer Trump sonucu öğrenmek isterse, sabırlı olması gerekecek — çünkü Nobel Komitesi belgelerini tam 50 yıl boyunca gizli tutuyor.
Kaynak: BBC
